Eerste Kamer der Staten Generaal

Versnelling aanleg wegen roept vragen op

25 maart 2009

Op verzoek van de fractie van GroenLinks stemt de Eerste Kamer dinsdag 31 maart over de Spoedwet wegverbreding en de Tracéwet die de uitvoering van dertig projecten moet versnellen door minder eisen te stellen aan de milieueffectrapportage ( 31.721) .

In het debat over het wetsvoorstel dinsdag 24 maart bleek dat in de Eerste Kamer veel vragen leven. Terwijl de Eerste Kamer wel het tempo in de Spoedwet wilde houden en - als de regering had gekund - eigenlijk al een week eerder deze aan de orde had willen stellen, mag sneller besluiten evenwel niet leiden tot onzorgvuldigheid, zo was de teneur in veel bijdragen van senatoren aan het debat. Ook stelden enkele senatoren vragen over de aankondiging van minister-president Balkenende op het CDA-congres van een crisis- en herstelwet die ook de uitvoering van projecten zou moeten bespoedigen. Er was tot ongerustheid van o.a. senator Hofstra van de VVD zelfs sprake van 'regelvrije gebieden' (als uitzondering).

Minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat zei dat hij op de uitkomst van het kabinetsberaad over maatregelen om de gevolgen van de economische crisis op te vangen niet wilde vooruitlopen, maar dat hij zich voor kon stellen dat de regering ook op andere terreinen dan die van Verkeer en Waterstaat met voorstellen zou komen om de besluitvorming te versnellen. Maar de crisisaanpak zou niet afdoen aan het proces van versnelling dat grote infrastructurele projecten worden ingezet na de rapportage van de commissie Elverding, beloofde minister Eurlings. De minister kondigde een structurele wijziging van de Tracéwet aan die ook een snellere aanpak van projecten bij de spoorwegen, bij waterwegen en provinciale wegen mogelijk moet maken.

Senator Hofstra van de VVD-fractie zei dat er veel meer moet gebeuren om de bereikbaarheid van de Randstad te verbeteren. Hij pleitte voor dubbeldekswegen bij Rotterdam. Hofstra vond dat ideologisch getinte inspraak geen kans meer moet krijgen.

Senator Meindertsma van de PvdA-fractie legde er de nadruk op dat de wijziging van de Spoedwet en de Tracéwet zich beperkt tot dertig concrete projecten. Als deze zijn gerealiseerd kan de wetswijziging worden ingetrokken. Zij vond het onjuist dat de regering geen nader advies van de Raad van State had gevraagd over de voorgestelde wetswijzigingen. Dat voorspelde volgens haar weinig goeds over de wijze waarop de regering met het advies van de commissie Elverding zou omgaan. "De PvdA-fractie meent dat een houding van welwillendheid in planvoorbereidingsprocessen de voorkeur verdient boven het herhalen van het eigen gelijk", zei senator Meindertsma, verwijzend naar de weigering van de regering om in te gaan op een verzoek van de meerderheid van de Tweede Kamer om wel advies aan de Raad van State te vragen.

Ook stelde senator Meindertsma vraagtekens bij de houdbaarheid van de stelling dat de kilometerbeprijzing geen rol hoeft te spelen bij de dertig projecten die nu versneld worden uitgevoerd. Zij maakte zich zorgen over de kwaliteit van de lucht. Zouden veel projecten wel aan de Europese richtlijnen voldoen? Zij was verheugd over de mededeling van minister Cramer van VROM dat een nieuwe wet geluidhinder in de steigers staat.

Namens de fracties van D66 en de Onafhankelijke Senaatsfractie stelde senator Schouw de vraag of de beoogde tijdwinst ook milieuwinst betekent? Hij vond dat de gezondheids- en milieubelangen ook in een uitgeklede MER-procedure goed in beeld moeten blijven. Schouw zei dat regelgeving overigens nooit het echte probleem is bij de uitvoering van projecten. "De gouden sleutel voor het versnellen van grote projecten ligt bij de kwaliteit van projectleiders en projectdirecteur die vooral maar één ding moeten doen: tegengestelde opvattingen doortastend overbruggen. En dat vraagt bijzondere competenties".

Senator Van den Berg drong namens de fracties van SGP en ChristenUnie aan op zorgvuldigheid "om de simpele reden dat we de beoogde versnelling niet weer moeten verspelen bij de rechter". Van den Berg wees erop dat de projecten die onder de wetswijziging vallen relatief eenvoudig van aard zijn. "Bij dergelijke projecten past een eenvoudige benadering, die toch voldoende waarborgen bied op het gebied van natuur, milieu, gezondheid en rechtsbescherming".

Senator Janse de Jonge van de CDA-fractie noemde het voorstel een voorbeeld van het soort wetgeving waaraan op dit moment grote behoefte is. De CDA-senator wees op het tijdelijke karakter van de wet. Hij drong erop aan dat ook decentrale overheden en met name provincies doordrongen raken van de urgentie van het versnellen van uitvoeren van projecten. "In essentie gaat het om bestuurlijke durf om, na zorgvuldige inspraak en correcte procedures, de knoop door te hakken en het tracé vast te stellen en het ook uit te voeren". Hij stelde de zuiderburen in België als voorbeeld. "Er is daar ook lang gesproken over de ombouw van de randweg om Antwerpen, maar de klus is in twee zomers geklaard en wij Hollanders hebben er nauwelijks last van gehad. Dat noem ik nog eens krachtige en consistente uitvoering", zei Janse de Jonge.

SP-senator Smaling zei dat het niet om dertig kleine projectjes gaat, maar in totaal om 560 km snelweg - meer dan 10% van het totaal aan rijksweg. Volgens hem gaat de A12 van Gouda tot Arnhem op de schop. Het gebruik van vluchtstroken als spitsstroken zou volgens Smaling ertoe leiden dat nood- en hulpverlening in de knel komt. Net als PvdA en SGP/CU vond ook de SP-fractie dat de Raad van State nader om advies gevraagd had moeten worden.

Senator Laurier van GroenLinks sloot zich bij dit verzoek aan. De GroenLinks-senator was het ook niet eens met de opvatting dat de kilometerheffing niet is betrokken bij de beoordeling van de noodzaak van de dertig projecten. Senator Laurier, die ook sprak namens de Partij voor de Dieren, zei dat projecten niet zozeer sneller, maar wel beter voorbereid en uitgevoerd moeten worden. Door een goede voorbereiding kan men vertraging bij de uitvoering voorkomen, oordeelde senator Laurier.

---


* stenogram 24 maart 2009 pdf icoon