Jeugd&Gezin: Onderzoeksrapportages naar combinatie werk en privé

Jeugd en Gezin: onderzoeksrapportages naar combinatie werk en privé

Donderdag 5 maart 2009, nummer 10

Er zijn veel gezinsvriendelijke regelingen beschikbaar en werkgevers vinden gezinsvriendelijk beleid belangrijk. Maar er kan nog veel winst geboekt worden. Werknemers willen meer thuiswerken en flexibel werken. En hoewel er veel regelingen bestaan, is de cultuur in organisaties er niet naar om ze daadwerkelijk toe te passen. Dit blijkt uit drie onderzoeken die minister André Rouvoet (Jeugd en Gezin) heeft laten uitvoeren naar gezinsvriendelijk beleid van Nederlandse werkgevers. Het vinden van een goede balans in de mix van werken en tijd voor de kinderen verschilt in Nederland sterk per gezin. Rouvoet pleit daarom voor meer keuzevrijheid voor gezinnen bij de afstemming tussen werk en privé.

De Universiteit van Utrecht (Faculteit Sociale Wetenschappen) constateert een geleidelijke toename van werk/privébeleid in Nederlandse arbeidsorganisaties. Er zijn wel aanzienlijke verschillen tussen kleine en grote bedrijven en tussen sectoren. Koplopers zijn grote arbeidsorganisaties, de overheid en de dienstensector. Industrie en bouw zijn achterblijvers. Internationaal vergeleken lopen Nederlandse bedrijven voorop in aandacht voor en bijdragen aan kinderopvang en deeltijdwerk. Ze scoren laag als het gaat om flexibele werktijden en gebruik van ouderschapsverlof.

De conclusie is dat er veel gezinsvriendelijke regelingen beschikbaar zijn, maar dat de organisatiecultuur vaak toepassing in de weg staat. Minder op het werk aanwezig, wordt nog gezien als minder betrokken en minder ambitieus. Cruciaal is daarom dat binnen arbeidsorganisaties een cultuuromslag plaatsvindt.

Knelpunten en oplossingen

Intomart heeft onderzocht wat de grootsteknelpunten onder werkende gezinnen zijn. De top 5 bestaat uit: te druk in begin van de avond; te weinig tijd voor familie en vrienden; te weinig aandacht voor kinderen; te druk op werk; te druk in de ochtend. Op de vraag waaraan werknemers het meeste hebben om werk en zorg te combineren, scoren thuiswerken en flexibele werktijden (zelf indelen) verreweg het hoogst. Opvallend is dat verbeteringen in de kinderopvang, zorgverlof, verruiming school- en crêchetijden en flexibel ouderschapsverlof beduidend minder genoemd worden.

66% van de werknemers geeft aan vanwege de aard van hun functie niet te kunnen thuiswerken. Van de 34% die dat op zich wel kan, mag een kwart dat niet van hun werkgever. 43% van de werknemers kan vanwege de aard van hun functie niet flexibel werken. Van de 57% die dat wel kan, mag 11% dat niet van hun werkgever.

Mannen geven aan meer tijd voor hun kinderen te willen hebben, als hun werk dat toelaat. Voor vrouwen werkt het andersom. Zij willen meer gaan werken, als de opvang/zorg voor hun kinderen geregeld is.

Kosten-batenanalyse

OSA (Organisatie voor Strategisch Arbeidsmarktonderzoek) heeft onderzoek gedaan naar de kosten en baten van gezinsvriendelijk beleid van werkgevers. Opvallend is dat werkgevers aangeven nauwelijks behoefte te hebben aan inzicht in de kosten en baten. Ze zijn er namelijk van overtuigd dat het hen veel kan opleveren. Wel vinden ze dat gezinsvriendelijk beleid niet op zichzelf moet staan, maar onderdeel moet uitmaken van het algemene HRM-beleid, gericht op de relatie tussen werk en privé. Dit om te voorkomen dat er scheve gezichten ontstaan onder personeelsleden zonder kinderen.

Aan de kostenkant van gezinsvriendelijk beleid worden onder andere genoemd:


* Discontinuïteit, verlenging van productietijden;


* Vermindering arbeidstijd bij niet vervangen deeltijdwerk of verlof;


* Regeldruk;


* Risico's in de collegiale relaties;


* ICT-investeringen.

Bovenstaande kosten wegen in de ogen van de Nederlandse werkgevers niet op tegen baten als:


* Hogere productiviteit;


* Betere wervingspositie, lager personeelsverloop;


* Meer betrokkenheid en loyaliteit, minder ziekteverzuim en stress onder medewerkers;


* Goed werkgeverschap;


* Diversiteit in personeelsbestand;


* Betere arbeidsverhoudingen;


* Kostenbesparing door bijvoorbeeld minder werkplekken.

Op 9 maart vindt op initiatief van minister Rouvoet een conferentie plaats over werkende gezinnen. Met collega-bewindslieden van SZW en OCW - en in saamenwerking met sociale partners - worden de krachtenn gebundeld om tot praktische oplossingen te komen.


-0-0-0-

Noot voor redacties (