Informele Raad voor Concurrentievermogen van 3 tot en met 5 mei in Praag
> Retouradres Postbus 20101 2500 EC Den Haag
Directoraat-Generaal
Economische Politiek
Directie Europa, Mededinging
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal en Consumenten
Binnenhof 4 Bezuidenhoutseweg 30
2513 AA DEN HAAG Postbus 20101
2500 EC Den Haag
T 070-3798911 (algemeen)
www.ez.nl
Behandeld door
drs. T.M. Meijer
T 070 379 62 07
F 070 379 70 14
t.m.meijer@minez.nl
Datum 27 april 2009
Ons kenmerk
Betreft Informele Raad voor Concurrentievermogen van 3 tot en met 5 mei in EP/EMC/ 9076019
Praag
Mede namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap informeer ik u
hierbij over de informele Raad voor Concurrentievermogen van 3, 4 en 5 mei a.s.
in Praag (Tsjechië). Het informele karakter van deze Raad betekent dat er een
vrije gedachtewisseling zal plaatsvinden zonder besluitvorming.
De bijeenkomst valt uiteen in twee delen: een deel over onderzoek en een deel
over industrie en interne markt. Tijdens het onderzoeksdeel van deze Raad zal
gediscussieerd worden over de kennisdriehoek en de ontwikkeling van menselijk
kapitaal in onderzoek en ontwikkeling. Het betreft twee aspecten van de
langetermijntoekomstvisie op de Europese onderzoeksruimte die de Raad eind
vorig jaar formuleerde.
Tijdens het deel over industrie en interne markt op 4 en 5 mei zal worden
gesproken over de interne markt en de lessen op dit terrein 5 jaar na de
uitbreiding. Daarnaast zal worden gesproken over administratieve lastenreductie
met de nadruk op het uitwisselen van best practices en casestudies uit lidstaten.
Hieronder vindt u een verdere toelichting op deze onderwerpen.
Onderzoeksdeel
Kennisdriehoek
Over de noodzaak van het versterken van de verbinding tussen onderwijs,
onderzoek en innovatie bestaat in Europa algemene overeenstemming. Het
vertalen van deze zogenaamde kennisdriehoek naar concreet beleid en
instrumenten, op zowel Europees als op nationaal niveau, is echter complex. De
Europese Unie heeft ten aanzien van de drie elementen van de kennisdriehoek
namelijk verschillende bevoegdheden. Maar ook op nationaal niveau bestaat er
behoefte aan meer geïntegreerd beleid ten aanzien van de kennisdriehoek te
realiseren. Zo was dit in Nederland de aanleiding voor het kabinetsproject
Nederland Ondernemend Innovatieland.
Wat betreft de relatie tussen onderzoek en onderwijs is de mobiliteit van
studenten en staf een essentieel onderdeel. Dit draagt bij aan de concentratie van
Pagina 1 van 5
Directoraat-Generaal
Economische Politiek
Directie Europa, Mededinging
en Consumenten
kwaliteit. Nederland zal vanwege dit verband wijzen op het belang van de
interactie tussen het Ljubljana proces en het Bolognaproces. Ook de transparantie
Ons Kenmerk
van de hoger onderwijssystemen is van groot belang. Hoe duidelijker de kwaliteit EP/EMC/ 9076019
van het hoger onderwijs over de grenzen heen kan worden beoordeeld hoe groter
de mobiliteit van studenten, staf en (jonge) onderzoekers. Ook de Europese
moderniseringsagenda gericht op universiteiten, zoals opgenomen in het
Lissabonproces, vormt een goed aangrijpingspunt voor concretisering van de
kennisdriehoek (Kamerstukken II, 20052006, 22 112, nr. 460).
Bij de verdere versterking van de kennisdriehoek acht Nederland het van belang
dat rekening wordt gehouden met nieuwe manieren van kennisproductie en
overdracht, veelal aangeduid als "Open Innovatie". Door deze nieuwe manieren
van kennisproductie en overdracht vervagen de grenzen tussen innovatie en
onderzoek én ontstaat er een grotere interactie tussen bedrijven en
onderzoeksinstellingen. Dit betekent dat ook het beleid voor onderzoek en
innovatie beter op elkaar afgestemd moet worden. Dit is in 2007 en 2008 voor
Nederland een belangrijk punt van aandacht geweest in de consultatie en
discussies over de versterking van de Europese Onderzoeksruimte. Het zal ook
een belangrijk punt vormen bij de uitwerking door de lidstaten en Commissie van
een Europees plan voor innovatie zoals verzocht door de Europese Raad van 1-2
december jl. Dit zou onder andere tot uiting moeten komen door het vergroten
van de samenhang op instrumenteel niveau, te weten het Zevende
Kaderprogramma voor onderzoek en ontwikkeling (KP7), het Kaderprogramma
voor concurrentievermogen en Innovatie Programma (CIP), het Leven Lang Leren
programma, de Structuurfondsen en de oprichting van het Europees Instituut voor
Innovatie en Technologie (EIT). Al deze fondsen spelen een rol bij ontwikkeling
van kennisdriehoek maar afstemming tussen de verschillende programma's is
momenteel nog (te) beperkt.
Naast deze maatregelen op Europees niveau zal Nederland ook aandacht vragen
voor maatregelen op nationaal niveau om de kennisdriehoek te versterken.
Hiervoor zijn innovatieve werkwijzen nodig zowel op het gebied van
onderzoeksprogrammering als bij inrichting van wetenschap en hoger onderwijs.
In Nederland zelf heeft dit kabinet ingezet op een integrale, interdepartementale
strategie om de samenhang tussen kennis (onderwijs en onderzoek), innovatie en
ondernemerschap te versterken. Daartoe is het eerdergenoemde kabinetsproject
Nederland Ondernemend Innovatieland in het leven geroepen, dat wordt
uitgevoerd door de interdepartementale programmadirectie Kennis en Innovatie.
Eén van de doelen is het geven van focus en massa aan publieke en private
strategische onderzoeksgelden in een gezamenlijke meerjaren investeringsagenda
voor kennis en innovatie (MIKI). Binnen dit kabinetsproject worden ook
maatschappelijke innovatieagenda's opgesteld op gebieden als veiligheid, water,
energie en zorg. Deze zullen worden uitgewerkt in concrete innovatieprogramma's
die de samenwerking tussen overheid, kennisinstellingen en bedrijven stimuleren.
De inzet van het kabinet ten aanzien van wetenschap en hoger onderwijs is
uitgewerkt in de strategische agenda voor hoger onderwijs en onderzoek "Het
Hoogste Goed". Daarin is het uitgangspunt dat valorisatie, innovatie en
vraagsturing enerzijds en wetenschappelijke excellentie anderzijds in elkaars
verlengde liggen.
Pagina 2 van 5
Directoraat-Generaal
Economische Politiek
Directie Europa, Mededinging
en Consumenten
Menselijk kapitaal
De EU moet een aantrekkelijkere plaats voor onderzoekers worden en de Ons Kenmerk
mobiliteit van onderzoekers tussen landen, instellingen en tussen de academische EP/EMC/ 9076019
en de private sector moet worden verbeterd. Hiervoor zijn de Commissie en
lidstaten in 2008 een partnerschap overeengekomen met als doel de inspanningen
van individuele lidstaten te intensiveren en beter op elkaar af te stemmen. Er
worden gezamenlijke doelen geformuleerd, maar de lidstaten zullen middels
nationale actieplannen eigen prioriteiten aan kunnen brengen.
De inzet van het partnerschap is om voor het einde van 2010 snelle, meetbare
vooruitgang te bereiken op de volgende vier punten:
1. systematische openstelling van rekrutering voor alle Europese onderzoekers;
2. voldoen aan de behoeften inzake sociale zekerheid en aanvullende
pensioenrechten van mobiele onderzoekers;
3. bieden van eerlijke arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden zoals
verbeterde contractvoorwaarden, salarissen en kansen voor
loopbaanontwikkeling; en
4. ervoor zorgen dat onderzoekers over de juiste opleiding en vaardigheden
beschikken om kennis in resultaten om te zetten, inclusief door het versterken
van de banden tussen universiteiten en industrie.
Nederland zal eind dit jaar de gevraagde verdere uitwerking geven aan het
partnerschap. In dit stadium zal Nederland ten aanzien van het partnerschap
opmerken, dat de energie van lidstaten niet in Europese coördinatie moet gaan
zitten, maar in maatregelen en hervormingen die daadwerkelijk leiden tot een
open Europese arbeidsmarkt voor onderzoekers. Nationale overheden kunnen
overigens op de voorgestelde terreinen niet altijd directe invloed uitoefenen,
gezien de autonomie van kennisinstellingen en bedrijven op het gebied van
personeelsbeleid en arbeidsvoorwaarden.
Nederland zelf zal in de uitvoering van het partnerschap prioriteit geven aan de
sociale zekerheid en pensioenrechten van mobiele onderzoekers. Vanuit
Nederlands perspectief is daarop met name nog voortgang te boeken. Dat kan
met name door het verbeteren van de informatievoorziening aan onderzoekers
over hun rechten op dit gebied. Daarnaast kijkt Nederland uit naar de resultaten
van een haalbaarheidsstudie van de Europese Commissie naar een pan Europees
pensioenfonds voor onderzoekers.
Industrie en interne marktdeel
Interne markt en uitbreiding
Tijdens het industriedeel van de Raad zal ten eerste informeel van gedachte
worden gewisseld over de interne markt en de lessen op dit terrein 5 jaar na de
uitbreiding met de 10 nieuwe lidstaten in 2004. Deze discussie zal gevoerd
worden op basis van een informeel paper van het Tsjechisch voorzitterschap. Op
het moment van schrijven is het paper nog niet beschikbaar. Naar verwachting zal
het voorzitterschap de discussie met name richten op de belangrijkste uitdagingen
voor de toekomst van de interne markt, daarbij de ervaring met de uitbreiding in
ogenschouw nemend.
Pagina 3 van 5
Directoraat-Generaal
Economische Politiek
Directie Europa, Mededinging
en Consumenten
Nederland zal onderstrepen dat de uitbreiding heeft bijgedragen aan economische
groei in zowel de oude als de nieuwe lidstaten, nieuwe investeringskansen en Ons Kenmerk
macro-economische stabiliteit in de regio en een betere concurrentiepositie voor EP/EMC/ 9076019
de EU. Een recent rapport van de Europese Commissie (`Five years of an enlarged
EU: Economic achievements and challenges') toont aan dat de uitbreiding van de
Unie met twaalf lidstaten heeft geleid tot gemiddeld 1,75% jaarlijkse extra groei
in de `nieuwe lidstaten' en gemiddeld 0,5-0,7% jaarlijkse extra groei in de oude
lidstaten. Hierbij dient te worden opgemerkt dat de gevolgen van de economische
crisis niet in de cijfers zijn verdisconteerd. Nederland heeft fors geprofiteerd van
de uitbreiding. Van de oude lidstaten groeide de handel van Nederland met de
nieuwe lidstaten het hardst.
Voorts zal Nederland eens te meer benadrukken groot voorstander te zijn van het
wegnemen van nog bestaande belemmeringen in de interne markt. Nederland
profiteert vol van de interne markt, zoals ook naar voren komt in een CPB-rapport
van september 2008 (`The Internal market and the Dutch economy: implications
for trade and economic growth'). Het rapport toont aan dat de interne markt
Nederlanders 1500-2200 per persoon per jaar oplevert.
Prioriteiten voor de interne markt zijn wat Nederland betreft een tijdige en
effectieve implementatie van de dienstenrichtlijn, een akkoord over een
Gemeenschapsoctrooi en bijbehorend systeem voor geschilbeslechting en het
verbeteren van de interconnectie van netwerksectoren. Op deze terreinen zullen
we in EU-verband voortgang moeten boeken om ondernemers en consumenten
ten volle de voordelen van de interne markt te laten benutten. Daarnaast blijft
voor de toekomst van de interne markt van belang dat de bestaande regels ook in
tijden van crisis en economische neergang correct worden toegepast en
nageleefd.
Administratieve lastenreductie
Tijdens het industriedeel van de Raad is ook een informele gedachtewisseling
voorzien over administratieve lastenreductie. Hierbij zal de nadruk liggen op het
uitwisselen van best practices uit lidstaten. De discussie zal worden gevoerd op
basis van een informeel paper van het voorzitterschap, dat op het moment van
schrijven nog niet beschikbaar is.
Tijdens de Raad voor Concurrentievermogen van 28 en 29 mei a.s. zullen naar
verwachting raadsconclusies worden aangenomen over de derde strategische
evaluatie van de Commissie over Betere Regelgeving (COM 2009, 15). Met het
oog op de Nederlandse inbreng in de formele raad in mei is het wenselijk om
tijdens deze informele raad al een voorzet te geven op de voor Nederland
belangrijkste aandachtspunten. Allereerst zou er een jaarlijkse rapportage moeten
komen van de ontwikkelingen van administratieve lasten (monitoren van de
lasten, zowel reducties als toenames). Daarnaast wil Nederland dat er specifieke
administratieve lasten-doelstellingen (`sectorale reductieplannen') per prioritair
domein worden opgesteld door de Commissie (in aanvulling op de reeds
ingediende reductievoorstellen voor BTW en vennootschapsrecht). Ook de
Voorjaarsraad heeft aangedrongen op sectorale targets.
Pagina 4 van 5
Directoraat-Generaal
Economische Politiek
Directie Europa, Mededinging
en Consumenten
Nederland heeft een goede reputatie op het terrein van Betere Regelgeving.
Onderdelen van het Nederlandse reductieprogramma kunnen dan ook als best Ons Kenmerk
practice worden gezien. Daarbij gaat het met name om de infrastructuur op het EP/EMC/ 9076019
terrein van administratieve lastenreductie. Om de voor Nederland belangrijkste
punten in de Raad te ondersteunen kunnen onder andere de volgende best
practices in de informele Raad worden genoemd. Een eerste best practice vormen
de meetbare doelstellingen ten aanzien van administratieve lasten (met gebruik
van het Standaard Kostenmodel, dat door de Commissie en meer dan 20 lidstaten
is overgenomen), en ook ten aanzien van nalevingskosten, toezichtlasten,
subsidies, kwaliteit dienstverlening én beleving.
Een tweede best practice zijn de kwantitatieve reductiedoelstellingen, die een
extra stimulans zijn voor reductie en zorgen voor betere monitoring, rapportage
en communicatie. Een derde best practice is de netto reductiedoelstelling en
compensatieverplichting. Deze zorgen ervoor dat de wetgever zich te allen tijde
bewust is dat het afschaffen van hinderlijke regels aan de ene kant alleen zin
heeft als bij voorgenomen regelgeving de lasten voor het bedrijfsleven zo laag
mogelijk worden gehouden. Dit is inmiddels overgenomen in Duitsland,
Oostenrijk, het Verenigd Koninkrijk (VK), Denemarken en Tsjechië.
Daarnaast neemt Nederland ook best practices uit andere lidstaten over, zoals
bijvoorbeeld de vaste verandermomenten die in het VK bestaan om bedrijven en
instellingen in een vroeg stadium en op een duidelijke wijze inzicht te geven in de
wet- en regelgeving die op hen van toepassing wordt. Daarnaast wordt beoogd
bedrijven en instellingen een redelijke termijn te geven om zich op nieuwe wet-
en regelgeving voor te bereiden. Het kabinet heeft met ingang van 1 januari 2009
het uitgangspunt van twee vaste inwerkingtredingdata en een minimale
invoeringstermijn van drie maanden ingevoerd voor alle wetten en AMvB's met
directe relevantie voor bedrijven en instellingen. De Commissie heeft het principe
van vaste verandermomenten ook opgenomen in de Small Business Act.
Nederland heeft overigens conform verzoek van de Commissie op 9 april jl. via
een brief van minister-president Balkenende aan Commissievoorzitter Barroso
suggesties voor reductievoorstellen gedaan ter voeding van het EU-
actieprogramma. De brief zal uw Kamer separaat worden toegezonden. Het
betreft 62 concrete reductievoorstellen op 14 prioritaire domeinen. Het pakket is
een mix van structurele voorstellen en quick wins. Naar verwachting zou het
pakket een additionele besparing van ongeveer 500 miljoen voor Nederland
kunnen opleveren (bijdrage van bijna 6% punt aan nationale reductiedoelstelling).
(w.g.) Maria J.A. van der Hoeven
Minister van Economische Zaken
Pagina 5 van 5
---- --
Ministerie van Economische Zaken