Liberalisering postmarkt
24-03-2009 11:24
Vandaag stemt de Eerste Kamer over de liberalisering van de postmarkt.
Als het wetsvoorstel wordt aangenomen verliest TNT het laatste deel
van haar monopolie. PvdA Eerste-Kamerlid dr. Joyce Sylvester schrijft
voor pvda.nl waarom de PvdA-fractie voor deze liberalisering stemt.
'Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, wordt een verdere stap gezet
in een langdurig proces, dat met privatisering in 1988 is ingezet
onder het Kabinet Lubbers (2). Er is sprake van een historisch moment
omdat post in Nederland vanaf 1799 een monopolie van de nationale
overheid is geweest. Europa maakt hier voor 2011 een einde aan en in
Nederland bestaat dus de kans dat dit met ingang van 1 april
aanstaande reeds plaatsvindt.
Het verlies van het monopolie van TNT betekent ruimte voor nieuwe
toetreders; dat zijn onder andere SANDD en Selekt Mail maar het kunnen
ook tal van andere bedrijven zijn. De zakelijke klanten krijgen meer
keuzemogelijkheden en postdiensten worden goedkoper; ook voor goede
doelen, verenigingen en het MKB. Het bezorgen van post wordt ook
flexibeler. Immers, sommige brieven hoeven niet de volgende dag te
worden bezorgd maar ergens voor bij voorbeeld het einde van de week.
Gezien het arbeidsintensieve karakter van de post is met de
liberalisering echter alertheid geboden. Het risico is, dat met
liberalisering een race to the bottom plaatsvindt op het gebied van de
arbeidsvoorwaarden. Het schrikbeeld is, dat bezorgers tegen een
schamel stukloon in weer en wind met eigen vervoer post moeten
rondbrengen, zelfs zonder verzekerd te zijn. Zulke wantoestanden
dienen in Nederland niet te worden getolereerd. Hier moet helder en
zonder omhaal tegen worden opgetreden. De liberalisering mag aan de
ene kant niet ten koste gaan van de werknemers in de postsector en aan
de andere kant wordt het tijd om de private monopoliepositie van TNT
op te heffen om zo tot lagere prijzen te kunnen komen.
Daarom is het goed,dat de bonden en de sector in het afgelopen jaar
onder druk van de liberalisering van de markt zijn gekomen tot een
zogenaamd ingroeimodel; minstens 80 procent van de werknemers van de
nieuwe bedrijven moet binnen 3,5 jaar na de opening van de postmarkt
een arbeidsovereenkomst hebben. Partijen gaan regelen aan welke
ingroei de bedrijven zijn gehouden. Duidelijk wordt gemaakt op welke
wijze de ingroei naar arbeidsvoorwaarden in de postmarkt gaat
verlopen.
Immers, als dit niet waterdicht is komen de toekomstige
arbeidsvoorwaarden bij de nieuwe toetreders in gevaar.
Maar ook de huidige arbeidsvoorwaarden bij TNT komen onder druk te
staan. TNT heeft al laten weten, dat een niet waterdichte CAO kan
betekenen dat 15.000 banen bij TNT op de tocht komen te staan. Na de
liberalisering dient ook TNT te overleven en het bedrijf kan
noodgedwongen ook kiezen voor concurrentie op arbeidsvoorwaarden zoals
dat elders in de sector reeds gebeurd. Onlangs hebben de vakbonden
juist afgesproken om de postbodes vanaf 1 april 15 procent minder
salaris te geven. Een offer waarmee bij TNT de werkgelegenheid op de
langere termijn juist wordt behouden. Natuurlijk moet er de
mogelijkheid zijn om voor de opvulling en de flexibiliteit met een
maximum van een aantal kleine contracten te werken. Daarvoor is 20
procent voorzien. Dan moet wel gegarandeerd zijn dat ook in die
omstandigheden ten minste het minimumloon en vakantietoeslag wordt
betaald. Het verder geven van invulling aan het ingroeimodel is aan de
sector en de bonden.
Het zal duidelijk zijn, dat met de liberalisering een race to the
bottom op het gebied van de arbeidsvoorwaarden moet worden voorkomen
en dat gegarandeerd moet worden dat er in de sector op termijn
tenminste voor 80% op arbeidsvoorwaarden wordt gewerkt. Zekerheid
hieromtrent wordt verkregen door de Regering die dit ingroeimodel met
een stok achter de deur ondersteunt. Het bedrijf dat zich niet houdt
aan het ingroeimodel is verplicht tot het sluiten van een
arbeidsovereenkomst met alle postbezorgers. Langs die weg wordt in de
toekomst op een adequate en effectieve wijze een race to the bottom
voorkomen. De Regering kan altijd ingrijpen, mochten de bonden en de
sector zich niet aan de afspraken houden.
In een zich veranderende wereld heeft post en de baan van de postbode
door o.a. de komst van sorteermachines een andere plaats gekregen, dat
zal niemand betwisten. Ook door e-mailverkeer nemen volumes af. Deze
veranderingen raken de arbeidsvoorwaarden van de werknemers in deze
sector. Nu het ingroeimodel door de bonden en de sector wordt ingevuld
en de Regering een stok achter de deur heeft om in te grijpen wordt
voorkomen dat er na liberalisering concurrentie plaats vindt op de
arbeid.
Met de liberalisering van de post wordt een aantal doelen bereikt:
Nederland geeft uitvoering aan de Europese Richtlijn die in de
postsector liberalisering voorschrijft, Nederland is een privaat
monopolie armer en Nederland raakt het stukloon in de postsector
kwijt. Met dit in het achterhoofd stemt de Eerste Kamer fractie van de
PvdA voor de liberalisering van de postmarkt.'
Dr. Joyce Sylvester
Eerste Kamerlid PvdA
Partij van de Arbeid