Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
NWO-subsidie voor nieuwe astronomische expertisegroep
25 maart 2009
Met een bedrag oplopend tot een half miljoen euro per jaar financiert
NWO Exacte Wetenschappen (EW) de komende vijf jaar de expertisegroep
Allegro. Deze groep ondersteunt astronomen bij de voorbereiding en
verwerking van gegevens uit waarnemingen op de telescopen van de
Atacama Large Milimeter/submilimeter Array (ALMA) in Chili. Allegro
biedt de Nederlandse wetenschap de kans zoveel mogelijk resultaat te
halen uit de activiteiten op ALMA. De experts ondersteunen onder
andere onderzoek naar het ontstaan en de evolutie van exoplaneten
(planeten die op de aarde lijken). De nieuw op te richten Nederlandse
groep experts wordt gevestigd aan de Sterrenwacht in Leiden.
Louis Vertegaal, directeur NWO Exacte Wetenschappen, bracht tijdens
een werkbezoek aan de European Southern Observatory in Chili het goede
nieuws persoonlijk over aan Ewine van Dishoeck, directeur van de
Nederlandse Onderzoeksschool voor Astronomie en initiatiefnemer van
Allegro. Vertegaal benadrukte dat het de missie van NWO is om
toponderzoek in Nederland te faciliteren. Astronomie is één van de
wetenschapsgebieden waarin Nederland tot de wereldtop behoort. Met
gerichte investeringen zoals deze wil NWO helpen deze excellentie
verder uit te bouwen. Allegro zorgt er mede voor dat Nederland kan
blijven uitblinken.
Van Dishoeck was zeer verheugd met het besluit. ALMA is een zeer
complex instrument en door het opzetten van een expertisegroep van
data-analyse kan de Nederlandse astronomie hiervan optimaal gebruik
maken. Nederland speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming van
ALMA. Volgens van Dishoeck kan Nederland dankzij deze subsidie nu ook
de wetenschappelijke oogst binnenhalen.
Ontstaan
Nederland loopt voorop in het onderzoek dat gebruik maakt van licht
met een golflengte van korter dan een millimeter (submillimeter). De
submillimetergolflengte is voor de mens onzichtbaar licht, maar kan
met behulp van ALMA zeer nauwkeurig worden waargenomen. De
gevoeligheid en de resolutie van waarnemingen door ALMA zijn vele
malen groter dan de huidige afzonderlijke (sub)millimeter telescopen.
ALMA kan mogelijk meer vertellen over het ontstaan van
sterrenstelsels, sterren en planeten. Het bestuderen van het licht
geeft informatie over de eerste sterrenstelsels in het heelal en over
plaatsen waar sterren zoals onze zon en planeten zoals onze aarde
gevonden worden. De experts gaan vooral de gebruikers ondersteunen bij
het snel optimaliseren en interpreteren van hun data.
ALMA
ALMA is een uniek mondiaal astronomisch samenwerkingsproject tussen
Europa, Noord-Amerika en Japan. In totaal is er één miljard euro in
het project geïnvesteerd. ALMA bestaat uit een serie van 66 antennes
die waarnemingen gaan doen naar het licht uit het heelal in het
(sub)millimetergebied. De 66 ontvangers voor de hoge frequentieband
zijn in Nederland ontwikkeld en gebouwd door een consortium van de
Nederlandse Onderzoeksschool voor Astronomie, SRON en de TU Delft.
De metingen kunnen alleen vanaf grote hoogten gedaan worden doordat de
waterdamp in de aardse atmosfeer waarnemingen vanaf zeeniveau
onmogelijk maakt. ALMA wordt daarom op dit moment in de Chileense
Andes op een hoogte van 5000 meter gebouwd. Naar verwachting gaat ALMA
in 2012 in bedrijf.
..............................
Meer informatie en foto's:
* afdeling Voorlichting en Communicatie, NWO
* t.: +31 (0)70 344 07 13, voorlichting@nwo.nl
* Marjolein Schlarmann (voorlichter NWO Exacte Wetenschappen)
* t.: +31(0)70 344 09 14, schlarmann@nwo.nl
laatst gewijzigd op 25 maart 2009