Warchild


Het verscheurende effect van de burgeroorlog in Burundi 24 maart 2009 - Programma Specialist Donatien de Graaff bezocht Burundi om de mogelijkheden te onderzoeken voor het opzetten van een nieuw War Child programma. De eerste indrukken van een fragiele staat.

Wat viel je op tijdens het reizen door Burundi? Programma Specialist Donatien de Graaff van War Child
Vooral hoe dichtbevolkt het kleine landje is. Als je niet verder kijkt, zou je kunnen denken dat het er gezellig druk is. Maar als je hoort wat de oorlog er allemaal aangericht heeft, weet je wel beter. Overal zijn mensen, het land wordt daar waar dat mogelijk is intensief verbouwd, maar er is ook veel erosie en ontbossing. Burundi is een van de armste landen ter wereld en de meeste mensen zijn helemaal afhankelijk van de landbouw.

Wat waren de gevolgen van de oorlog?
De burgeroorlog tussen de Hutu's en de Tutsi's heeft het hele land verscheurd. Mensen vertrouwen elkaar niet meer en zijn bang, vooral door de sfeer van wetteloosheid. Als niemand naar elkaar omkijkt, en de overheid geen verantwoordelijkheid neemt, is het `ieder voor zich' en ontbreekt het sociale vangnet wat er vóór de oorlog wel was. Door de enorme vluchtelingenstromingen als gevolg van de oorlog, is het normale gemeenschapsleven hier helemaal verdwenen. Kinderen voelen zich niet meer veilig, ze zijn slachtoffer van, maar ook nog steeds bang voor extreem geweld, zoals mishandeling, verkrachting en moord.

Dat klinkt heftig...
Ja, in de vele gesprekken die we hebben gevoerd, was met name het geweld tegen meisjes een terugkerend thema. Als je je bedenkt dat 20% van de vrouwen in Burundi is slachtoffer van huiselijk of seksueel geweld, en het hierbij in 60% van de gevallen gaat om verkrachting van minderjarige meisjes, dan word je daar wel even stil van. Vooral ook omdat we weten dat veel vrouwen, en zeker kinderen, helemaal geen officiële aanklacht durven in te dienen.

Hoe voelden de kinderen zich die je sprak?
Burundezen lijken over het algemeen het type `binnenvetters'. Veel kinderen zijn dan ook erg zwijgzaam, ze vinden het moeilijk om over hun problemen te praten. Ruim 15% van de kinderen in Burundi is wees. Velen zijn hun ouders kwijtgeraakt door ziekte of tijdens de vlucht. Veel kinderen zijn in Tanzania of Kenia geboren, maar voelen zich een vreemde in hun eigen land. Ze weten soms niet eens waar hun familie vroeger woonde of kunnen geen aanspraak meer maken op het land dat de familie vroeger bezat, omdat ingenomen kan zijn door anderen. We raakten in gesprek met een Burundese jongen die in ons hotel werkte en sinds kort in Burundi woont. Hij heeft een prima baan, maar voelt zich totaal niet thuis. Hij werd geboren en groeide op in Kenia, en spreekt geen Frans. Hij heeft moeite om contact te maken met leeftijdsgenoten en onderwijs te volgen. Veel buurlanden sturen Burundezen gedwongen terug, ook al zijn ze inmiddels 30 jaar oud en getrouwd met iemand uit Tanzania.

Merkte je zelf tijdens het reizen nog iets van de oorlog die hier 12 jaar gewoed heeft?
Zo op het allereerste gezicht niet. De huizen en wegen zijn redelijk goed en de natuur is prachtig. Tijdens onze rondreis in Burundi vertelde onze chauffeur dat hij als 17-jarige in het toenmalige overheidsleger heeft gediend. Hij heeft gevochten tegen Burundese Hutu rebellen die vanuit Tanzania aanvielen. Op een gegeven moment kwamen we in een heuvelachtig gebied waar hij gevochten had. Hij kon zo de plekken aanwijzen waar hij had geschoten en waar de vijand zat en beschreef heel levendig hoe het gebied er toen uitzag. Je zag aan `m dat hij erg zenuwachtig werd op die plek waar hij zelf deelnam aan de oorlog en angstige momenten doorgemaakt moet hebben.

Je hebt een eerste verkenningsmissie gedaan, wat zijn de volgende stappen?
Tijdens de verkenningsmissie hebben we schendingen van de Rechten van het Kind in kaart gebracht. Er is een rapport geschreven met aanbevelingen voor een programmastrategie. Binnenkort gaan we verder met de uitwerking van het programma dat zich zal richten op de meest kwetsbare kinderen in Burundi. Het thema huiselijk en seksueel geweld zal hier waarschijnlijk een belangrijke rol spelen. We steunen trouwens sinds 2008 al een lokale partnerorganisatie, Healtnet TPO Burundi. Zij zijn voeren psychosociale activiteiten uit op scholen in het westen van Burundi. Samen met lokale structuren (dorps hoofden, ouders, kinderen, et cetar) en partnerorganisaties wil War Child graag bijdragen aan een duurzame verandering in de levens van de kinderen in Burundi. Er is meer dan genoeg te doen!