Gemeente Moerdijk


Ieder jaar levert het Nationaal Comité 4 en 5 mei, naast het overkoepelende thema Vrijheid maak je met elkaar, een grondgedachte voor de actuele dodenherdenking en 5-meiviering. Organisaties overal in den lande maken hier gebruik van voor hun activiteiten en toespraken. Deze keer is het jaarthema Vrijheid en Identiteit. Een onderwerp dat spanningen oproept. Zoals ook een ander thema spanningen oproept. Een thema dat momenteel ook gebruikt zou kunnen worden, namelijk vreugde en verdriet. Twee zulke verschillende woorden. Een grotere tegenstelling is haast niet denkbaar.

Ieder jaar weer, aan het einde van de maand april en het begin van de maand mei worden wij met die tegenstellingen geconfronteerd. Op 30 april bij de viering van Koninginnedag; op 4 mei tijdens de herdenking van onze gevallenen en op 5 mei bij het gedenken en vieren van onze vrijheid.

Nog nooit, sinds wij onze doden op 4 mei herdenken en onze vrijheid op
5 mei vieren hebben vreugde en verdriet zo dicht bij elkaar gelegen als op donderdag 30 april van dit jaar. Toen de uitbundige blijdschap in Apeldoorn omsloeg in verbijstering en pijn. Toen het feestvierende Nederland geschokt en verslagen naar de beelden op de televisie keek. En weer! En weer! Vol ongeloof, telkens de beelden herhalend en na tien keer nog niet gelovend dat dàt wat getoond werd, allemaal echt gebeurde. In ons vrije, tolerante Nederland! Zo veel onschuldige slachtoffers, zo veel doden, zo veel gewonden.

Wat voor een idioot doet nou zoiets? zijn je eerste gedachten en naar gelang de tijd weg tikt, strijden verschillende gevoelens om voorrang: verbijstering, ongeloof, verdriet, pijn, boosheid en medeleven.

Medeleven met de onschuldige slachtoffers, maar naarmate er dagen voorbij gaan toch ook medeleven met de ouders, de familie en vrienden van de dader. En plots dringt het besef tot je door: vrijheid en identiteit, het thema dat dit jaar aan de dodenherdenking en
5-meiviering is gegeven. Dat thema is deze keer niet alleen op deze gedenkdagen van toepassing, maar zeer zeker ook op Koninginnedag.

Als je er de Van Dale op naslaat, dan staat als betekenis achter vrijheid: het vrij zijn in de verschillende betekenissen van het woord; onbelemmerdheid.
Achter identiteit staat: eenheid van wezen; volkomen overeenstemming; de persoon zijn voor wie men zich uitgeeft.

Bij het opzoeken van deze twee woorden valt je oog als vanzelf op het woord identiteitscrisis. Daarachter staat: toestand van fundamentele onzekerheid over eigen rol en plaats in de omringende wereld.

In de vele discussies die de voorbije dagen zijn gevoerd, zijn deze woorden en hun betekenissen telkens weer naar voren gekomen. Maar ook de afgelopen 64 jaar zijn die woorden keer op keer in de mond genomen. Na 5 jaar onderdrukking was Nederland blij de vrijheid hervonden te hebben. Hebben we die vrijheid omarmd en gekoesterd.

Na 5 jaar Duitse bezetting was de Nederlander blij zijn eigen identiteit terug te hebben. Waren we blij de vrijheid te hebben die identiteit uit te kunnen dragen. Iedereen kon en mocht zichzelf zijn. Iedereen kan en mag nog steeds zichzelf zijn. Dat is het grootste goed wat ons gegeven is. Vrijheid en identiteit; vrijheid vàn identiteit!

Dikwijls staan we er niet bij stil dat er zo ontzettend veel offers zijn gebracht om ons die vrijheid te geven. We beschouwen het vaak als een normaal iets; als ons recht! Daarom is het goed om in ieder geval één keer per jaar samen te komen om gezamenlijk al die strijders te gedenken die hun leven gegeven hebben voor ons vrij zijn, in alle betekenissen van het woord. Om ons respect te tonen voor al die strijders die nu nog, waar ook ter wereld, hun levens op het spel zetten om mensen daar, in den vreemde, in staat te stellen ook -eens- van de vrijheid te genieten. Om ook die mensen in staat te stellen onbelemmerd zichzelf te zijn.

Laten wij tijdens deze viering niet alleen stil staan bij de gevallenen in de wereldoorlogen, maar ook bij alle helden die, waar dan ook, hun leven, hun identiteit, hebben opgeofferd voor de vrede en de vrijheid van velen. En laten we ook de slachtoffers gedenken van de aanslag in Apeldoorn. Mogen hun naasten de kracht ontvangen om hun verlies te dragen en te verwerken. Laten we trachten in onze gebeden ook de naasten van de dader op te nemen en, hoewel dat voor sommigen onder ons vast heel moeilijk is, laten we ook denken aan de dader zelf, die, mogelijk vanwege een identiteitscrisis, tot deze daad gekomen is. Maar laten we vooral hopen en bidden dat Nederland deze schok te boven zal komen. Het zal even duren, maar we moeten ons er weer van bewust worden dat we trots kunnen zijn op onze vrijheid en onze identiteit.
Dàn zal het offer van de mensen die daar voor hebben gestreden en geleden, niet tevergeefs zijn geweest.