PH.Nieuwsbrief 339
ZIEKENHUISBOUW STAGNEERT, MAAR NIET DOOR FINANCIËLE CRISIS
In het afgelopen jaar zijn diverse grote nieuwbouwprojecten gestopt in het westen en zuiden des lands. Ik noem als voorbeelden de nieuwbouw van het Reinier de Graaf ziekenhuis en van Orbis in Limburg. Miljoenen euro's aan ontwikkelingskosten bleken voor niets uitgegeven. Die plotselinge stopzetting komt door het nieuwe bouwregiem van de overheid. Tot een jaar geleden behoefden de ziekenhuizen goedkeuring van het Bouwcollege. Die procedures kostten vroeger vele jaren. Soms werd er gesproken van de dictatuur en de Oost-Europese regelgeving van het Bouwcollege. Nu is dat College opgeheven. Het is nu ook niet meer vanzelfsprekend dat afschrijving en rente op een nieuwbouwproject voor rekening komen van de exploitatie. Daarom zijn banken als RABOBANK, ING en Crediet- en Effectenbank uiterst terughoudend om geld te lenen aan ziekenhuizen. Dat zouden ze ook zijn geweest zonder financiële crisis. Deze kennis droegen twee gerenommeerde, bij tal van projecten betrokken gastdocenten over binnen het Julius Centrum. Zij deden dat tijdens de Masterclass Geïntegreerd Management van Kwaliteit van zorg en Financiën. Desgevraagd beantwoordden zij de vraag, wat Wouter Bos nou moet doen om ziekenhuisnieuwbouw als werkgelegenheidsprojecten te bespoedigen. Hun antwoord? Op het moment dat de overheid garandeert dat rente en afschrijvingen in de exploitatie van ziekenhuizen mogen worden doorgerekend, worden bankiers makkelijker met het verstrekken van leningen. Als de overheid garant gaat staan voor die leningen, dan is de financiële sluis helemaal open. Er is wel een gevaar. Crisisbouw waarover niet goed is nagedacht, is bij realisatie al verouderd. Er zijn grote ontwikkelingen aan de gang op het terrein van nieuwbouw in relatie tot 1. ICT 2. arbeidssatisfactie van professionals 3 productiviteit 4. therapeutische klimaat voor patiënten en 5. herintroductie van kleinschalig bouwen.
EVEN ZORGBELANG BELLEN VOOR JE LOKALE PATIËNTENBELEID
Een gezondheidscentrum schrijft een nieuw beleidsplan. Het bestuur wil ook de stem van patiënten daarin betrekken. Maar hoe doe je dat? Welnu, in Zuid Holland waart de kreet Even Zorgbelang Bellen. Dat is een organisatie die lokale en regionale belangenbehartiging van patiënten en gehandicapten stimuleert en faciliteert. Maar werkt die ondersteuning wel? Deze vraag legde het provinciebestuur van Zuid Holland, financier van Zorgbelang Zuid Holland, voor aan het Julius Centrum. Wij lazen vele stukken, vroegen aan belanghebbenden toelichting en luisterden naar experts binnen en buiten Zuid Holland, binnen en buiten Nederland. Het belangrijkste advies vanuit het Julius Centrum aan de provincie is om vooral door te gaan met het steunen van Zorgbelang omdat de belangenbehartiging op lokaal en regionaal niveau nog onvoldoende ontwikkeld is. De provincie moet daarbij de lange-termijn visie die Zorgbelang gaat ontwikkelen respecteren en niet te veel regels opstellen. Het rapport van het Julius Centrum is sinds een week openbaar. Het staat op
LOKALE BELANGENBEHARTIGING DOOR PATIËNTEN VEREIST VELE KEUZES
Stel je bent voorzitter van een lokale CVA-patiëntenorganisatie in Zuid Holland (zie ook het bericht hierboven). Je wilt aan belangenbehartiging doen bij gemeenten, provincies, ziekenhuizen, zorgverzekeraars en de V&V sector. Dan sta je als voorzitter voor vele keuzes. De eerste is: wil je wel belangen behartigen? Of zet je vooral in op bevorderen van patiënteneducatie en lotgenotencontact? De tweede vraag is: richt je bij je belangenbehartiging vooral op de zorg? Of kijk je vooral naar maatschappelijke instanties en bedrijven voor bijvoorbeeld onderwijs, huisvesting, openbaar vervoer en uitkeringen? De derde vraag is: houd jij je vooral bezig met ziekte specifieke belangenbehartiging van CVA patiënten? Of zoek je contact met collega organisaties die ook last hebben van ziekte overstijgende maatregelen? En als je deze vragen hebt beantwoord, hoe doe je dan die belangenbehartiging? Vooral binnenkamers? Maak je vuile handen en ga je mee besturen? Of geef je alleen maar interviews in massamedia? En raadpleeg je als voorzitter wel voldoende je achterban als je een mening geeft? Op al deze vragen gaat het deze week openbaar geworden rapport Even Zorgbelang Bellen. Voor de goede orde: wij geven geen antwoorden op die vragen. Dat moet die voorzitter in bovenstaand voorbeeld toch echt zelf bepalen. De provincie Zuid-Holland heeft het Julius Centrum gevraagd genoemd rapport te schrijven over de subsidieverstrekking aan patiëntenorganisaties. Op dit gebied waren de afgelopen jaren veel veranderingen. Sinds begin dit jaar gaat de gehele subsidie van de provincie naar Zorgbelang Zuid-Holland en kunnen patiëntenorganisaties daar om steun vragen. Het rapport staat op
EVALUATIE OPENBAAR OVER PHYSICIAN ASSISTANT BIJ HUISARTS
De introductie van de Physician Assistant in de Huisartsenpraktijk (PA-H) is een innovatieve ontwikkeling op het terrein van taakherschikking in de eerstelijnsgezondheidszorg. In opdracht van het ministerie van VWS heeft het Julius Centrum de introductie van de Physician Assistant geëvalueerd. De PA-H werkt altijd onder supervisie van de huisarts en is in staat tot het behandelen van een breed spectrum aan gedelegeerde medische problemen. Belangrijkste uitkomstmaten van de evaluatie zijn: 1) De objectieve werkbelasting in termen van het aantal verrichtingen door de huisarts, de in opleiding zijnde PA-H en de praktijkondersteuner van de huisarts (POH), 2) De kwaliteit van de zorg, en 3) De kosten van de PA in opleiding. In het onderzoek zijn de gegevens vergeleken van veertien praktijken met een PA met 63 praktijken zonder PA die zijn geselecteerd uit het Landelijk Informatie Netwerk Huisartsenzorg (LIN-H). In een periode van 30 maanden zijn vragenlijsten en interviews afgenomen en zijn data geselecteerd uit het Huisartsen Informatiesysteem. In de meeste gevallen bepaalde de doktersassistent of een patiënt naar het spreekuur van de huisarts of van de PAio-H ging (79%). Bepalend was hierbij vooral of er ruimte was op het spreekuur (79%) de eigen voorkeur van de patiënt (71%) en het eerder terugbesteld zijn (85%). In de volgende berichten staan enkele onderzoeksresultaten. Het rapport Taakherschikking in de huisartsenpraktijk: introductie van de Physician Assistant is dezer dagen openbaar geworden. Het staat op
KWALITEIT VAN ZORG VAN PHYSICIAN ASSISTANT IS PRIMA
De kwaliteit van de zorg van de Physician Assistant in opleiding bij een huisarts (zie ook bericht hierboven) is op twee manieren onderzocht: 1. Het kennisniveau van de PAio-H is beoordeeld en 2. De oordelen van patiënten van de door de PAio-H geleverde zorg zijn gemeten. De kennis is geëvalueerd met een medische kennistoets met vragen uit de Landelijke Huisartsgeneeskundige Kennistoets. Resultaten van de PAio's-H zijn vergeleken met de resultaten van Aio's-H aan het begin (N-558) en aan het eind van hun opleiding (N-405). Net afgestudeerde PA's bleken qua kennisniveau vergelijkbaar met basisartsen die aan hun opleiding tot huisarts beginnen. Kwaliteit van zorg door huisartsen en PA's in opleiding is door patiënten beoordeeld op een vragenlijst met vragen uit de QUOTE (Quality Of care Through the patiënt's Eyes) en de CPE (Chronische Patiënten Evalueren de huisartsenzorg). Gemiddeld verschilden huisartsen en PA's in opleiding niet in de beoordeelde kwaliteit van zorg. Deze uitkomsten zijn een greep uit een 123 pagina's tellend rapport Taakherschikking in de huisartsenpraktijk: introductie van de Physician Assistant. Het is dezer dagen openbaar geworden. Het staat op
WERK VAN PA EN HUISARTS LIJKT OP ELKAAR
De veronderstelling bij de start van het onderzoek (zie ook de berichten hierboven) was dat de inzet van de PA in opleiding en van de praktijkondersteuner leidt tot of substitutie of tot suppletie binnen de huisartspraktijk. Eén manier om substitutie te meten is het bepalen van delegatie van specifieke medische hulpvragen naar de PA in opleiding. Om dit in kaart te brengen zijn de verrichtingen van PA's in negen praktijken vergeleken met die van huisartsen in 63 praktijken en POH's in 39 praktijken. De gegevens over verrichtingen zijn afkomstig uit het Landelijk Informatie Netwerk Huisartsenzorg (LINH). Zowel PA's als de huisartsen registreerden een breed spectrum aan ICPC codes. De PA's in opleiding zagen vaker problemen van het ademhalingsstelsel dan de huisarts, maar minder vaak aandoeningen gerelateerd aan het bloed, psychosociale problemen, urologische en problemen van het vrouwelijke voortplantingssysteem. Het spectrum aan problemen dat werd gezien door de PA in opleiding was breder dan dat door de POH. De POH's zagen in vergelijking met de huisarts vaker chronische lichamelijke aandoeningen. Van de 10 ICPC codes de het meest vaak werden gezien door de PA in opleiding, kwamen er zeven overeen met die van de huisarts. Eigenlijk lijkt het werk van de PA op dat van de huisarts. Deze uitkomsten zijn een greep uit een 123 pagina's tellend rapport Taakherschikking in de huisartsenpraktijk: introductie van de Physician Assistant. Het is dezer dagen openbaar geworden. Het staat op
SUPPLETIE OF SUBSTITUTIE IN DE EERSTELIJN: DAT IS DE HAMVRAAG
De PA in opleiding (zie ook de berichten hierboven) en POH kunnen werken als supplement en als substituut voor de huisarts. Als zij werken als supplement, leveren zij diensten die kunnen worden beschouwd als aanvulling of uitbreiding van de verrichtingen van de huisarts. Als zij werken als substituut voor de huisarts, doen zij verrichtingen die anders door de huisarts zelf worden gedaan. De waarde is dan vooral het verminderen van de werklast van de huisarts. In vergelijking met de praktijken zonder PA en zonder POH is er in praktijken met een PA in opleiding sprake van substitutie. Praktijken met een POH en zonder PA hebben de meeste verrichtingen per patiënt per jaar, in vergelijking met de referentie praktijken is hier sprake van suppletie. De inzet van de POH en de PA in opleiding binnen een huisartsenpraktijk leidt tot ruim 18% minder verrichtingen voor de huisarts. Deze uitkomsten zijn een greep uit een 123 pagina's tellend rapport Taakherschikking in de huisartsenpraktijk: introductie van de Physician Assistant. Het is dezer dagen openbaar geworden. Het staat op
MET GROTE SPOED ONDERZOEKER GEZOCHT WEGENS ZIEKTE
Het Julius Centrum doet onderzoek in de verslavingszorg. Door langdurige ziekte van de uitvoerende onderzoeker zitten wij nu met de handen in het haar. Een evaluatie van de intake van verslaafden loopt aanzienlijke vertraging op. Heb jij in de komende maanden per week minstens 30 uur beschikbaar? Heb je reeds verstand van de verslavingssector? Heb je verstand van kwalitatief en kwantitatief onderzoek? Stuur dan een mail naar hoofdonderzoeker dr. Gerdien de Weert op
REACTIE OP BERICHT GEZICHTSVERLIES VOOR MENZIS
De vorige week stond in de nieuwsbrief een bericht over negatieve beeldvorming bij huisartsen in Tiel over het functioneren van Menzis. Medisch adviseur bij deze zorgverzekeraar is Gert Jan ter Braak. Hij reageert alsvolgt: De kop boven het artikel over Menzis (Nieuwsbrief Public Health d.d. 8 maart 2009) dekt de lading van het artikel niet, want Menzis steekt juist haar nek uit voor de geïntegreerde eerstelijns zorg. Het inkopen van geïntegreerde zorg, afgestemd op de wensen en behoeften van patiënten/consumenten, vraagt een geïntegreerde aanpak van zorgverleners, beleidsmakers, overheid en zorginkopers. Geïntegreerde zorg strekt zich immers uit van AWBZ tot zorgverzekeringswet en van openbare gezondheidszorg tot gemeentelijke voorzieningen. Daar staan tal van financiële en beleidsmatige schotten tussen, waarbij ook toezichthouders scherp de wacht houden. Deze twee factoren maken het inkopen van werkelijk geïntegreerde zorg tot een grote uitdaging. Menzis zet juist een speciale contractmanager geïntegreerde eerstelijnszorg in om samen met de zorgaanbieders in Tiel tot stimulerende afspraken te komen. Tot zover deze reactie. De Tielse huisartsen hebben hun mening zoals in het bericht verwoord staande gehouden. Binnenkort komt naar aanleiding van het bericht een gesprek op gang tussen de genoemde huisartsen en zorgverzekeraar Menzis.
REACTIE OP GEZONDHEIDSONDERWIJS DAT GEEN BELANG TREKT BIJ MIDDELBARE SCHOLEN
In de PH.Nieuwsbrief van vorige week stond een somber bericht over het gebrek aan belangstelling bij middelbare scholen en middelbare beroepsonderwijs voor gezondheidsonderwijs. Naar aanleiding daarvan stuurde Henriëtte Hoeven, epidemioloog GGD Gelre-IJssel de volgende opgewekte mail. Circa drie weken geleden heeft GGD Gelre-IJsssel alle 50 middelbare scholen en een ROC in haar werkgebied per mail geattendeerd op het congres, en het van harte aanbevolen. Reden hiervoor was, dat GGD Gelre-IJssel eind 2007 E-MOVO (Elektronische MOnitor en VOorlichting) heeft uitgevoerd. Dit onderzoek naar gezondheid, welzijn en leefstijl van leerlingen is via school uitgevoerd. In de tweede helft van 2008 ontving iedere school een rapport met de bevindingen van de eigen leerlingen. Bij de presentatie van het rapport door de GGD zijn tevens aanbevelingen voor gezondheidsbevordering op school gedaan. Het congres is een mooie aanvulling hierop.
Overigens: in het kader van E-MOVO heeft GGD Gelre-IJssel geïnventariseerd wat scholen aan gezondheidsbevordering doen. Dat bleek heel wat te zijn! Doordat E-MOVO in 2003 ook is uitgevoerd, en in het rapport van 2007 de resultaten van 2003 eveneens zijn weergegeven, konden scholen het effect van hun maatregelen zien. Vooral op het terrein van spijbelen hebben diverse scholen goede resultaten geboekt. Gezien het enthousiasme van scholen in onze regio voor E-MOVO en de gezondheidsbevorderende activiteiten op scholen, ben ik trouwens van mening dat het niet zo heel slecht is gesteld met de belangstelling van leraren/scholen voor gezonde kinderen. Het vorige congres vond ik heel inspirerend; 8 april kom ik weer; nu samen met een collega! Wil je ook naar dit congres op 8 april dat een jaarbeurs is van alle projecten en nieuwe onderzoeken op het terrein van gezonde scholen? Meld je dan aan via
VERANTWOORDING
Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via
De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite
Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care:
Opsteller van deze nieuwsbrief is:
Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356