Banen of barbecues? Kanaleneiland als case study van het wijkbeleid
Op maandag 30 maart, tussen 16:45 en 18:00, presenteert het Wetenschappelijk Bureau GroenLinks de publicatie Banen of barbecues? Kanaleneiland als case study van het wijkbeleid. De publicatie wordt aangeboden aan Harrie Bosch, wethouder van wonen In Utrecht. Tweede Kamerlid voor GroenLinks Ineke van Gent en Gideon Bolt, sociaal geograaf aan de Universiteit Utrecht, zullen daarna een korte reactie geven.
Helemaal onderaan deze email vindt u de uitnodiging voor deze boekpresentatie. Voorafgaande aan de bijeenkomst (om 16:00) vindt een gesprek plaats tussen de GroenLinks fractie Utrecht en de bewoners van Kanaleneiland over Gebiedsplan Kanaleneiland-Noord, naar aanleiding van de raadsvergadering van 25 februari jl.
In de bijlage vindt u de voorpublicatie van het rapport (onder embargo tot maandag 30 maart). Hieronder een kort overzicht van de conclusies van het onderzoek. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Katinka Eikelenboom (keikelenboom@groenlinks.nl / 030-2399939 of 06-34342859).
Met vriendelijke groet,
Katinka Eikelenboom
Conclusies en perspectieven
---
* Het wijkbeleid lijdt onder een 'projectenziekte': te veel projecten, te weinig samenhang, te weinig afstemming, te veel kortlopend en te weinig focus.
* Er is in het beleid te weinig aandacht voor onderwijs en werk, terwijl goed onderwijs en arbeidsparticipatie cruciaal zijn om mensen uit een achterstandspositie te helpen.
* De grote nadruk op het versterken van de sociale cohesie in de wijk via wijkgerichte initiatieven is problematisch: het biedt geen oplossing voor de individuele achterstandspositie van mensen, het getuigt van een beperkt gemeenschapsdenken (een sociaal beschavingsoffensief ten behoeve van de wijkgemeenschap) en het kan negatieve aspecten (groepsdruk, onwenselijke dwingende sociale normen) met zich mee brengen.
* Er wordt in het wijkbeleid te veel, haast automatisch, uitgegaan van de wijk als het uitgesproken kader/niveau om bepaalde problemen aan te pakken, terwijl veel van de problemen te maken hebben met de individuele kenmerken van bewoners (weinig scholing, geen werk, laag inkomen) in plaats van met de wijk.
* Herstructurering van achterstandswijken gericht op een meer gedifferentieerd woningaanbod verbetert de individuele positie van kansarme mensen niet. Sterker nog, zij worden de dupe van het spreidingsbeleid wanneer dit bijvoorbeeld leidt tot gedwongen verhuizing en hogere woonlasten.
* Een gevaar van de nadruk op bewonersinitiatieven (mede ingegeven door de roep om sociale cohesie) is dat de overheid de verantwoordelijkheid voor het oplossen van bepaalde problemen in de wijk afschuift op de bewoners.
* De relatie en taakverdeling tussen de woningcorporaties en de overheid in het wijkbeleid is te onduidelijk en zorgt voor frictie aan beide kanten. Er moet meer duidelijkheid komen over de publieke taak van de corporaties. De corporaties moeten vervolgens ook de ruimte krijgen om deze taak goed in te vullen.
Wij vinden dat de overheid op dit moment haar verantwoordelijkheid voor goed onderwijs en toegang tot werk niet voldoende invult. In het wijkbeleid ligt de nadruk te veel op sociale cohesie en te weinig op onderwijs en werk. Te veel mensen krijgen onvoldoende kansen op de arbeidsmarkt en blijven steken in een achterstandspositie. Hun kinderen beginnen te vaak met een leerachterstand op basisscholen die worstelen met een relatief hoog percentage leerlingen die extra aandacht nodig hebben. We moeten voorkomen dat achterstandsposities worden gereproduceerd en alles op alles zetten om deze kinderen voldoende kansen te geven om zich goed te ontwikkelen. De projecten die in het kader van het krachtwijkenbeleid de komende jaren in Kanaleneiland worden uitgevoerd op het gebied van onderwijs en werk zijn ontoereikend. Het zijn veelal kleinschalige 'projectjes', zoals het Leertraject Trendy dat elf Marokkaanse jongeren een opleiding jongerenwerk aanbiedt bij het ROC. Alle projecten op het gebied van 'werken' in het wijkactieplan Kanaleneiland Leert! zijn bovendien gericht op jongeren. Arbeidsparticipatie van jongeren moet uiteraard prioriteit hebben, maar gezien de grote werkloosheid in de wijk moet er ook aandacht zijn voor de volwassen werklozen. In het wijkactieplan wordt beschreven wat er de laatste jaren in Kanaleneiland is gedaan aan werkgelegenheid, zoals de zeventig werklozen die aan een baan zijn geholpen via het project Kanaleneiland werkt!. De conclusie luidt dat 'gezien de hoge werkloosheidscijfers uitbreiding van deze activiteiten dringend gewenst is.'40 Waarom zien we dit niet terug in de 96 projecten die het wijkactieplan voorstelt?
Het percentage werklozen in de veertig krachtwijken is al hoog, maar zal de komende tijd verder stijgen. De huidige economische crisis leidt tot een forse toename van de werkloosheid, vooral onder de meest kwetsbare groepen in de samenleving zoals laagopgeleide werknemers, werknemers met een tijdelijk contract, migranten, deeltijdwerkers en jongeren. Deze groepen zijn oververtegenwoordigd in de Vogelaarwijken.
Het huidige sociale stelsel biedt mensen inkomensbescherming via de WWuitkering en de bijstand, maar leidt ook tot een tweedeling in kansen en risico's op de arbeidsmarkt: mensen met ontslagbescherming, een goede opleiding en behoorlijke uitkeringsrechten tegenover mensen met een tijdelijk contract, met weinig scholing en weinig kansen. Het kabinet kan het zich niet permitteren om een wijkbeleid te voeren dat is gericht op het zoet houden van bewoners met een keur aan leuke projecten in hun wijk en het stil houden van overlastgevende jongeren met een reeks repressieve maatregelen. Dit creëert een schijn van gemeenschap en veiligheid. De economische crisis zou het kabinet moeten aanzetten om de arbeidsmarkt toegankelijker te maken voor iedereen en in het wijkbeleid prioriteit te geven aan werk en scholing. Dat zal de bewoners van de Vogelaarwijken meer helpen dan buurtbarbecues en wijkfestivals.
Uitnodiging: Banen of barbecues? Wijkbeleid in Kanaleneiland
Het Wetenschappelijk Bureau GroenLinks presenteert op maandag 30 maart het rapport Banen of Barbecues? Kanaleneiland als case study van het wijkbeleid.
Het krachtwijkenbeleid is een van de kroonjuwelen van het kabinet Balkenende IV. Maar wat doet het beleid aan de achtergestelde positie van de bewoners van deze wijken? Het Wetenschappelijk Bureau GroenLinks deed onderzoek in de Utrechtse wijk Kanaleneiland, een van de Vogelaarwijken, en sprak daar met bewonersorganisaties en woningcorporaties over de plannen voor de wijk.
Onze conclusie: er moet meer aandacht komen voor onderwijs en werk. Een goede opleiding en een baan zijn essentiële voorwaarden voor een goede positie in de samenleving. De grote nadruk op sociale cohesie en een hechte wijkgemeenschap biedt geen oplossing voor de slechte sociaal-economische situatie van de meeste wijkbewoners. Herstructurering van het woningaanbod (meer koop, minder sociale huur) zal hen evenmin helpen. Een gemengde wijk leidt niet tot meer kansen voor de lagere inkomensgroepen. Wij pleiten voor banen in plaats van buurtbarbecues.
Boekpresentatie en discussie
De publicatie wordt op maandagmiddag 30 maart a.s. aangeboden aan de Utrechtse wethouder van wonen, Harrie Bosch. Daarna volgt een paneldiscussie over de belangrijkste conclusies van het onderzoek met wetenschapper Gideon Bolt (Universiteit Utrecht) en Tweede Kamerlid Ineke van Gent (GroenLinks).
Tijd
16.45 tot 18.00 uur: boekpresentatie en discussie
18.00 tot 18.30 uur: nazit
Locatie
Restaurant Van Dijk, Marcopololaan 2, Utrecht (Kanaleneiland).
Route
Vervoer vanaf Utrecht CS: stadsbus 29 (richting Bedrijventerrein Papendorp), halte Marco Pololaan
Meer informatie
Gerrit Pas, stafmedewerker Wetenschappelijk Bureau GroenLinks
Katinka Eikelenboom, stafmedewerker Wetenschappelijk Bureau GroenLinks
Voor geïnteresseerden en betrokkenen is er, voorafgaande aan de boekpresentatie, om 16.00 uur een gesprek met de gemeenteraadsfractie van GroenLinks Utrecht naar aanleiding van het raadsdebat op donderdag 25 februari jl. over de herstructurering van Kanaleneiland-noord o.l.v. fractievoorzitter Marry Mos. Locatie: Restaurant Van Dijk.