Universiteit Leiden wil meer vrouwen in hogere functies
Op 5 maart tekent vice rector prof.dr. Rietje van Dam-Mieras
het Charter `Talent naar de top'. Hiermee bindt de Universiteit
Leiden zich voor vijf jaar aan streefcijfers om meer vrouwen op
hogere universitaire functies te krijgen.
Foto: Vice-rector magnificus prof.dr. Rietje van Dam: `Je hoeft
je als vrouw in een mannencultuur niet aan te passen.'
---
-----------------------
De Taskforce Talent naar de Top, onder voorzitterschap van
Sybilla Dekker, oud-minister van VROM, is een initiatief van de
in mei 2007 opgerichte TopBrainstorm. Deze organisatie wil
aanjagen dat zowel overheid als bedrijfsleven meer vrouwelijk
talent aan de top te krijgen door bevordering van de in- en
doorstroom.
Afbeelding: Het logo van Talent naar de Top
In oktober 2007 ondertekende TopBrainstorm een
intentieverklaring voor de uitwerking van een charter. Het
Charter Talent naar de Top kan worden gezien als een contract
tussen TopBrainstorm en de organisaties die het ondertekenen.
Een organisatie die dat doet, verbindt zich voor vijf jaar. Na
de ondertekening heeft de organisatie een half jaar de tijd om
streefcijfers vast te stellen en een plan van aanpak te maken.
Dit wordt voorgelegd aan de `Talent naar de Top'. Vervolgens
dienen steeds voortgangsrapportages te worden ingediend.
De TU Delft was de eerste universiteit die tekende. Nu volgen,
naast Leiden, de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit
Utrecht. De universiteiten bevinden zich in het niet geringe
gezelschap van De Nederlandsche Bank, Ernst & Young,
Koninklijke BAM Groep, KPMG, McKinsey & Company, Nauta Dutilh,
de Nederlandse Spoorwegen, de Politie, PCM Uitgevers, diverse
verzekeraars en diverse grote gemeenten. De lijst van
ondertekenaars.
---
-----------------------
Meer meisjes studeren
Het probleem is bekend: hoewel meer meisjes dan jongens
studeren aan de Leidse universiteit, dringen vooral de mannen
door in de hogere academische functies. Leiden was met 12%
vrouwelijke hoogleraren landelijk koploper maar volgens Van Dam
loopt het percentage momenteel weer iets terug. De Leidse
universiteit deed weliswaar mee met het ASPASIA-programma,
waarmee de doorstroom naar het hoogleraarschap van
wetenschappelijk vrouwelijk toptalent financieel werd
ondersteund, maar voor een planmatige aanpak kon binnen de
universiteit geen brede steun worden verkregen. Waarom nu dan
wel?
Urgentie
Van Dam: `De financiële crisis waarin de wereld momenteel
verkeert gaat op een dag weer voorbij en dan doemt het probleem
van de vergrijzing weer op. Naar verwachting ontstaat dan
overal een tekort aan hoogopgeleiden. Daardoor is er de
urgentie om nu al te investeren in al het talent, niet alleen
het mannelijke. Om deze reden staan de decanen achter de
ondertekening van het Charter Talent naar de Top (zie ook het
kader). Hun standpunt was steeds: we willen de beste persoon
voor een functie, of dat nu een man of een vrouw is.'
Positieve discriminatie?
Is met het charter niet het door velen - ook vrouwen -
verguisde principe van de positieve discriminatie weer van stal
gehaald? Van Dam: `Misschien enigszins maar het hoeft niet. Ik
hoop dat dit vrouwen stimuleert om beter te zijn dan hun
mannelijke collega's, dat ze zich in positieve zin
onderscheiden, dat ze fit for the job zijn en van daaruit
solliciteren naar een plek waar ze door veel mannen worden
omringd. Dit uitgaande van het - ook bewezen - feit dat een
team van gemengde samenstelling beter functioneert.'
`Maar inmiddels is duidelijk dat alleen het uitspreken van
goede wil niet voldoende is om een betere doorstroom van
vrouwen bij de universiteit te bewerkstelligen. Er zijn
namelijk andere elementen in het spel dan alleen kwaliteit. Er
moet echt wat gebeuren.'
27 mannen
`Uit wetenschappelijk onderzoek is vast komen te staan dat er
bij de keuze tussen mannen en vrouwen bepaalde mechanismen in
het spel kunnen zijn', aldus Van Dam. `Zo wordt de aanwezigheid
van vrouwen in een mannengezelschap pas als `normaal' ervaren
als ze minimaal eenderde van het totaal uitmaken.' En, lachend:
`In het College van Bestuur hebben we dat nu voor elkaar.'
Bekend is dat rector magnificus en voorzitter prof.mr. Paul van
der Heijden een voorstander is van meer vrouwen op topfuncties.
Wetenschappelijk personeel én obp
Van Dam: `Een feit dat iedereen te denken heeft gegeven is dat
de directeuren van de 27 instituten waarin ons wetenschappelijk
onderzoek is ondergebracht, allemaal mannen zijn.' Overigens
gaat het in het charter niet alleen om wetenschappelijke, maar
ook om obp-functies.
Aanpassen hoeft niet
Zelf maakt Van Dam met haar bèta-achtergrond vaak deel uit van
een mannengezelschap. Ze zegt hierover: `Je hoeft je als vrouw
in een mannencultuur niet aan te passen, wel moet je je er
rekenschap van geven, er ook rekening mee houden. Je stuit wel
eens ergens op en daar moet je overheen kunnen stappen.'
Foto: Bij de viering van de dies op 9 februari was het aantal
vrouwen in de kop van cortège groot: diesorator prof.dr. Ewine
van Dishoeck (rechts), aanstaand eredoctor prof.dr. Susan Liske
(in het roze) en vice-rector magnificus prof.dr. Rietje van
Dam-Mieras.
Decanen verantwoordelijk
De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het charter komt
in belangrijke mate bij de decanen te liggen. Zij zijn het die
voor hun faculteit streefcijfers vastleggen. Van Dam: `Je kunt
je voorstellen dat die voor Wiskunde en N2atuurwetenschappen
anders liggen dan voor bijvoorbeeld Geesteswetenschappen. Want
er zijn gewoon minder bètavrouwen voorhanden.'
Nieuwe projecten
Van Dam kan, gezien het halve jaar dat ervoor staat om het
charter te vertalen naar de Leidse universitaire praktijk nog
niet veel zeggen over de hoogte van de streefcijfers en de
wijze waarop die bereikt moeten worden. `Daar moet nog over
nagedacht worden.' Hoewel de omstandigheden in deze tijd van
bezuiniging niet gunstig zijn, ziet ze toch mogelijkheden. `Ik
denk dat je goed moet kijken naar nieuwe projecten in de 2e of
3e geldstroom. Vrouwen zijn goede coördinatoren.'
De ondertekening van het charter vindt op 5 maart plaats na
afloop van het symposium Female Leadership dat naar aanleiding
van Internationale Vrouwendag (8 maart) wordt gehouden. Alle
hoogleraren, uhd's en ud' zijn hiervoor uitgenodigd, evenals de
de directeuren HRM, financiën en informatievoorziening. Ook
andere belangstellende medewerkers kunnen zich aanmelden.
Mr. Jan van der Boon, directeur Bedrijfsvoering, zal de meest
actuele universitaire cijfers over de man-vrouwverhoudingen
openbaren, en vervolgens spreken prof.dr. Els Goulmy, drs.ing.
Jan Bout, voorzitter van de Raad van Bestuur van ingenieurs- en
consultancybureau Royal Haskoning - ook ondertekenaar - en
Sybilla Dekker, oud-minister van VROM en voorzitter van Talent
naar de Top.
Talent naar de top
(24 februari 2009/CH)
24/2/2009
Universiteit Leiden