Stichting Aids Fonds

Hiv-medicijnen voor Nigerianen door Nederlandse overheid vrijgegeven

12-03-2009
Aids Fonds niet tevreden: inbeslagname kan zo weer gebeuren

De hiv-remmers bestemd voor Nigeria die november vorig jaar door de Nederlandse douane in beslag waren genomen, zijn vandaag vrijgeven. Dat heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken meegedeeld aan het Aids Fonds. Het Aids Fonds is blij dat er eindelijk beweging in deze zaak komt, maar is pas echt tevreden als het ministerie garanties geeft dat dit nooit meer gebeurt. Vorig jaar heeft de Nederlandse douane 15 keer ten onrechte medicijnen tegengehouden. Er moet een structurele oplossing komen, zegt het Aids Fonds.

Wat is er gebeurd?
In november 2008 nam de Nederlandse douane een lading medicijnen in beslag die werd vervoerd van India naar Nigeria. De medicijnen waren bedoeld voor 166 mensen met hiv, die daarmee gedurende drie maanden behandeld kunnen worden. Het gaat om generieke medicijnen die met toestemming van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) door India voor Nigeria waren geproduceerd en die betaald waren met geld van UNITAID en de Clinton Foundation. De lading werd via Nederland naar Nigeria gestuurd. Bij de inbeslagname handelde de Nederlandse douane op basis van een Europese richtlijn, bedoeld om de rechten van farmaceuten te beschermen. De douane nam contact op met de patenthouder van het medicijn, Glaxo Smith Kline. De farmaceut gaf aan dat de medicijnen niet in beslag genomen hoefden te worden. Om nog onbekende redenen besloot de Nederlandse douane toch tot het in beslag nemen van de medicatie.

Deze zaak staat niet op zich
Het is niet de eerste keer dat de Nederlandse overheid medicijnen in beslag neemt die van levensbelang zijn voor mensen in minder ontwikkelde landen. Vorig jaar zijn nóg vijftien van dergelijke incidenten voorgevallen. Tijdens een vergadering van de WHO in januari werd de houding van de Nederlandse overheid al besproken. De Nederlandse overheid wordt hiermee zwaar in verlegenheid gebracht. Normaal gesproken geldt het Nederlandse aidsbeleid namelijk als een voorbeeld voor de rest van de wereld. Zo is Nederland een belangrijk donor van het Global Fund en durft minister Koenders zich hard te maken voor onderwerpen die andere politieke leiders niet aandurven, zoals homorechten en het zoveel mogelijk voorkomen van gezondheidsschade onder drugsgebruikers.

Wat moet er gebeuren?
De Nederlandse overheid moet snel ingrijpen om te voorkomen dat in de toekomst levensreddende medicatie bij de grens in beslag wordt genomen. Daarnaast moeten de richtlijnen van de Europese Commissie worden aangepast. De regels van de Europese commissie hebben tot doel de patenten van producenten te beschermen en de invoer van nepspullen en piraterij tegen te gaan. De regels zijn echter te breed geformuleerd en houden niet rekening met de Doha-verklaring uit 2001, waarin internationaal afgesproken is dat ontwikkelingslanden patentregels terzijde kunnen schuiven als de gezondheidssituatie in een land hier om vraagt.