ICT JAARCIJFERS 2008
omzet gestegen met 10,4%
13-03-2009
Belangrijkste ontwikkelingen 2008
* De omzet steeg met 10,4% tot ¤ 97,5 miljoen
* Het bedrijfsresultaat steeg met 19,3% tot ¤ 9,3 miljoen
* Nettowinst daalde, als gevolg van een fraudelast van ¤ 1,9 miljoen, met 13,0% tot ¤ 5,3 miljoen
* De nettowinst exclusief eenmalige last was met ¤ 7,2 miljoen in lijn met de uitgesproken verwachting
* Dividendvoorstel van ¤ 0,25 per gewoon aandeel (pay-out ratio: 40%)
* ICT past organisatie in Nederland aan de veranderende marktomstandigheden aan
(in miljoenen ¤)
2008 2007
Verandering
Omzet
ICT Embedded
ICT Solutions
ICT Consultancy
ICT Duitsland
97,5
27,8
44,6
2,3
22,8
88,3
30,8
46,4
1,9
9,2
10,4%
-9,8%
-3,7%
23,3%
146,4%
Bedrijfsresultaat
9,3
7,8
19,3%
Nettowinst voor eenmalige last
7,2
6,1
18,0%
Nettowinst
5,3
6,1
-13,0%
(in ¤)
Winst per aandeel 1)
0,62
0,74
-16,2%
Dividend per aandeel 2)
0,25
0,58
-56,9%
1) Op basis van het gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen.
2) Op basis van het aantal uitstaande gewone aandelen per ultimo. Het dividend over 2008 betreft het voorgenomen voorstel aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
Bram Schot, CEO van de ICT Groep: "Het jaar 2008 begon goed voor ICT. De verslechtering van het economisch klimaat had met name in het vierde kwartaal een duidelijk negatief effect op de bezettingsgraad van ICT. Gegeven deze omstandigheden stemt het behaalde operationele resultaat tot tevredenheid. Helaas heeft de crisis zich reeds verder verdiept en hebben we een reorganisatie van de Nederlandse activiteiten in 2009 moeten aankondigen. Het netto resultaat over 2008 is daarnaast aanzienlijk beïnvloed door de gepleegde fraude die we in januari hebben geconstateerd."
Toelichting resultaat
De Duitse activiteiten droegen in belangrijke mate bij aan de verbetering van het bedrijfsresultaat. Ook ICT Embedded had, in vergelijking met 2007, een positieve bijdrage aan de resultaatontwikkeling. De Solutions activiteiten hadden echter te maken met de negatieve gevolgen van een krappe arbeidsmarkt. Voor ICT als geheel liet met name het eerste halfjaar een duidelijk herstel zien. Hoewel de resultaten over het tweede halfjaar beter waren dan in de vergelijkbare periode in 2007, was de impact van de met name in het vierde kwartaal verslechterende marktomstandigheden reeds merkbaar, met name bij de divisie ICT Embedded.
De omzet over 2008 steeg met 10,4% tot ¤ 97,5 miljoen (2007: ¤ 88,3 miljoen). Van deze stijging was drie kwart het gevolg van acquisities. De omzet bij ICT Embedded daalde met 9,8% naar ¤ 27,8 miljoen. Deze daling hing met name samen met de teruggang van het aantal directe medewerkers. De omzet van ICT Solutions nam af met 3,7% tot ¤ 44,6 miljoen. De belangrijkste oorzaak lag in het gebrek aan genoeg gekwalificeerd personeel. De omzet van ICT Duitsland nam met ruim 146% toe. De omzettoename in Duitsland kan voor ongeveer 50% worden verklaard door de uitbreiding van het belang in LINEAS en de acquisitie van !ZIP. De overige omzetstijging in Duitsland was autonoom. De omzet van ICT Consultancy steeg van ¤ 1,9 miljoen tot ¤ 2,3 miljoen.
De tarieven lieten in 2008 een verdere stijging zien ten opzichte van 2007. De personeelslasten over 2008 bedroegen ¤ 57,3 miljoen, een toename van 11,0% vergeleken met 2007. Naast de toename van het gemiddeld aantal medewerkers met 7%, is dit in belangrijke mate het gevolg van de stijging van de gemiddelde loonkosten per medewerker. Hoewel de kostenstijging nog steeds groter was dan de tariefsverhoging die kon worden doorgevoerd, nam het verschil verder af.
Het bedrijfsresultaat over 2008 liet, in lijn met de omzetontwikkeling, een stijging van 19,3% zien tot ¤ 9,3 miljoen (2007: ¤ 7,8 miljoen). De overige bedrijfskosten stegen met 3,6% tot ¤ 20,2 miljoen. Dat deze stijging, ondanks de gerealiseerde acquisities niet hoger uitviel, is het gevolg van de gedaalde autokosten en een daling van het aantal medewerkers in Ned er land. De operationele marge steeg van 8,8% in 2007 naar 9,5% over het jaar 2008.
De afschrijvingen stegen in 2008 met 56,4% tot ¤ 746.000.
Het saldo rentebaten en -lasten, inclusief ontvangen dividend van deelnemingen, bedroeg ¤ 551.000 positief ten opzichte van ¤ 511.000 in 2007. De effectieve belastingdruk daalde in 2008 tot 26,3% (2007: 26,6%).
Daar waar het bedrijfsresultaat een stijging liet zien, daalde de nettowinst met 13,0% tot ¤ 5,3 miljoen (200 7: ¤ 6,1 miljoen). De daling van de nettowinst wordt veroorzaakt door een last als gevolg van een in 2008 gepleegde fraude. Deze last bedraagt na belasting ¤ 1,9 miljoen. Het onderzoek naar de fraude is nog in volle gang. De winst per aandeel bedroeg over 2008 ¤ 0,62 (2007: ¤ 0,74).
De netto kasstroom uit bedrijfsactiviteiten bedroeg ¤ 6,5 miljoen. Er werd ¤ 8,4 miljoen aangewend voor investeringsactiviteiten en ¤ 1,3 miljoen voor financieringsactiviteiten. Dit resulteerde in een netto kasstroom van ¤ 3,2 miljoen negatief.
Personeel
Het gem iddeld aantal medewerkers in FTE's liet net als in 2007 een stijging zien en nam toe van 907 per ultimo 2007 tot 972 per ultimo 2008. Het aantal medewerkers (head count) steeg tot 1.015 (2007: 941).
Het ziekteverzuim is in 2008 stabiel gebleven op 3,2%. Door de in het kader van medewerkerstevredenheid ingezette acties was in 2008, ondanks de dynamiek op de arbeidsmarkt, het personeelsverloop over 2008 lager dan in 2007. In 2008 bedroeg het personeelsverloop 15% (2007: 18%).
Strategie en doelstellingen
De strategie van ICT blijft er onverminderd op gericht om de posities in haar gekozen markten verder uit te bouwen. Hierbij is de doelstelling om in die markten één van de leidende spelers te zijn. In lijn met deze strategie heeft ICT in 2008 haar belang in de Duitse onderneming LINEAS uitgebreid tot 100%. Daarnaast is een 100% belang genomen in het Duitse !ZIP.
ICT heeft een omzetdoelstelling van ¤ 150 miljoen voor 2011 geformuleerd. Van deze omzet zal ongeveer 60% in Nederland en 40% in Duitsland worden gerealiseerd. De verwachting is dat de omvang van de Duitse activiteiten de Nederlandse activiteiten op termijn zullen overstijgen. ICT acht de omzetdoelstelling van ¤ 150 miljoen nog steeds haalbaar maar gaat er gezien de huidige marktomstandigheden vanuit dat realisatie meer tijd zal vergen. Ditzelfde geldt voor het streven van ICT om een bedrijfsresultaat van tussen de 10% en 12,5% van de omzet te realiseren.
Dividend 2008
De winst per aandeel in 2008 kwam uit op ¤ 0,62 (2007: ¤ 0,74). Vanuit de tijd dat ICT een zeer ruime kaspositie had is een dividendbeleid gevoerd dat gekenmerkt werd door een zeer hoge pay-out. Inmiddels is als gevolg van het gevoerde acquisitiebeleid en het grotendeels uitkeren van de behaalde winsten de kaspositie aanzienlijk teruggelopen. Gezien het belang van het continueren van een sterke balans, met name in de huidige onzekere tijden, en het mogelijk maken van toekomstige acquisities is besloten terug te keren naar een dividendbeleid met een pay-out van 40%. Het terugkeren naar het historische pay-out niveau dient naar de mening van het bestuur de belangen van zowel de aandeelhouders als de onderneming. Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 27 mei 2009 zal een dividend worden voorgesteld van ¤ 0,25 (2007: ¤ 0,58) per aandeel uit te keren in contanten.
Vooruitzichten
Sinds het vierde kwartaal hebben de meeste markten waarin ICT opereert een verdere verslechtering laten zien. ICT heeft dan ook in de huidige marktomstandigheden aanleiding gezien om, zoals eerder is gemeld, een reorganisatie uit te voeren. Deze reorganisatie zal in de loop van 2009 haar beslag krijgen. De hiermee verband houdende reorganisatielast zal naar verwachting tussen de EUR 3,5 en 4 miljoen bedragen en ten laste komen van het result a at over 2009. Gezien de huidige onzekerheden ten aanzien van de verdere economische ontwikkeling is het niet mogelijk een verwachting uit te spreken voor het jaar 2009.
Ontwikkelingen per divisie
ICT Embedded
Gang van zaken
ICT Embedded laat ten opzichte van 2007 een verbetering zien. Deze verbetering is met name toe te schrijven aan de resultaten die in de eerste helft van 2008 zijn geboekt. Direct na de zomer tekenden zich echter d e gevolgen van de economische crisis af bij klanten als ASML, Philips en NXP. Het resultaat hiervan was een sterk teruglopend aantal project- en detacherings¬aanvragen. Tevens nam de druk op de tarieven toe.
De omzet over 2008 kwam uit op ¤ 27,8 miljoen (2007: ¤ 30,8 miljoen) een daling van 9,8 %. Het aantal bij deze divisie werkzame medewerkers was eind 2008 331. De daling van de omzet alsmede het aantal medewerkers hangt in belangrijke mate samen met de overstap van medewerkers naar ICT Solutions B.V. op 1 januari 2008.
Strategie en vooruitzichten
Traditioneel bedie nt ICT Embedded een aantal grote technologieklanten. De lijn om de klantbasis verder te verbreden met middelgrote klanten die een aantal jaren geleden al is ingezet, zal in 2009 verder worden doorgevoerd. Voor wat betreft de portfolio zal hierbij worden gestreefd naar een mix van detachering, projecten en maintenance. De strategie van ICT Embedded zal zich de komende periode eveneens verder richten op een positie binnen de (niet-cyclische) markten Traffic en Defence.
Net als voor vele andere bedrijven in de Nederlandse markt, zal 2009 ook voor ICT Embedded een zwaar jaar wor¬den. Inmiddels zijn en worden maatregelen getroffen om de organisatie aan deze marktomstandigheden aan te passen.
ICT Solutions
Gang van zaken
De krapte op de arbeidsmarkt veroorzaakte ook in 2008 een knelpunt voor ICT Solutions. De markten lieten over het algemeen een gezonde ontwikkeling zien, echter in een aantal markten is de impact van de financiële crisis inmiddels steeds meer voelbaar. ICT Solutions heeft zich in het afgelopen jaar, in lijn met de strategische uitgangspunten, verder terug getrokken uit de internationale Communications & Multimedia activiteiten. De competenties en technologieën uit deze markt worden in andere segmenten binnen Nederland en de grensgebieden met Duitsland ingezet. In 2008 is ICT Procos geheel opgegaan in de Divisie ICT Solutions, zonder aan slagkracht te verliezen.
De omzet over 2008 kwam uit op ¤ 44,6 miljoen, een daling van 3,7 % ten opzichte van vorig jaar (2007: ¤ 46,4 miljoen). Het aantal bij deze divisie werkzame medewerkers was eind 2008 412.
Strategie en vooruitzichten
In 2009 zal de focus bij een aantal segmenten liggen op een verdere marktverbreding, waarbij de omvang en diversiteit van het klantenbestand een sterke basis zal bieden. ICT Procos zal zich in 2009 meer richten op minder cyclische markten zoals voeding, water en energie. Ook bij InTraffic is het beleid voor de komende jaren erop gericht om met name de omzet bij nieuwe openbaar vervoer klanten te laten groeien.
ICT Duitsland
Gang van zaken
Ook in 2008 hebben de activiteiten van ICT in Duitsland een sterke groei laten zien. De acquisitie van !ZIP in Neustadt en de uitbreiding van het belang in Lineas Automotive tot 100% hebben bijgedragen aan deze groei, maar er was ook sprake van een sterke autonome groei. Ook wat betreft de verbreding in de markten zijn goede stappen gezet in 2008.
De omzet in 2008 voor ICT Duitsland kwam uit op ¤ 22,8 miljoen, een groei van 146%. Het aantal bij deze divisie werkzame medewerkers was eind 2008 251.
Strategie en vooruitzichten
Om de activiteiten in Duitsland te stroomlijnen, werkt ICT met ingang van 2008 vanuit een Duitse holdingstructuur. De lange termi j n strategie voor ICT Duitsland blijft onveranderd groei en verbreding van de activiteiten. De neergelegde doelstelling te groeien naar 500 medewerkers lijkt voor eind 2010 niet meer haalbaar. Door de economische omstandigheden in 2009 zal de focus in eerste instantie gericht zijn op een gezonde bedrijfsvoering en verbreding van de activiteiten. Ook wat acquisities betreft zal, gezien de marktomstandigheden, een terughoudend beleid worden gevoerd.
ICT Consultancy
Gan g van zaken
Improve Quality Services, dat zich richt op hoogwaardige en innovatieve dienstverlening op het gebied van testen en kwaliteitsmanagement, heeft in het afgelopen jaar in een lastige markt wederom een goede omzet- en winsttoename laten zien, mede op basis van een groeiend aantal medewerkers. NoviQ, dat zich richt op bedrijven die software en systemen ontwikkelen, heeft in 2008 veel aandacht besteed aan het vergroten van de naamsbekendheid van NoviQ, ook heeft NoviQ een aantal nieuwe klanten gekregen.
De omzet over 2008 kwam uit op ¤ 2,3 miljoen (2007: ¤ 1,9 miljoen) een stijging van ruim 20%. Het aantal bij deze divisie werkzame medewerkers was eind 2008 22.
Strategie en vooruitzichten
Om zich te kunnen onderscheiden in de markten waar ICT Consultancy opereert is het van belang toegevoegde waarde te leveren ten behoeve van de processen en de productontwikkeling bij de klanten. Het gaat dan om activiteiten als requirements engineering en architectuur enerzijds en testen en kwaliteitsmanagement anderzijds. ICT heeft besloten zich via aparte entiteiten op deze activiteiten te richten.
Het intensiveren van de samenwerking met andere ICT divisies zal in 2009 de positie van NoviQ in de markt verder verstevigen. Voor 2009 verwacht Improve op basis van haar sterke marktpositie, vooraanstaand profiel, alsmede de diversificatie in de dienstverlening en marktsegmenten ondanks de moeilijke marktomstandigheden een gezonde omzet en winst te kunnen realiseren.
Bijlagen:
- geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2008
- geconsolideerde balans per 31 december 2008
- geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2008
ICT Automatisering NV