Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
1
e Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
D
Postbus 20018
2500 EA 'S-Gravenhage Rijnstraat 50
Den Haag
Postbus 16375
2500 BJ Den Haag
www.minocw.nl
20 maart 2009
Betreft Afhandeling moties en toezeggingen notaoverleg 7 en 12 november
Referentie: DE/110110
Op 26 januari jl. heb ik uw Kamer een brief gestuurd over de uitvoering van de
moties en toezeggingen die gedaan zijn in het notaoverleg van respectievelijk7 en
12 november 2007. Naar aanleiding hiervan hebben enkele fracties uit uw Kamer
aanvullende vragen gesteld en opmerkingen gemaakt. In deze brief ga ik hierop
in.
1. Moties
Motie over flexibilisering van de arbeidsmarkt (Kamerstuk 30 420, nr.
69)
De leden van de PvdA-fractie wijzen op de motie-Koser Kaya waarin het kabinet
verzocht wordt om in gesprek te gaan met MKB-Nederland en VNO-NCW, met als
doel te komen tot gezamenlijke initiatieven om de `arbeidsdag' te flexibiliseren.
De minister verwijst in de brief naar de Taskforce Deeltijd Plus die zich buigt over
het vraagstuk van de combinatie arbeid en zorg. Inmiddels heeft een gesprek
plaatsgevonden tussen de voorzitter van de Taskforce Deeltijd Plus en de bonden.
De minister gaat in de brief echter niet in op de uitkomsten van het gesprek. Deze
leden willen graag weten wat de concrete uitkomsten zijn van het gesprek weten
en wat het kabinet van plan is met de uitkomsten te doen.
Antwoord
In mijn brief d.d. 26 januari jl. antwoordde ik u dat mevrouw Pia Dijkstra,
voorzitter van de Taskforce DeeltijdPlus, gesprekken heeft gevoerd met MKB en
VNO/NCW en afspraken heeft gemaakt over samenwerking. Dat beeld completeer
ik graag als volgt. Mw. Dijkstra heeft ook gesproken met de voorzitters van SER,
FNV, CNV en MHP, alsook met de heer Rien Meijerink, voorzitter van de RVZ
(Raad Voor de Volksgezondheid & Zorg). Met hen heeft zij verkend hoe
samenwerking tot stand gebracht kan worden. De uitkomsten van de diverse door
haar gevoerde gesprekken zijn samen te vatten in de zin dat het thema van de
TDP met name vrouwen in kleine deeltijdbanen te stimuleren meer uren te gaan
werken blijvend onder de aandacht van de leden van genoemde organisaties
worden gebracht. In het kader van de pilots in de sectoren zorg, onderwijs,
overheid, zakelijke dienstverlening en detailhandel, die de TDP thans initieert, zijn
de in 2008 gevoerde gesprekken ook van belang, omdat de TDP mede daardoor
een goede ingang heeft weten te bewerkstelligen tot organisaties in die sectoren.
Het is nog te vroeg om conclusies te trekken over de uitkomsten van de
a
na 1 van 11
Pagi
gesprekken, gegeven het feit dat de TDP haar werkzaamheden zal afronden in Datum
april 2010 en dan met conclusies en aanbevelingen in de richting van kabinet en 16 maart 2009
sociale partners zal komen.
Motie om doelstelling te handhaven dat 60% vrouwen in 2010
economisch zelfstandig is (Kamerstuk 30420, nr. 91)
De leden van de GroenLinks-fractie merken op dat met alleen het opschrijven dat
in 2011 60% van de vrouwen economisch zelfstandig moet zijn, de doelstelling
natuurlijk nog niet gehaald is. Uit de onlangs verschenen Emancipatiemonitor
blijkt dat de groei van het aantal economisch zelfstandige vrouwen stagneert. Dat
baart de leden grote zorgen. Immers economische zelfstandigheid beschermt
vrouwen en hun kinderen tegen armoede. Dat is juist in deze tijden van groot
belang, vinden deze leden. Dat gevoel van urgentie ontbreekt bij het kabinet is de
stellige indruk van deze leden. Welke nieuwe acties heeft de minister in gang
gezet sinds het aannemen van de motie? Heeft de minister van Emancipatie over
de aangenomen motie gesproken met de minister van SZW en zo ja, wat is daar
uitgekomen, zo vragen de leden van deze fractie.
Antwoord
Ik heb over de aangenomen motie geen gesprek gehad met mijn collega-minister
van SZW.
Uit de Emancipatiemonitor 2008 blijkt dat de economische zelfstandigheid tussen
2004 en 2006 is gestegen, naar 43%. Er is geen sprake van stagnatie. Wel gaat
het hier om beperkte groei. Dit komt doordat de arbeidsduur niet in hetzelfde
tempo is meegegroeid met de arbeidsparticipatie. Een positieve trend, die nog
niet teruggezien kon worden in 2006, is dat de gemiddelde arbeidsduur van
werkende vrouwen tussen 2005 en 2009 is gestegen. Voor economische
zelfstandigheid is het van belang dat meer vrouwen meer uren gaan werken. Dit
is niet van de ene op de andere dag te regelen, maar vergt lange adem en een
cultuuromslag. Een aanzet geven tot die cultuuromslag is wat onder meer de
Taskforce DeeltijdPlus wil bereiken, om zo de arbeidsparticipatie in uren van met
name vrouwen te verhogen. Tot het oprichten van de Taskforce DeeltijdPlus is
besloten tijdens de Participatietop 2007. Bij de werkzaamheden van de taskforce
ben ik nauw betrokken door de staatssecretaris van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid, die politiek verantwoordelijk is. De Taskforce richt zich op een
cultuurverandering in bedrijven, bij vrouwen en mannen zelf, en in de
maatschappij als geheel. Binnenkort gaan bijvoorbeeld pilots gericht op meer
uren werken door vrouwen van start in de sectoren zorg, onderwijs, detailhandel,
zakelijke dienstverlening en overheid. Door dit kabinet zijn ook andere
maatregelen genomen zoals de verdubbeling van het ouderschapsverlof,
investering in brede scholen, investering in de kinderopvang en verhogen van
fiscale korting van werkende ouders. Cultuurverandering kan niet door de
overheid worden afgedwongen en de overheid zit evenmin met sociale partners
aan de cao-tafel of bij de mensen thuis aan de keukentafel.
Om goed in beeld te krijgen wat nog meer van belang is en differentiatie naar
groepen mogelijk te maken zal ik een verdiepend onderzoek laten doen
naar economische zelfstandigheid laten doen. Ik zal u hierover bij de
voortgangsrapportage van volgend jaar meer melden.
Pagina 2 van 11
Datum
Motie voor opname van seksediverse samenstelling van de selectie- en 16 maart 2009
benoemingsadviescommissies in reglementen of procedures van
ministeries (Kamerstuk 30 420, nr. 100)
De leden van de CDA-fractie merken met betrekking tot deze motie op dat er tot
op heden niets ondernomen is. De leden zijn gesterkt in hun overtuiging van de
noodzaak hiertoe door een recentelijk onderzoek aan de Radboud Universiteit
Nijmegen waaruit blijkt dat mannen bij het scouten en werven op elkaar zijn
gericht. Deze conclusie werd getrokken op basis van 3.322 benoemingen aan
dertien universiteiten tussen 1999 en 2005 en 64 interviews met 64 leden van
benoemingsadviescommissies1. Deze leden hebben niet de illusie te
veronderstellen dat dit binnen de overheid anders is en willen daarom binnen vier
weken van de verantwoordelijk en coördinerend minister weten hoe de motie
uitgevoerd zal worden.
Antwoord
Minister Ter Horst zal nog deze maand over de resultaten rapporteren.
Zoals ik in mijn brief over de verantwoordelijksverdeling (Kamerstuknr. 2007-
2008, 30420nr. 61) heb uiteengezet, ligt de primaire verantwoordelijkheid voor
de uitvoering van dit beleid en het bereiken van de doelstellingen op dit terrein
ondubbelzinnig bij minister Ter Horst. Zij is daarop ook aanspreekbaar. Ik zie het
wel als mijn rol om deze toezeggingen te monitoren en waar nodig hierover in
gesprek te gaan met mijn collega's. Alvast vooruit lopend op de beantwoording
van Ter Horst kan ik u het volgende melden.
In de procedure die door de Algemene Bestuursdienst bij vacaturevervulling wordt
gehanteerd, is enige tijd geleden vastgelegd dat in de selectie- en
benoemingscommissies minimaal één vrouw, en liefst twee vrouwen zitting
hebben. Alle ministeries zijn hiervan op de hoogte gesteld en verzocht is deze
bepaling indien nodig eveneens te implementeren in departementale procedures.
Ook meer in het algemeen wordt binnen de meeste departementen actief
gestuurd op een sekse-diverse samenstelling van selectiecommissies. Daarnaast
heeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koningsrelaties voor de
rijksoverheid het Charter 'Vrouwen naar de top' ondertekend.
Motie die ertoe strekt dat de Algemene Bestuursdienst en de afdelingen
P&O van ministeries zich bekwamen in genderdiversiteit (Kamerstuk 30
420, nr. 101)
De leden van de CDA-fractie lezen in de onderhavige brief dat de minister van
BZK voor de uitvoering van deze motie verantwoordelijk is. Dit is de leden
bekend. De leden merken tevens op dat de minister van BZK de Kamer heeft
geïnformeerd over haar voornemens op dit onderwerp. Wat de leden van deze
fractie betreft bieden deze voornemens ook goede mogelijkheden. Nadien echter
heeft hierover voor zover zij kunnen overzien nooit terugkoppeling
plaatsgevonden richting de Kamer, ook niet in het Sociaal Jaarverslag 2008. Zij
wensen dat de minister van BZK en de coördinerend minister hen alsnog over de
resultaten rapporteert. Dit brengt de leden tot een andere constatering. Deze is
dat als de verantwoordelijk minister tot uitwerking komt van emancipatiebeleid of
1 Bron: `Vrouwelijk talent komt nog steeds niet aan bod', Volkskrant 4 maart j.l.
Pagina 3 van 11
hetgeen aan de orde is gesteld tijdens de emancipatiedebatten in de Kamer er Datum
geen vanzelfsprekendheid bestaat dat ook de coördinerend minister daarover de 16 maart 2009
Kamer informeert. Deze leden willen de minister verzoeken dit in de toekomst wel
te verzorgen. Zij menen dat het achterhalen van informatie nu `spoorzoeken' is.
Antwoord
Minister Ter Horst zal nog deze maand over de resultaten rondom deze motie
rapporteren.
De managers en HRM-adviseurs worden op verschillende manieren bewust
gemaakt van het belang van (gender)diversiteit en hun eigen rol bij het bereiken
ervan. Zo is informatie over (het voorkomen van) `bias' in werving en selectie
verspreid onder (potentiële) selecteurs binnen de rijksdienst via het eerste deel
van het Groeiboek Diversiteit Rijk (een handboek voor managers en HR-adviseurs
om de diversiteit in de organisatie te versterken), via het Kennisweb Diversiteit op
Rijksweb en via workshops (oa. tijdens de conferentie `Diversiteit? Gewoon doen!'
dit najaar). Voorts wordt op 2 april 2009 een bijscholing verzorgd in "Waardenvrij
selecteren" voor ABD-medewerkers en MD-adviseurs van de departementen.
Verschillende departementen voeren op dit moment trajecten uit om de
deskundigheid van hun managers m.b.t. diversiteit in brede zin te vergroten. De
rol van beeldvorming en onbedoelde stereotypering bij selectie en beoordeling
maken hiervan deel uit.
Motie over overdracht expertise Fiom t.a.v. hulpverlening aan
slachtoffers seksueel geweld aan o.a. maatschappelijk werk en GGZ
(Kamerstuk 30 420, nr. 102)
De leden van de CDA-fractie wijzen in hun reactie op de motie welke de alsmaar
niet tot stand komende overdracht van hulpverlening aan slachtoffers en
betrokkenen van seksueel geweld door de Federatie van Instellingen voor
Ongehuwde Moeders (FIOM) aan reguliere instellingen als het Algemeen
Maatschappelijk Werk (AMW) of de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) betreft. Al
tijdens het debat in najaar 2008 bedankten deze leden het kabinet dat hij het
onderwerp heeft ingebracht in een overleg dat hij de GGZ en dat zij de GGZ
gevraagd heeft contact op te nemen met het FIOM. Hoewel dit contact heeft
plaatsgevonden is de overdracht van de expertise nog niet tot stand gekomen.
Nadrukkelijk maakte ook dit verzoek deel uit van het dictum van de motie. Naar
de mening van deze leden is deze motie dus slechts ten dele uitgevoerd. Zij
verzoeken de coördinerend bewindspersoon in het werk te stellen samen met zijn
collega van VWS alsnog de gehele motie uit te voeren en ervoor te zorgen dat op
korte termijn het beoogde hulpverleningsaanbod voor slachtoffers van seksueel
geweld daadwerkelijk en laagdrempelig wordt aangeboden.
Antwoord
De staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft sinds haar brief
van 1 april 2008 (Kamerstukken II, vergaderjaar 2007 2008, 30 420, nr. 118),
waarin zij de Kamer heeft geïnformeerd over de eerste acties die zij heeft
ondernomen om te bewerkstelligen dat het aanbod van hulpverlening aan
slachtoffers van seksueel geweld door het algemeen maatschappelijk werk (AMW)
en de GGZ wordt verbeterd, een aantal vervolgstappen gezet.
Uitgangspunt daarbij is dat het bij het bevorderen van hulpverleningsaanbod van
slachtoffers van seksueel geweld het niet alleen gaat om een enkele actie, maar
Pagina 4 van 11
om een langere termijn beleid. Voorop staat dat partijen zelf verantwoordelijk zijn Datum
voor adequate hulpverlening in dit kader. Het ministerie van VWS stimuleert en 16 maart 2009
bevordert waar mogelijk.
De Stichting Ambulante Fiom (verder: Fiom) heeft verschillende activiteiten
ondernomen om bij GGZ- en AMW-instellingen de overdracht van kennis en kunde
op dit gebied te bevorderen. Zo heeft de Fiom samen met Movisie een aanbod bij
alle AMW-instellingen gedaan om maatschappelijk werkers te trainen op
signaalgevoeligheid, wanneer het gaat om seksueel geweld. Ook wordt soms een
aanbod gedaan aan werkers uit de GGZ en de verslavingszorg. Sinds 2008
bestaat er een landelijke aanbod van laagdrempelige aanvullende
seksualiteitshulpverlening waarbij jongeren in (Sense)spreekuren (veelal bij een
GGD) terecht kunnen met al hun vragen rondom seksualiteit en seksuele
gezondheid. De Fiom heeft Sense geadviseerd in het goed kunnen doorverwijzen
van slachtoffers van seksueel geweld die gesignaleerd worden in deze spreekuren.
In dat kader biedt Fiom samen met scholingen van de RINO Groep aan de
medewerkers van Sense aan. Dit is een aantal voorbeelden van acties die zijn
ondernomen.
Omdat het belangrijk is dit proces van overdracht verder te stimuleren, financiert
de staatssecretaris van VWS het partnership Aanpak Seksueel Geweld in 2008 /
2009. Dit partnership is op 26 januari jongstleden afgesloten, tijdens de landelijke
conferentie `Seks over de grens'. Het partnership gaat kennis en activiteiten op
het gebied van de aanpak seksueel geweld bundelen. De inzet is
maatschappelijke en politieke agendering en verbetering bij onder andere de
hulpverlening. Onder andere GGZ-Nederland, MOgroep en de Fiom zijn lid van dit
partnership. Op deze manier is er voor de komende jaren een landelijk gremium
om de hulp aan slachtoffers van seksueel geweld verder te bevorderen en te
verbeteren.
VWS houdt vinger aan de pols en zal met de voorzitter van het partnership, de
heer A. Wolfsen, burgemeester van Utrecht, overleggen over de voortgang, in
relatie tot de uitvoering van de beleidsbrief `Beschermd en Weerbaar,
intensivering van de opvang en hulp bij geweld in afhankelijkheidsrelaties'
(Kamerstukken II, vergaderjaar 2007 2008, 28 345 en 22 894, nr. 51).
Beloningsverschillen
De leden van de PvdA-fractie wijzen op de maatregelen die het kabinet neemt om
de beloningsverschillen tussen mannen en vrouwen tegen te gaan. Het ministerie
van BZK heeft in 2007 onderzoek heeft gedaan naar de precieze aard en omvang
van de beloningsverschillen binnen de overheid. Deze leden willen weten wat er
tot op heden met de uitkomsten van het onderzoek is gedaan en wat het resultaat
is van de genomen maatregelen. Dit mede in relatie tot het verontrustende
bericht dat in de Telegraaf stond: de beloningsverschillen tussen mannen en
vrouwen zouden alleen maar zijn toegenomen en Nederland staat in het rijtje
slecht presterende landen voor wat betreft de beloningsverschillen.2
2 Bron Telegraaf d.d. 4 maart 2009
Pagina 5 van 11
De leden van de SP-fractie vernemen graag welke acties de minister tot op heden Datum
heeft ondernomen om de bestaande beloningsverschillen tussen mannen en 16 maart 2009
vrouwen in de publieke en private sector te doen afnemen.
Antwoord
In het najaar van 2008 heeft BZK onderzoek laten doen naar beloningsverschillen
bij de rijksoverheid. De uitkomsten van dat onderzoek worden gepubliceerd in het
Sociaal Jaarverslag 2008 van de sector Rijk. Dit jaarverslag verschijnt in mei
2009.
Minister Ter Horst van BZK is verantwoordelijk voor het arbeidsmarkt- en
arbeidsvoorwaardenbeleid bij de rijksoverheid en dus ook voor het
beloningsbeleid bij de sector Rijk. Na correctie voor gelegitimeerde vormen van
onderscheid (zoals deeltijd, ervaring en functieniveau) blijft een gecorrigeerd
beloningsverschil over van slechts 1,7%. Op grond van dit beloningsverschil is in
overleg met werknemersorganisaties van overheidspersoneel besloten om hierop
geen verdere actie te ondernemen, maar de inspanning te richten op diversiteit
van het personeelsbestand. Dit heeft bovendien indirect effect op de beloning.
Staatssecretaris Klijnsma van SZW is verantwoordelijk voor het gelijke
beloningsbeleid. Op 1 december 2008 is door toenmalig staatssecretaris
Aboutaleb van SZW de negende voortgangsrapportage gelijke beloning aan u
gezonden, met daarbij het rapport van de arbeidsinspectie over de
beloningsverschillen in 2006, "De arbeidsmarktpositie van werknemers in 2006";
hieruit blijkt dat het gecorrigeerde beloningsverschil tussen mannen en vrouwen
in het bedrijfsleven is gedaald naar 6,5% (was 7,4% in 2004) en het rapport
"Verdiepende analyse van loonverschillen" van SEO economisch onderzoek. De
staatssecretaris van SZW heeft, zoals aangekondigd in deze rapportage, sociale
partners gevraagd naar hun visie op de uitkomsten van dit onderzoek.
Het in het artikel van De Telegraaf genoemde beloningsverschil gaat om het
ongecorrigeerde beloningsverschil m/v in het bedrijfsleven. Volgens eerder
genoemde rapport van de arbeidsinspectie is dat 23%. Volgens cijfers van
Eurostat (waarover het artikel in De Telegraaf over gaat) is dat 23,6%. Dat dit
verschil in Nederland groter is dan het EU-gemiddelde (17,4%) is deels te
verklaren doordat vrouwen in Nederland vaker in deeltijd werken dan in de rest
van de EU en daardoor minder doorgroeien. Door die Mede daarom heeft het
kabinet de Taskforce Deeltijd Plus ingesteld.
Uitval jongens op pabo
De leden van de PvdA-fractie wijzen op de maatregelen inzake de hoge uitval van
jongens/mannen op de pabo. De leden willen ten aanzien van deze situatie graag
weten of de maatregelen om mannen/jongens op de pabo te laten studeren
effectief zijn gebleken. Tonen de cijfers in die zin een stijging aan van de instroom
en gediplomeerde uitstroom, zoals bij het Platform Bèta/Techniek? Zo ja hoeveel?
Zo neen, zijn de huidige maatregelen dan voldoende effectief of moeten er nieuwe
maatregelen komen, zo vragen de leden.
Antwoord
Tussen 2005 en 2007 liep het project PaBoys, waarbij het SBO (Studiecentrum
voor Bedrijf en Overheid) pilots ondersteunde op zes pabo's. De pilots waren
Pagina 6 van 11
gericht op een hogere instroom van mannen op de pabo en een lagere uitval Datum
tijdens de opleiding en uit het beroep. 16 maart 2009
In die periode bleef de instroom van mannen op alle pabo's tesamen vrijwel
stabiel, rond 17% à 18%. Ook het rendement van mannen op de opleiding is
onveranderd (circa 47% na vijf jaar). Daarmee is niet aan te geven of het project
voldoende effectief is geweest. Momenteel wordt het project Paboys geëvalueerd.
Beleid ten behoeve van meer mannen in het onderwijs wordt nu vormgegeven in
het kader van 'Krachtig meesterschap', de kwaliteitsagenda voor het opleiden van
leraren 2008-2011. De afspraken rond deze kwaliteitsagenda sluiten aan op de
bezwaren van mannen tegen de opleiding met betrekking tot niveau, eindtermen
en specialisatie. Met de opleidingen, verenigd in de HBO-raad, wordt momenteel
ook gesproken over instellingsspecifieke doelstellingen voor instroom en
rendement. Bij het nastreven van deze doelstellingen kunnen de instellingen
gebruik maken van het netwerk en de best practices uit het project Paboy's.
Ook de afspraken rond het Convenant Leerkracht van Nederland (juli 2008)
sluiten aan bij de bezwaren van mannen tegen het beroep basisschoolleraar. Zo
zijn in het convenant afspraken gemaakt over betere beloning en meer carrière-
en scholingsmogelijkheden voor leraren.
De Vaste Commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wordt twee keer per
jaar geïnformeerd over de voortgang van het convenant en de kwaliteitsagenda,
ook over het rendement van mannen op de pabo. Afhankelijk van die voortgang
kan gekeken worden of er extra maatregelen nodig of mogelijk zijn.
Doelstellingen participatie
De leden van de PvdA-fractie merken op dat het ministerie van BZK zichzelf ten
aanzien van de participatie van vrouwen binnen de overheid in het algemeen en
de top in het bijzonder - enkele doelstellingen heeft gesteld. Hoewel de termijn
waarbinnen de doelstellingen gerealiseerd moeten worden loopt tot 2011, zijn
deze leden erg benieuwd hoe het op dit moment met de realisatie ervan staat. Zij
vernemen graag een reactie op dit punt.
Antwoord
Het werken aan een divers personeelsbestand bij de rijksoverheid is een
doorlopend proces. Wat betreft genderdiversiteit zijn de resultaten positief te
noemen. De instroom van vrouwen bij het Rijk is hoger dan die van mannen. Op
1 november 2008 was het aantal vrouwen in de ABD 19,7%. In de TMG (Top
Managementgroep) zelfs al 25%. Ook de instroomcijfers bij de ABD zijn
veelbelovend (ruim 37%).
In het Sociaal Jaarverslag Rijk 2008 dat u binnenkort zult ontvangen, staan de
meest recente cijfers van de man/vrouwverdeling binnen de verschillende
functieniveaus bij het Rijk.
2. Toezeggingen
Studerende moeders
De leden van de SP-fractie wijzen op de toezegging van de minister om in
gesprek te gaan met het Steunpunt Studerende Moeders om te bekijken op welke
Pagina 7 van 11
wijze hij de werkzaamheden kan ondersteunen. Tot op heden zijn daar geen Datum
concrete maatregelen en resultaten uit voort gekomen. De leden vragen of dat 16 maart 2009
inmiddels wel het geval is. Is de minister bereid om speciaal beleid te ontwikkelen
voor studenten die een zorgverplichting hebben (of zwanger) zijn. Voor mensen
met een beperking of topsporters bestaat een dergelijk beleid wel. Ook
studerende moeders zijn gebaat bij een aangepast studieprogramma en eventueel
uitstel van studiefinanciering zodat de combinatie van scholing en zorg meer in
balans komt. Waarom kunnen zwangere studenten en studenten met een
zorgplicht geen beroep doen op contractonderwijs, willen de leden weten. Ziet de
minister mogelijkheden om dit wettelijk, bijvoorbeeld in de wet studiefinanciering,
te regelen? De leden vragen hoe de besparing op de kinderopvang zich verhoudt
tot de koopkracht voor studerende moeders. Er zijn studerende moeders die van
hun studiebeurs 200 euro per maand moeten betalen voor kinderopvang. Wat is
het oordeel van de minister over deze ontwikkeling? Ziet de minister
mogelijkheden om een soortgelijke voorziening te treffen voor studerende
moeders zoals deze geldt voor moeders met een bijstandsuitkering in een re-
integratietraject? Bent u bereid om de mogelijkheden te onderzoeken voor een
studiebeurs gelijk aan bijstandsniveau voor alleenstaande studerende ouders?
Zwangerschaps-, en ouderschapverlof regelingen en rechten op afkolfruimte zijn
zaken die vast gelegd zijn in de cao's. Medewerkers van onderwijsinstellingen
kunnen daar aanspraak op maken. Maar zwangere studenten en studenten met
een zorgplicht aan diezelfde instelling hebben deze rechten niet. Studerende
moeders mogen op de wc afkolven omdat het onderwijssysteem hier niet op is
ingericht. Bent u bereid om zwangere studenten en student-ouders in het
middelbaar en hoger onderwijs recht te geven op zwangerschaps- en
ouderschapsverlof en een afkolfruimte, zo vragen de leden van deze fractie.
Antwoord
In oktober 2008 heb ik de Stichting Steunpunt Studerende Moeders een subsidie
verleend, zodat zij de website en informatievoorziening kan verbeteren en de
doelgroep nog beter kan bedienen. Ik heb uw Kamer daarnaast toegezegd om
met deze stichting in gesprek te gaan over mogelijke verdere ondersteuning waar
dit nodig is. Er zijn op dit moment geen concrete signalen dat een grote groep
studerende moeders in de problemen komt. Daarom wil ik eerst de groep
alleenstaande studerende ouders in kaart brengen. Op basis van de resultaten
van een analyse van de gegevens ga ik verder in gesprek met de Stichting
Steunpunt Studerende Moeders. Ik rapporteer uw Kamer nog vóór deze zomer
over de resultaten, zoals ik u tijdens het wetgevingsoverleg van 8 december 2008
jongstleden heb toegezegd. In deze rapportage zal ik ook de uitkomsten van mijn
gesprek met de Stichting Steunpunt Studerende Moeders meenemen.
Overigens wijs ik uw Kamer erop dat de financiële situatie van studerende
moeders overeenkomt met de situatie van een bijstandsmoeder met de toeslag
voor het kind. Ter informatie voeg ik onderstaande tabellen toe, waarin wordt
weergegeven hoeveel inkomen alleenstaande ouders met een kind ontvangen via
de bijstand en via de studiefinanciering.
Bedragen bijstandnorm incl. vakantiegeld per maand (bron: ministerie van SZW)
(2009):
Alleenstaande ouder > 21 898,70
Maximale toeslag alleenstaande ouder 256,77
Pagina 8 van 11
Totaal 1.155,47 Datum
16 maart 2009
Bedragen studiefinanciering hoger onderwijs, uitwonende student per maand
(2009):
Basisbeurs 259,76
Aanvullende beurs / veronderstelde ouderlijke 231,43
bijdrage
Maximale lening 284,19
Toeslag alleenstaande ouder 435,10
Ov-studentenkaart met tegenwaarde van 80,25
Subtotaal 1290,73
Maximaal collegegeldkredit 130,42
Totaal 1421,15
Bedragen studiefinanciering beroepsonderwijs, uitwonende student per maand
(2009):
Basisbeurs 240,02
Aanvullende beurs / veronderstelde ouderlijke 319,27
bijdrage
Maximale lening 160,22
Toeslag alleenstaande ouder 435,10
Totaal 1154,61
NB: de deelnemers in het mbo-bol ontvangen daarnaast een ov-studentenkaart
met een tegenwaarde van 80,25 per maand.
In de ondersteuning van alleenstaande studerende ouders zie ik echter ook een
verantwoordelijkheid voor de onderwijsinstellingen, onder andere waar het
aanpassingen van het studieprogramma en de afkolfruimtes betreft.
Ten aanzien van de kinderopvang laat ik u het volgende weten. Op grond van de
Wet kinderopvang komen studenten (volgens de daarvoor geldende definitie) in
aanmerking voor kinderopvangtoeslag op dezelfde wijze als andere 'doelgroepen'
van de Wet kinderopvang. Dat betekent dat de gemeente (in geval van
studenten) een zesde deel van de kosten (tot de maximum uurprijs) betaalt als
quasi werkgeversdeel en de overige bijdrage (de kinderopvangtoeslag)
inkomensafhankelijk door de belastingdienst wordt toegekend. Het gaat hierbij
om het verzamelinkomen per huishouden. Als de student samenwoont met
iemand die 3 keer modaal verdient zal de kinderopvangtoeslag voor het
huishouden relatief laag zijn en als de partner het minimumloon verdient is de
kinderopvangtoeslag voor het huishouden hoog. Omdat kinderen (in het
algemeen) bij twee ouders horen is het logisch dat de tegemoetkoming van de
overheid voor kinderopvang gerelateerd is aan het huishoudinkomen en niet aan
dat van één van de twee ouders. Hierbij past het niet om de kosten voor
kinderopvang alleen toe te rekenen aan de studerende moeder, zoals hier
gedaan. In geval van een re-integratie traject geldt een vergelijkbare redenering.
Ouderschapsverlof
Pagina 9 van 11
De leden van de GroenLinksfractie komen graag terug op de betaling van het Datum
ouderschapsverlof. Zij wijzen er op dat het minister Rouvoet was die in een 16 maart 2009
interview met NRC Handelsblad3 stelde dat de bestaande
ouderschapsverlofregeling niet goed werkt. Hij stelde dat er door mannen
nauwelijks gebruik van gemaakt wordt, omdat het onvoldoende betaalt en dat de
betaling van vijftig procent van het wettelijk minimumloon niet interessant is.
Juist daarom, aldus deze leden, is het voorstel van de FNV dat wel. Het is de
leden nog niet duidelijk waarom dat te kostbaar zou zijn, tenzij de redenering van
dit kabinet zou zijn dat zij niet wil dat er meer mensen met een laag inkomen
gebruik gaan maken van de ouderschapsverlofregeling.
Antwoord
Een hogere financiële tegemoetkoming bij de opname van ouderschapsverlof zal
leiden tot een groter gebruik ervan. Dat is ook de achtergrond van het voorstel
van de FNV. Het is dan ook logisch dat dit voorstel niet budgettair neutraal is. De
extra kosten van het voorstel worden geraamd op circa 120 mln.
Het is nu niet aan de orde om uitgaven ten behoeve van ouderschapsverlof te
verhogen, ook omdat daarvan geen positieve effecten kunnen worden verwacht
op de arbeidsparticipatie en werknemers zelf aangeven dat meer flexibele
arbeidspatronen, zoals aangepaste arbeidstijden en telewerken, hen beter in staat
stellen om arbeid en zorg te combineren dan de opname van verlof.
Met ingang van 1 januari 2009 is overigens het wettelijk ouderschapsverlof
verlengd van de huidige 13 weken tot 26 weken. Hetzelfde geldt voor de
ouderschapsverlofkorting van 50% wettelijk minimum loon. Dit is een vaste
tegemoetkoming per opgenomen uur verlof. Tot januari werd de deelname aan de
levensloopregeling als voorwaarde gesteld voor het verkrijgen van de
ouderschapsverlofkorting. Deze voorwaarde vervalt per 1 januari 2009. Daarmee
vervalt voor degenen die ouderschapsverlof opnemen een drempel om ook
daadwerkelijk in aanmerking te komen voor deze fiscale tegemoetkoming.
Het kan zijn dat mannen door de mogelijkheid om het ouderschapsverlof flexibel
op te nemen, hiervan vaker gebruik zullen maken. Mogelijkheden voor flexibele
opname van ouderschapsverlof zijn opgenomen in de Beleidsverkenning
modernisering regelingen voor verlof en arbeidstijden die aan de orde is gekomen
op het algemeen overleg van 15 januari jl.
Ik vertrouw erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.
dr. Ronald H.A. Plasterk
De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
3 Bron: NRC Handelsblad, d.d. 26 juli 2008
Pagina 10 van 11
Datum
16 maart 2009
Pagina 11 van 11