Partij van de Arbeid

Den Haag, 17 maart 2009

Bijdrage lid Depla (PvdA) aan A.O. Prestaties Woningcorporaties

Gesproken woord geldt!

Rituele dans
Voorzitter,
We mogen elk jaar over de opgetelde prestaties van de gezamenlijke corporaties spreken. Een frustrerende aangelegenheid. Want het toezicht zit zo in elkaar dat we geen onderscheid kunnen maken tussen corporaties die goed presteren en geweldige resultaten boeken voor hun bewoners en corporaties die onvoldoende presteren. Terwijl het zo belangrijk is dat corporaties maximaal maatschappelijk presteren. Corporaties zijn en blijven namelijk maatschappelijke ondernemingen , onderdeel van een sociale beweging.

Zo kunnen we tevreden zijn met het doorzetten van de groei van de bouwproductie die is ingezet in 2007. En met het feit dat er meer geld wordt gestoken in onderhoud.

Beheerslasten zijn de laatste vijf jaar met zo'n 30% gestegen: veel meer dan de inflatie. Terwijl bijvoorbeeld de corporaties Wonen Zuid voor 120.000 euro met het personeel op reis gaan. En klagen dat de huren niet harder mogen stijgen dan inflatie. Er zijn echter ook corporaties wiens beheerslasten stijgen omdat men meer huismeesters inzet. Ik zou graag een themaonderzoek van CFV zien naar deze stijging van de beheerslasten. Sociaal en maatschappelijk ondernemen betekent immers ook zuinig met de euro's omgaan. Graag toezegging van de minister.

De PvdA-fractie wil ander toezicht. Toezicht dat onderscheid kan maken tussen goed en slecht functionerende corporaties. In het belang van de bewoners, in het belang van corporaties die goed presteren. Daarom willen we tempo met het nieuwe stelsel en nog voor de zomer een debat met de Minister over zijn voornemens. En daarna snel de wetgeving zodat we voor einde van het jaar over de wet kunnen stemmen. Dat is sneller dan de Minister in zijn brief schreef.

Commerciële activiteiten
Voorzitter.
Corporaties hebben ruim 4 miljard van hun vermogen in verbindingen zitten (Bv's VOF, CV's ). Verbindingen variëren van projectontwikkeling tot gezamenlijke stichting die woonruimteverdeling in een regio doet. Het grootste deel van het vermogen in verbindingen zit echter in projectontwikkel-activiteiten. Dit is commercieel en zou winst op moeten leveren. Het tegendeel is het geval . Als we alles bij elkaar optellen leidt de sector hier per saldo verlies op. Bekende voorbeelden waar het verlies opleverde zijn SGGB Hoofddorp en hoogstwaarschijnlijk Woonbron (SS Rotterdam). In tijden van economische voorspoed was de kans op ongelukken klein. De komende tijd zullen meer projectontwikkel-lijken uit de kast gaan vallen. Het Centraal Fonds concludeert dat zij weinig zicht hebben op de risico's in verbindingen. Ook concluderen ze dat het grote risico's met zich meebrengt dat geld, dat eigenlijk bedoeld is voor de sociale taak, verloren gaat om de verliezen van de commerciële activiteiten te dekken. Bovendien leidt het tot oneerlijke concurrentie met marktpartijen. Corporaties kunnen immers genoegen nemen met een laag rendement.

Bij de herziening van het publieke stelsel voor corporaties moeten we ook nieuwe afspraken maken over het werkveld. Vooruitlopend daarop wil de PvdA-fractie een aantal opmerkingen maken over het uitvoeren van projectontwikkel-activiteiten in verbindingen.


1. De financieel toezichthouder dient inzicht te krijgen in de verbindingen.
2. Sociale huurwoningen die tot de kernvoorraad behoren mogen niet in aparte BV's ondergebracht worden.
3. De PvdA-fractie vraagt zich af of corporaties projectontwikkeling niet beter af kunnen stoten naar commerciële bedrijven. Een minder vergaande optie is om scherpere eisen te stellen aan projectontwikkeling. Alleen projectontwikkelen bij projecten die verbonden zijn aan sociale kerntaak corporaties. Of: corporaties mogen het alleen als ze hun kerntaak, het verhuren en beheren van woningen, en het risicomanagement op orde hebben. En het alleen toestaan in een aparte BV waar de corporatie maximaal 33% van het vermogen inbrengt. Graag reactie van de Minister.

Integriteit
Corporaties hebben een sociale taak. Het is ongewenst dat de "waarden" van projectontwikkeling en commercieel vastgoed de "waarden" van de sociale woningbouw (zorgen voor ongestoord woongenot van mensen die zich niet op de vrije woningmarkt kunnen redden) gaan overvleugelen. Het debat over die kernwaarden moet breed worden gevoerd. Door bestuurders, door raden van toezicht maar ook door medewerkers van corporaties en de huurders. Dat is het beste middel om integriteitproblemen te voorkomen. Maar dat is niet genoeg. Intern toezichthouders moeten beter opletten. Niet functie op functie stapelen. En niet pas op de vergadering de stukken uit de enveloppe halen. Maar ook de extern toezichthouder moet scherper kijken. We zijn dan ook blij met de brief van de minister van afgelopen vrijdag. U maakt extra capaciteit vrij om misstanden op te sporen en u maakt vaart met preventie. En komt tegemoet aan onze wens om in beeld te brengen welke BV's directeuren hebben en een onafhankelijk meldpunt voor klokkenluiders.

Financiële positie en crisis
Uit rapporten blijkt dat de financiële positie van corporaties riant te noemen is. De solvabiliteit van bijna alle corporaties is zeer goed. Dat was voor de kredietcrisis. Graag uw oordeel over de huidige situatie. En welke acties onderneemt u om er voor te zorgen dat corporaties hun rol om anticyclisch te bouwen kunnen vervullen? Corporaties blazen vanwege kredietcrisis ook plannen af. Uit rapportage CFV blijkt echter dat corporaties ook in economisch goede tijden slechts de helft van hun voornemens realiseren. We dienen ervoor te waken dat alle tegenvallers worden verklaard vanuit kredietcrisis .
Hetzelfde geldt voor de Vennootschapsbelasting. Ik krijg signalen van sommige corporaties die veel herstructureren dat ze helemaal geen Vpb hoeven te betalen. Maar ook zorgelijke signalen van corporaties dat woningverbetering en energiebesparing juist fiscaal ongunstig worden behandeld. Graag uw reactie.

Voorzitter tot slot. De PvdA hecht erg aan de menselijke maat. En zijn kritisch over fusies. In 2007 was er opnieuw sprake van19 fusies zonder duidelijke motivatie bij de fuserende partijen waaruit blijkt dat dit tot kostenbesparing zou leiden. Graag uw oordeel hierover

Persvoorlichting Tweede Kamer-fractie Partij van de Arbeid Plein 2
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
T 070 318 2694
E s.boting@tweedekamer.nl