Ministerie van Economische Zaken
Frequente meldingen van misbruik van de economische positie van banken
> Retouradres Postbus 20101 2500 EC Den Haag
Directoraat-Generaal
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Economische Politiek
Directie Europa, Mededinging
Binnenhof 4 en Consumenten
2513 AA `s-GRAVENHAGE Bezuidenhoutseweg 30
Postbus 20101
2500 EC Den Haag
T 070-3798911 (algemeen)
www.ez.nl
Behandeld door
Lars van de Braak
T 070 379 78 86
l.j.vandebraak@minez.nl
Datum 11 maart 2009
Ons kenmerk
EP/EMC / 9036692
Betreft Frequente meldingen van misbruik van de economische positie van Uw kenmerk
banken 2080914080
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Financiën, de beantwoording van
de kamervragen van de leden Elias en Weekers (beiden VVD) over de frequente
meldingen van misbruik van de economische positie van banken (2080914080,
ingezonden 19 februari 2009).
1
Bent u bekend met de frequente meldingen van misbruik van de economische
positie van banken, die bij het verlenen van krediet of het verstrekken van een
hypotheek eisen dat ook het verzekeringspakket bij de bank wordt ondergebracht
en/of het rentepercentage afhankelijk stellen van het al dan niet onderbrengen
van het verzekeringspakket?1,2
Antwoord
Ja. Ik heb dergelijke meldingen ontvangen. Ook de Nederlandse
Mededingingsautoriteit (NMa) krijgt regelmatig signalen over mogelijke
koppelverkoop door banken bij het verstrekken van hypotheken en kredieten.
2
Is hier sprake van misbruik van economische macht, waarbij het sluiten van
overeenkomsten afhankelijk lijkt te worden gesteld van bijkomende prestaties, die
naar hun aard of volgens het handelsgebruik geen verband houden met het
onderwerp van deze overeenkomst, de zogenoemde koppelverkoop?
Antwoord
De Mededingingswet verbiedt ondernemingen met een economische machtspositie
om misbruik te maken van die positie. Van een economische machtspositie is kort
gezegd sprake indien de onderneming in staat is om de instandhouding van een
daadwerkelijke mededinging op de relevante markt te verhinderen door de
mogelijkheid zich in belangrijke mate onafhankelijk van concurrenten,
leveranciers, afnemers of eindgebruikers te gedragen. Om te bepalen of dat zo is,
zijn onder meer het marktaandeel van de onderneming(en) in kwestie en die van
de concurrenten relevant.
1 De Federatie financiële intermediaire dienstverlening in Nederland (FIDIN), opgericht door brancheorganisaties
NBVA en NVA als collectieve belangenbehartiger, beschikt over een lijst van deze gevallen.
2 Bijlage onderhands aan bewindspersoon gezonden.
Pagina 1 van 2
Directoraat-Generaal
Economische Politiek
Directie Europa, Mededinging
en Consumenten
Het hebben van een economische machtspositie op zichzelf is niet verboden. Het Ons Kenmerk
misbruiken daarvan wel. Misbruik kan zich in de praktijk op verschillende EP/EMC / 9036692
manieren voordoen. Een daarvan is koppelverkoop.
De NMa houdt toezicht op naleving van de Mededingingswet. Tot op heden
hebben meldingen over koppelverkoop door banken haar geen aanleiding gegeven
om op basis van die wet op te treden, omdat het bestaan van een economische
machtspositie in die gevallen zeer onwaarschijnlijk was. Er zijn veel aanbieders
van hypotheken en andere vormen van krediet en zowel de prijzen
(rentepercentages) als de producten van deze aanbieders vertonen een grote
mate van onderlinge variatie. Als een klant niet bij dezelfde aanbieder zowel een
hypotheek als een verzekering wil afnemen, kan hij hierover onderhandelen, of
besluiten om naar een andere aanbieder te gaan.
3
Bent u bereid de Nederlandse Mededingingsautoriteit te verzoeken met spoed
onderzoek te doen naar het voorkomen van deze mogelijke overtredingen van de
Mededingingswet door banken? Zo ja, bent u bereid de Kamer op de hoogte te
houden van het tijdsverloop van het onderzoek en de uitkomsten ervan? Zo nee,
waarom niet? Zijn de vermeende gedragingen niet ernstig genoeg om onderzocht
te worden?
Antwoord
Nieuwe meldingen van mogelijke overtredingen van de Mededingingswet kunnen
bij de NMa kenbaar worden gemaakt, bijvoorbeeld via het overheidsloket
ConsuWijzer. Inmiddels beschikt zij ook over de lijst met meldingen die in vraag 1
wordt genoemd. De NMa beziet of eventuele nieuwe gevallen voldoende grond
bieden voor een mededingingsrechtelijk onderzoek. In verband met het
onderzoeks- en handhavingsbelang kan de NMa geen concrete informatie
verstrekken over het al dan niet starten van onderzoeken en lopende
onderzoeken. Besluiten die de NMa neemt op basis van haar onderzoeken zijn wel
openbaar. De NMa publiceert deze onder meer op haar internetpagina
www.nmanet.nl en in haar jaarverslag.
(w.g.) Maria J.A. van der Hoeven
Minister van Economische Zaken
Pagina 2 van 2
---- --