Herintroductie otter in groene hart is haalbaar
24/03/2009 12:03
Stichting Otterstation Nederland
Leeuwarden, 24-03-2009
P e r s b e r i c h t
Herintroductie van de otter (Lutra lutra) in het Groene Hart is goed mogelijk volgens de Stichting Otterstation Nederland (SON) te Leeuwarden, als er maar voldaan wordt aan de Internationale Richtlijnen voor Herintroductie van de IUCN. Dit houdt volgens de SON in dat eerst alle oorzaken van uitsterven weggenomen moeten worden. De SON is de landelijk vertegenwoordiger van de IUCN Otter Specialist Group en zet zich al 24 jaar in voor de bescherming van de otter en zijn leefgebied in binnen- en buitenland. De SON heeft de herintroductie van de otter in het noorden van het land voorbereid en daarvoor de otters aangeleverd uit Letland en Wit Rusland.
De problemen, die in het Groene Hart zijn overgebleven, zijn 1. knelpunten bij wegen en kanalen, 2. nog een te hoge mate van versnippering van potentiële leefgebieden, 2. onbeschermde visfuiken, waardoor otters kunnen verdrinken en 3. mogelijk nog steeds te hoge gehalten aan microverontreinigingen in vis (o.a. PCB's).
Knelpunten
Tijdens de herintroductie van de otter in het noorden van Nederland is het belang gebleken van goede faunavoorzieningen bij wegen en kanalen. Otters maken dankbaar gebruik van tunnels onder wegen en oevers die onder bruggen doorlopen. In het Groene Hart zijn er nog te weinig van deze voorzieningen. Er is door de SON en andere instanties in kaart gebracht waar deze voorzieningen het beste aangelegd kunnen worden. Waarom zijn er in heel Nederland wel overal dassentunnels aangelegd en gaat het realiseren van voorzieningen voor de otter en andere dieren zo traag?
Versnippering
In het Groene Hart zijn diverse initiatieven ontplooit om te komen tot een "ontsnippering" van de natuur. Hiermee worden de potentiële leefgebieden van de otter (zoals Reeuwijkse, Nieuwkoopse en Vinkeveense plassen) weer op natuurlijke wijze met elkaar verbonden. Otters hebben erg grote leefgebieden nodig. Een gebied als de Reeuwijkse plassen is te klein voor een otter populatie. De terugkeer van de otter is alleen haalbaar als er sprake is van meerdere grote leefgebieden met goede uitwisselingsmogelijkheden.
Stopgrids
Visfuiken vormden een van de belangrijke oorzaken van het uitsterven van de otter. Van alle dood terug gevonden otters sinds de 2e Wereld Oorlog tot het moment van uitsterven in 1988, was circa 30 % verdronken in een fuik. De oplossing is simpel. In de fuiken moet verplicht een z.g. stop grid geplaatst worden, die vis doorlaat, maar otters en visetende watervogels tegen houdt. Stop grids zijn in Denemarken verplicht gesteld en hebben er toe bijgedragen dat de otter populatie daar sterk aan het toenemen is.
Microverontreinigingen
Vele studies hebben aangetoond dat met name PCB's en aanverwante stoffen een belangrijke rol gespeeld hebben in de achteruitgang van otter populaties in Europa. Ons eigen werk in samenwerking met de VU Amsterdam en de WUR in opdracht van de Ministeries van LNV, VROM en V & W heeft duidelijk aangetoond dat er negatieve effecten zijn a.g.v. PCB vervuiling. In 1995 verkreeg de SON een opdracht van het Hoogheemraadschap Rijnland om de Reeuwijkse en Nieuwkoopse Plassen te onderzoeken op PCB gehaltes. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat er een probleem was in beide plassen. De gehaltes kwamen net uit boven de gestelde normen. Om te zien of er nog steeds een probleem is, zal het zelfde onderzoek herhaald moeten worden. Een positief signaal is dat in andere gebieden in Europa de PCB gehaltes met circa 7 % per jaar aan het afnemen zijn.
Uitzetten van otters
Als al deze problemen zijn opgelost is een herintroductie haalbaar. De otters die hiervoor ingezet worden, moeten volgens de Internationale Richtlijnen wel geschikt zijn en moeten op een juiste manier uitgezet worden. Sinds 2005 is dat in het noorden van Nederland niet gebeurd. Er zijn te veel tamme otter uitgezet, die het niet gered hebben. Deze dieren zijn door middel van een onverantwoorde "hard release" los gelaten. Alleen otters uit het wild, schuwe otters uit een fokprogramma of verweesde otters zijn in staat het te redden in de vrije natuur.