De Nederlandse Bank
DNB publiceert Statistisch Bulletin maart 2009
Persbericht
Datum 25 maart 2009
In dit nummer: Nederlandse banken minder actief in het buitenland,
Indexatie pensioenen blijft achter bij inflatie en loonstijging,
Financiering via kapitaalmarkt moeilijker en duurder geworden,
Verdubbeling balanstotaal beleggingsfondsen in nieuwe, uitgebreidere
statistiek
Nederlandse banken minder actief in het buitenland
De internationale kredietverlening van Nederlandse banken is tussen
1990 en 2007 sterk toegenomen. Het aandeel van buitenlandse
vorderingen op de bankbalans steeg in die periode tot bijna 40%. Sinds
het uitbreken van de financiële crisis in 2007 echter hebben
Nederlandse banken, net als die in andere landen, hun buitenlandse
kredietverlening verminderd. De buitenlandse vorderingen daalden van
EUR 800 naar EUR 700 miljard, ongeveer 30% van het balanstotaal van
het Nederlandse bankwezen. Deze accentverschuiving richting thuismarkt
kwam vooral door de toegenomen risicoperceptie van banken en het
daardoor stilvallen van de internationale interbancaire
kredietverlening. Voor een derde deel hield de verminderde
buitenlandactiviteit verband met de ontmanteling van ABN-Amro.
Indexatie pensioenen blijft achter bij inflatie en loonstijging
In 2009 worden pensioenaanspraken en -uitkeringen naar verwachting
gemiddeld met zo'n 0,2% verhoogd, zo blijkt uit een jaarlijkse enquête
van De Nederlandsche Bank. Dit is minder dan de doelstelling van 3,7%
van pensioenfondsen, de zogenoemde indexatie-ambitie, gebaseerd op de
loon- en prijsstijging in 2008. De meeste werknemers en
gepensioneerden ontvangen in 2009 in het geheel geen toeslag op hun
pensioenrechten. Vorig jaar verleenden veel pensioenfondsen nog
'inhaalindexatie' om eerder opgelopen achterstanden in te lopen. Reden
voor de geringe toeslagen vormt de verslechterde financiële positie
van de pensioenfondsen door de wereldwijd gedaalde beurskoersen en het
lage renteniveau. De dekkingsgraad, die aangeeft in hoeverre de
beleggingen van de pensioenfondsen de toekomstige verplichtingen
dekken, is gedaald naar 95% per ultimo 2008. De gezamenlijke afdracht
van pensioenpremies door werkgevers en werknemers stijgt in 2009 van
gemiddeld 15,1% naar 16,0% van de salarissom. Deze stijging komt voor
een belangrijk deel voor rekening van werkgevers met een zelfstandig
ondernemingspensioenfonds.
Financiering via kapitaalmarkt moeilijker en duurder geworden
Nederlandse ingezetenen hadden eind 2008 voor het eerst meer dan EUR
1.000 miljard aan schuldpapier uitstaan. De aanhoudende groei van de
afgelopen tien jaar leidde tot een verdrievoudiging en betrof
voornamelijk kapitaalmarktpapier van banken en zogenoemde special
purpose vehicles. Maar in 2008 was de groei grotendeels het gevolg van
de ongewoon hoge uitgiftes van kort papier ter ondersteuning van de
financiële sector door de overheid, die daarbij ook profiteerde van de
relatief lage korte rente. Tegelijkertijd stagneerde de belangstelling
van beleggers voor lang papier van banken en bedrijven door een
toegenomen afkeer van risico. Daardoor namen risicopremies toe. De
huidige risicopremies zijn fors hoger dan die in de periode na de
dotcom-crisis in 2000-2001. Sinds de kredietcrisis, die begon medio
2007, is de lange rente voor banken en bedrijven gemiddeld met zo'n
150 basispunten gestegen. De stijging van de rentelasten bleef
vooralsnog echter beperkt doordat jaarlijks slechts een deel van de
schuld afloopt en geherfinancierd moet worden. Bovendien betrof het
tot dusver schuld uit oudere jaren met relatief hogere rentes.
Verdubbeling balanstotaal beleggingsfondsen in nieuwe, uitgebreidere
statistiek
Het Statistisch Bulletin bevat met ingang van deze aflevering een
volledig herziene statistiek van beleggingsinstellingen. Een
belangrijk verschil met de oude statistiek is dat nu ook de
beleggings-instellingen die niet onder toezicht van DNB en de AFM
vallen, zijn meegenomen. Dit leidt tot een toename van het
balanstotaal, een van de kerngegevens uit de statistiek, van EUR 82
miljard naar
EUR 180 miljard. Daarnaast bevatten de nieuwe tabellen meer en
gedetailleerdere balans- en rendementsgegevens van
beleggingsinstellingen. Aanleiding voor de herziening van de
statistiek vormt een nieuwe ECB-verordening over beleggingsfondsen, op
grond waarvan aan de ECB meer gegevens moeten worden gerapporteerd
voor de monetaire analyse.
Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Tobias Oudejans
(tel. 020-5243100, 06-52496961) en Herman Lutke Schipholt
(020-5242712, 06-52496900).