Stand van zaken Q-koorts en blauwtong
17 maart 2009 - kamerstuk
Kamerbrief over de vaccinatiecampagne en een besmetting van q-koorts
bij een geitenbedrijf in Overijssel en de maatregelen.Veel bedrijven
in Zuid-Nederland zijn verplicht hun dieren te vaccineren.
Geachte Voorzitter,
In aanvulling op mijn brief van 4 februari 2009 over Q-koorts wil ik u met deze brief nader
informeren over de aanstaande vaccinatiecampagne. Daarnaast wil ik u informeren over
een Q-koorts besmetting bij een geitenbedrijf in Overijssel en de maatregelen die voor dit
bedrijf van kracht zijn. Tevens informeer ik u met deze brief over de laatste stand van
zaken met betrekking tot blauwtong.
Q-koorts
Q-koorts besmetting in Overijssel
Melkgeitenhouders, melkschapenhouders en dierenartsen zijn verplicht een hoog
percentage abortussen te melden bij de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) omdat dit een
teken van een besmetting met Q-koorts kan zijn. Op 16 februari 2009 heeft de VWA na een
melding van een groot aantal abortussen op een melkgeitenbedrijf in Overijssel een
onderzoek ingesteld op dit bedrijf. Op basis van de situatie op het bedrijf en onderzoeksgegevens
van de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) is het bedrijf op 16 februari 2009
verdacht verklaard. Op het bedrijf zijn de volgende maatregelen van kracht:
* Gedurende 90 dagen vanaf het moment waarop de verdenking is ontstaan, is het
verboden om mest te verwijderen uit een stal waar verdachte dieren worden
gehouden.
* Gedurende 90 dagen vanaf het moment waarop de verdenking is ontstaan, is het voor
bezoekers verboden de stal te betreden. Dit verbod geldt niet voor personen die
vanwege hun beroep of bedrijf noodzakelijkerwijs in de stal moeten zijn.
Op 24 februari jl. is de besmetting bevestigd door het Centraal Veterinair Instituut (CVI) en
is de gemeente officieel ingelicht door de VWA. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid
en Milieu (RIVM) was reeds geïnformeerd over de verdenking. Op verzoek van de
veehouder geef ik een ontheffing om de dieren voorafgaand aan de vaccinatiecampagne
te vaccineren tegen Q-koorts.
Vaccinatiecampagne
In een groot gedeelte van Zuid-Nederland zullen houders van professionele melkgeitenen
melkschapenbedrijven (met meer dan 50 dieren) en bedrijven met een publieksfunctie
(zorgboerderijen, kinderboerderijen en dierentuinen) verplicht worden om hun schapen
en/of geiten te vaccineren. In de bijlage is een kaart toegevoegd van het gebied. Buiten dit
gebied is vaccineren verplicht op bedrijven waar door de VWA officieel een besmetting
met Q-koorts is vastgesteld. De overige houders van geiten en schapen wordt de mogelijkheid
geboden om hun dieren vrijwillig te vaccineren.
Bij de verplichte vaccinatie zal de overheid de kosten van het vaccin en de dierenarts
vergoeden. Voor de vrijwillige vaccinatie worden alleen de vaccinkosten vergoed.
De vaccinatiecampagne wordt door de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) gecoördineerd
en zal zoveel mogelijk aansluiten bij de normale bedrijfsvoering van de bedrijven.
Veehouders voor wie vaccinatie verplicht is, kunnen aan de GD opgeven wanneer
vaccinatie het meest gelegen komt. De vaccinatie wordt uitgevoerd door de eigen
dierenarts van de geiten- en/of schapenhouders.
Onderzoeksagenda
Voor nader onderzoek naar de transmissieroutes van Q-koorts investeren mijn collega van
het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en ik samen met de productschappen,
de GGD en ziekenhuizen voor ruim ¤ 3 miljoen in onderzoek naar Q-koorts. Het
einddoel is nog meer aanknopingspunten te vinden voor de bestrijding van Q-koorts. De
komende jaren (2009-2011) is daarmee meer inzicht te verwachten in de overdracht en
verschillende andere aspecten van Q-koorts. Het kan enkele jaren duren voordat het
onderzoek nieuwe praktisch bruikbare gegevens zal opleveren.
Blauwtong
BTV 1
Blauwtong serotype 1 (BTV 1) komt vanaf het zuiden van Frankrijk op. De meest noordelijke
uitbraak van BTV 1 vond vorig jaar in de regio Bretagne plaats. In 2009 geldt in heel
Frankrijk een verplichte vaccinatie. Alle gevoelige dieren moeten gevaccineerd worden
tegen BTV 8 en BTV 1. Een goed uitgevoerde vaccinatiecampagne in Frankrijk zal het risico
op een uitbraak in Nederland verminderen.
BTV 6
In oktober 2008 deed het CVI in samenwerking met het Institute for Animal Health in
Pirbright de ontdekking dat serotype 6 (BTV 6) in Nederland circuleerde. Kort daarop werd
dit serotype ook in Duitsland vastgesteld. Op het moment van de ontdekking waren er
aanwijzingen dat het circulerende virus overeenkwam met het vaccinvirus dat in
Zuid-Afrika gebruikt wordt voor vaccinproductie. Nader onderzoek heeft uitgewezen dat
het in Nederland circulerende virus inderdaad een nauwe verwantschap heeft met de
originele vaccinstam. Het genetisch profiel van een stukje van het in Nederland en
Duitsland circulerende virus, komt bijna 100% overeen met datzelfde deel van het vaccinvirus
uit Zuid-Afrika. Uit een uitgebreide steekproef bleek dat het aantal besmette dieren
erg laag is, en dat het virus in een beperkt gebied verspreid is. Uit een dierproef blijkt
bovendien dat het virus geen ziekteverschijnselen veroorzaakt.
In het Permanent Veterinair Comité van 3 en 4 maart jl. is daarom besloten om de
maatregelen in verband met BTV 6 in te trekken.
BTV 8
Nederland is op dit moment alleen beperkingsgebied voor BTV 8. Een groot deel van de
Europese Unie is ingesloten in het BTV 8-beperkingsgebied. Vervoer binnen het BTV 8-
beperkingsgebied is toegestaan zonder dat hieraan voorwaarden verbonden zijn. Wel
geldt het advies om alleen gevaccineerde dieren te verplaatsen. Voor vervoer naar buiten
het BTV 8-beperkingsgebied gelden wel voorwaarden.
Voor blauwtong serotype 8 (BTV 8) geldt in 2009 weer een vrijwillige vaccinatiecampagne.
In 2009 is er geen compensatie voor vaccinatie tegen blauwtong serotype 8. De kosten van
vaccinatie komen dus voor rekening van veehouders zelf. Samen met de Land- en
Tuinbouworganisatie (LTO) ben ik tot de conclusie gekomen dat de uitvoeringskosten en
de administratieve lasten die nodig zijn om in aanmerking te komen voor Europese
cofinanciering niet opwegen tegen de te verkrijgen subsidie. Bovendien is de Europese
voorwaarde van 80% gevaccineerde dieren in 2009 niet haalbaar zonder vaccinatie
verplicht op te leggen.
Deskundigen zijn van mening dat uitroeiing van BTV 8 op dit moment niet haalbaar is.
Andere doelstellingen van de vaccinatiecampagne zijn het beschermen van dieren tegen
klinische symptomen en beperken van economische schade op bedrijfsniveau. Voor deze
laatste doelstellingen dragen veehouders in principe zelf de verantwoordelijkheid.
Verplichte vaccinatie is naar mijn mening een te zwaar middel om deze laatste doelstellingen
te behalen.
In samenwerking met verschillende sectorpartijen wordt een communicatiecampagne
opgesteld om veehouders en hobbydierhouders te stimuleren om hun dieren te
vaccineren tegen BTV 8.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit