4. Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Leijten over
vrijwilligers in de thuiszorg naar aanleiding van een bericht over
Emmen
Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Leijten over vrijwilligers in de
thuiszorg naar aanleiding van een bericht over Emmen
Kamerstuk, 25 maart 2009
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
DMO-K-U-2914849
25 maart 2009
Geachte voorzitter,
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Leijten
(SP) over vrijwilligers in de thuiszorg, naar aanleiding van een
bericht over de situatie in Emmen.
Hoogachtend,
de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
mw.dr. J. Bussemaker
Vraag 1
Acht u het een gewenste ontwikkeling dat een thuiszorgorganisatie
vrijwilligers werft om, aanvullend op de professionele zorg, zorg te
verlenen aan o.a. dementerende mensen en mensen met psychiatrische
ziekte? Kunt u uw antwoord toelichten?
Antwoord 1
Ja, ik vind dat vrijwilligers een belangrijke bijdrage leveren aan de
kwaliteit van leven van zorgbehoevenden. Zij ondernemen meestal
sociale activiteiten en doen praktische klussen die isolement
voorkomen en bijdragen aan levenskwaliteit. Van belang hierbij is dat
zij geen taken overnemen die deel uit maken van de (door de
beroepsgroep en de opleidingen opgestelde) competentieprofielen en dat
zij goed worden begeleid.
Vraag 2
Bent u van mening dat de zorg in de thuissituatie zeer solistisch is?
Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe wordt de veiligheid van zowel
vrijwilligers als mensen die zorg krijgen gewaarborgd?
Antwoord 2
Een belangrijk uitgangspunt is dat de zorg op maat en rond de cliënt
wordt georganiseerd, en dat er afstemming is tussen cliënt,
mantelzorg, professionele zorg en vrijwilligers. Met name de
lokale/regionale zorgorganisaties (en vrijwilligersorganisaties)
dienen erop toe te zien dat de veiligheid van cliënten (en
vrijwilligers) is gewaarborgd. Begeleiding van vrijwilligers moet er
onder meer op gericht zijn dat vrijwilligers in staat zijn om
risicovolle situaties te onderkennen en daarnaar te handelen. De
instelling kan bij het invullen van deze begeleiding ondersteund
worden door Mezzo (landelijke vereniging voor mantelzorgers en
vrijwilligerzorg).
Vraag 3
Bent u van mening dat mensen (mogelijk zonder medische achtergrond of
opleiding) in één dagdeel voldoende voorbereid worden op het
begeleiden van (ernstig) dementerende of psychisch zieke mensen? Kunt
u uw antwoord toelichten?
Antwoord 3
De noodzakelijke voorbereiding op het vrijwilligerswerk is afhankelijk
van het type cliënt, de aard van de ziekte of beperking, en de aard
van de activiteiten waarvoor de vrijwilliger wordt ingezet. Daar het
bij het begeleiden van dementerenden en psychisch zieke mensen niet
gaat om activiteiten die zijn voorbehouden aan professionals is een
langdurige training niet noodzakelijk.
Vraag 4
Bent u van mening dat mensen die actief worden als vrijwilliger bij
zieke mensen thuis minstens moeten kunnen beschikken over een
EHBO-diploma en een verklaring van goed gedrag moeten overleggen
voordat zij zelfstandig ingezet worden in de thuiszorg? Zo ja, hoe
gaat u dat regelen?
Antwoord 4
Nee. Ik kan niet verplichten dat vrijwilligers beschikken over een
EHBO-diploma en een VOG. Wel kan ik dit actief stimuleren. Voor het
borgen en waar nodig verbeteren van de kwaliteit heeft Mezzo
bijvoorbeeld voor haar lidorganisaties een door mij gefinancierd model
kwaliteitssysteem ontwikkeld. De implementatie van dit model is op dit
moment in volle gang via pilots, scholing en regionale bijeenkomsten.
Daarin wordt nadrukkelijk ook aandacht gegeven aan de wenselijkheid
en/of noodzaak van EHBO-diploma's en VOG.
Vraag 5
Is deze ontwikkeling een ondersteuning van beleid, gezien de
bezuinigingen op ondersteunende en activerende begeleiding? Zo ja,
hoeveel thuiszorgorganisaties werven op gelijke wijze vrijwilligers?
Hoe worden deze activiteiten gefinancierd?
Antwoord 5
De inzet van vrijwilligers in de zorg komt tegemoet aan een
maatschappelijke behoefte, draagt bij aan de kwaliteit van leven,
bevordert participatie, en kan de regie van cliënten over hun
leefsituatie versterken. In de beleidsbrief "Voor elkaar" wordt
aangegeven hoe vrijwilligers daarbij kunnen worden ondersteund. Hun
inzet is een ondersteuning van mijn beleid.
Het is onbekend hoeveel thuiszorgorganisaties vrijwilligers werven. De
financiering van activiteiten op het gebied van de vrijwilligerszorg
vinden primair plaats uit de gemeentelijke WMO budgetten.
Vraag 6
Bent u van mening dat het de taak is van een professionele
thuiszorgorganisatie om vrijwilligers te werven en te begeleiden voor
zorg die tot voor kort via een indicatie werd afgegeven? Zo ja, kunt u
dat toelichten?
Antwoord 6
Neen; dat is niet hun taak. Zij kunnen daartoe echter wel overgaan. Ik
ben van mening dat formele professionele zorg nooit vervangen kan
worden door vrijwilligerszorg.
Vraag 7
Kunt u toelichten wat de rol van de gemeente Emmen is met betrekking
tot de Vrijwillige Thuiszorg van Icare? Bent u van mening dat de extra
taken voor gemeenten (lichte begeleiding) op deze wijze bijdragen aan
"participatie" van mensen?
(http://www.halloemmen.nl/profile/IngezondenRedactie/article15906.ece)
Antwoord 7
De Gemeente Emmen heeft de uitvoering van de vrijwillige thuiszorg in
handen gelegd van Icare. In de oproep van Icare wordt een aantal
activiteiten genoemd waarvoor vrijwilligers worden gezocht. Er is
hierbij geen sprake van overname door vrijwilligers van activiteiten
die zijn voorbehouden aan professionele zorgverleners. Ik ga ervan uit
dat deze vrijwilligers ook op adequate wijze worden begeleid.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport