Blijf arme landen steunen
03-03-2009 11:00
De consequenties van de crisis zijn het ergst in arme landen. Dat
probleem moet snel internationaal worden aangepakt, schrijft minister
Koenders in de Volkskrant. Internationale reserves moeten eerlijker
gemanaged worden, en private en publieke investeringen in
armoedebestrijding, klimaatbeleid en voedselzekerheid moeten worden
opgevoerd.
Het volledige artikel:
In de grootste economische crisis sinds de jaren dertig gaat de
aandacht begrijpelijk genoeg uit naar het eigen land. Maar de
consequenties voor de armste landen zijn veel ernstiger.
Volgens de Wereldbank zijn door de crisis al meer dan 100 miljoen
mensen tot armoede vervallen. Dit komt bovenop de 150 miljoen mensen
die in 2008 onder de armoedegrens terechtkwamen door de energie- en
voedselcrisis. De bank verwacht dat als de economische crisis
aanhoudt, jaarlijks 200- tot 400 duizend kinderen extra zullen
sterven.
Wranger
Dat is des te wranger als men beseft dat veel van deze landen de
laatste jaren aanzienlijke groeicijfers lieten zien. De gevolgen van
de crisis voor ontwikkelingslanden worden steeds duidelijker:
afnemende internationale handel, nieuwe vormen van protectionisme,
teruglopende overmakingen van westerse immigranten naar
herkomstlanden, minder buitenlandse investeringen en onzekere
hulpbudgetten. In veel landen neemt door de crisis de binnenlandse
politieke stabiliteit af. Ontwikkelingslanden worden direct geraakt
door het inzakken van hun export naar het Westen en China.
Pervers
Tegelijk zien we een perverse kapitaalstroom van arme naar rijke
landen op gang komen.Westerse banken, beleggingsfondsen en
institutionele beleggers trekken fondsen terug uit ontwikkelingslanden
om de balansen thuis beter op orde te brengen. Dit gaat vaak gepaard
met een financieel nationalisme en protectionisme dat funest is voor
de arme landen en de wereldeconomie als geheel. Het ontbreekt
ontwikkelingslanden aan de middelen om, net als westerse landen, een
anticyclisch beleid te voeren. Zij kunnen het zich niet veroorloven om
kredietverlening aan de armsten op peil te houden of de
werkgelegenheid tijdelijk te beschermen.
Om uit deze crisis te komen, zullen alle landen, rijk en arm, op basis
van gedeelde belangen moeten samenwerken.
Wereldwijd
Terecht worden wereldwijd macro-economische stimuli overwogen om de
vraaguitval te keren. Essentieel is dat deze financieel verantwoord
zijn en internationaal goed gecoördineerd worden. Alleen dan kan hun
effect op de maximaal zijn.
Alleen samen kunnen we iets doen aan de onevenwichtigheden in de
internationale financieel-economische verhoudingen die deze crisis
hebben veroorzaakt. Internationale reserves moeten eerlijker gemanaged
worden, en private en publieke investeringen in armoedebestrijding,
klimaat beleid en voedselzekerheid moeten worden opgevoerd.
De aanstaande vergaderingen van de G20, het IMF en de Wereldbank
zullen forse internationale maatregelen op deze terreinen moeten
agenderen. Nederland, de 16de economie ter wereld die een belangrijke
rol heeft in ontwikkelingsfinanciering, kan de roep om een
internationaal antwoord op de crisis versterken. Maar eerst moet de
internationale gemeenschap de ergste nood lenigen.
Londen wordt een belangrijk ijkpunt in de mondiale bestrijding van de
crisisNederland is bereid hieraan mee te werken. Ondanks de
teruglopende middelen door de verlaging van het bnp heeft het
ministerie voor Ontwikkelingssamenwerking concrete maatregelen genomen
om de negatieve gevolgen van de crisis op de allerarmsten te beperken.
Partnerlanden
Zo is in een aantal partnerlanden het cash-for-workprogramma
uitgebreid om arme boeren te helpen. Deze vangnetconstructies voorzien
de allerarmsten tijdelijk van betaalde arbeid.
Ook is een extra bijdrage toegezegd aan het Massif-programma van de
Nederlandse Financieringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden. Dit
draagt bij aan de ontwikkeling van financiële dienstverlening voor het
midden- en kleinbedrijf in ontwikkelingslanden. Bovendien gaan we
binnenkort de aanleg van een ontwikkelingsrelevante infrastructuur
stimuleren. Het verleden leert dat het juist in tijden van economische
crisis van groot belang is in ontwikkelingslanden te blijven
investeren.
|
Meer
Internationaal behoeft de contracyclische rol van het IMF en de
Wereldbank versterking. Onlangs is hiervoor 500 miljoen dollar aan het
IMF ter beschikking gesteld. Meer is nodig. Denk hierbij aan het
versoepelen van de uitleenmogelijkheden van de Wereldbank en de
versterking van de rol van de private sector. Ook moeten rijke landen
ontwikkelingslanden verzekeren dat zij zich aan de gemaakte
hulpafspraken zullen houden. Voor ontwikkelingslanden is deze hulp een
van de weinige voorspelbare kapitaalstromen voor het bereiken van de
Millennium Ontwikkelingsdoelen.
Terugkomen op deze afspraken is penny wise, pound foolish.
Tot slot moet de discussie binnen de internationale financiële
instellingen over de vertegenwoordiging van ontwikkelingslanden een
sterke impuls krijgen. Om de crisis effectief te kunnen bestrijden
heeft de wereld behoefte aan sterke mondiale instellingen, die kunnen
rekenen op de steun van een zo groot mogelijke groep landen.
Sterkere stem
Hiervoor is nodig dat de stem van ontwikkelingslanden sterker gehoord
wordt.
De G20-top van begin april in Londen kan in veel opzichten belangrijke
voortgang boeken. Dat op deze top geen enkel arm ontwikkelingsland
aanwezig zal zijn, is veelzeggend en onderstreept hoe groot de
verantwoordelijkheid is die rust op de aanwezigen bij de G20,
waaronder Nederland. Londen wordt een belangrijk ijkpunt in de
mondiale bestrijding van de crisis. Niet alleen moeten de aanwezige
wereldleiders het vertrouwen in de financiële markten herstellen en de
mondiale economie weer aan de praat krijgen, zij moeten vooral boven
zichzelf uitstijgen en daadwerkelijk mondiaal leiderschap tonen. Het
is tijd voor een New Global Deal.
Bert Koenders is minister voor Ontwikkelingssamenwerking
Partij van de Arbeid