CNV Onderwijs
4 maart 2009
Collectief is beter
Categorie: Pensioen
Nederlanders worden steeds ouder. Wie de 65 jaar heeft gehaald leeft
gemiddeld nog zo'n 16 jaar door. Vrouwen over het algemeen wat langer
dan mannen. De gemiddelde levensduur zal vanaf 65 jaar naar
verwachting verder oplopen. Om ook dan van een behoorlijk inkomen te
kunnen genieten, moet tijdens het werkzame leven een flink kapitaal
bij elkaar worden "gespaard". Daaruit kan een levenslange uitkering
worden ontvangen, in aanvulling op de AOW van de overheid. Die
uitkering noemen we (aanvullend) pensioen. Om het benodigde kapitaal
te kunnen opbouwen moet men vroeg beginnen.
Bij pensioen gaat het dus om het reserveren van salaris van nu voor
later. Dat kan op verschillende manieren. In Nederland is het meestal
zo geregeld, dat automatisch wordt deelgenomen in het pensioenfonds
van de bedrijfstak (of het bedrijf) waarin men werkt. Voor het
onderwijs is dat het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP). Waarom
hebben we het eigenlijk zo geregeld, dat er een plicht is een deel van
het salaris in te leggen bij een pensioenfonds?
Voor een pensioenregeling zijn vooral drie dingen belangrijk: een
goede uitkering, voldoende zekerheid en een betaalbare premie. Tussen
die `wensen' moet een zo goed mogelijk evenwicht worden gevonden.
Kiezen voor 100% zekerheid zou bijvoorbeeld leiden tot een zeer hoge
premie en/of een aanzienlijk lager pensioen. Een pensioenfonds, zo is
ook wetenschappelijk aangetoond, kan veel beter aan deze drie
doelstellingen tegelijk tegemoet komen dan een individuele
pensioenregeling. Zo is het samen in een fonds opbouwen van pensioen
flink goedkoper dan het individueel regelen bij een
verzekeringsmaatschappij. En, heel belangrijk, doordat allerlei
risico's door het collectief worden opgevangen blijft het individuele
risico beperkt.
"Beperkt?" Maar de media staan toch bol van berichten over de enorme
crisis waarin de pensioenfondsen zouden verkeren. En over de nadelige
gevolgen die dit heeft voor de deelnemers. Het klopt natuurlijk dat de
pensioenfondsen het op dit moment moeilijk hebben. Ook ons eigen ABP
is niet immuun gebleken voor de huidige, ongekend heftige financiële
en economische schokken. Maar juist in dit soort tijden wordt de grote
waarde van risicodeling in een pensioenfonds weer bewezen. In de
landen waar individueel voor de oude dag wordt gespaard zien veel
mensen hun pensioenperspectief nu compleet vervliegen. Daarmee
vergeleken is het (tijdelijk) niet kunnen verhogen van de pensioenen
en pensioenaanspraken, hoe pijnlijk ook, gelukkig van een andere orde.
Maar beknot het verplicht deelnemen in een collectieve
pensioenregeling dan niet de ruimte om het pensioen naar de eigen
wensen vorm te geven? Dat valt reuze mee. Daarover de volgende keer.
Philip van Teutem
Noteer alvast:
28 maart - themanummer Schooljournaal over pensioenen.
---