Gemeente Moerdijk
Ieder jaar levert het Nationaal Comité 4 en 5 mei, naast het
overkoepelende thema Vrijheid maak je met elkaar, een grondgedachte
voor de actuele dodenherdenking en 5-meiviering. Organisaties overal
in den lande maken hier gebruik van voor hun activiteiten en
toespraken. Deze keer is het jaarthema Vrijheid en Identiteit. Een
onderwerp dat spanningen oproept. Zoals ook een ander thema spanningen
oproept. Een thema dat momenteel ook gebruikt zou kunnen worden,
namelijk vreugde en verdriet. Twee zulke verschillende woorden. Een
grotere tegenstelling is haast niet denkbaar.
Ieder jaar weer, aan het einde van de maand april en het begin van de
maand mei worden wij met die tegenstellingen geconfronteerd. Op 30
april bij de viering van Koninginnedag; op 4 mei tijdens de herdenking
van onze gevallenen en op 5 mei bij het gedenken en vieren van onze
vrijheid.
Nog nooit, sinds wij onze doden op 4 mei herdenken en onze vrijheid op
5 mei vieren hebben vreugde en verdriet zo dicht bij elkaar gelegen
als op donderdag 30 april van dit jaar. Toen de uitbundige blijdschap
in Apeldoorn omsloeg in verbijstering en pijn. Toen het feestvierende
Nederland geschokt en verslagen naar de beelden op de televisie keek.
En weer! En weer! Vol ongeloof, telkens de beelden herhalend en na
tien keer nog niet gelovend dat dàt wat getoond werd, allemaal echt
gebeurde. In ons vrije, tolerante Nederland! Zo veel onschuldige
slachtoffers, zo veel doden, zo veel gewonden.
Wat voor een idioot doet nou zoiets? zijn je eerste gedachten en naar
gelang de tijd weg tikt, strijden verschillende gevoelens om voorrang:
verbijstering, ongeloof, verdriet, pijn, boosheid en medeleven.
Medeleven met de onschuldige slachtoffers, maar naarmate er dagen
voorbij gaan toch ook medeleven met de ouders, de familie en vrienden
van de dader. En plots dringt het besef tot je door: vrijheid en
identiteit, het thema dat dit jaar aan de dodenherdenking en
5-meiviering is gegeven. Dat thema is deze keer niet alleen op deze
gedenkdagen van toepassing, maar zeer zeker ook op Koninginnedag.
Als je er de Van Dale op naslaat, dan staat als betekenis achter
vrijheid: het vrij zijn in de verschillende betekenissen van het
woord; onbelemmerdheid.
Achter identiteit staat: eenheid van wezen; volkomen overeenstemming;
de persoon zijn voor wie men zich uitgeeft.
Bij het opzoeken van deze twee woorden valt je oog als vanzelf op het
woord identiteitscrisis. Daarachter staat: toestand van fundamentele
onzekerheid over eigen rol en plaats in de omringende wereld.
In de vele discussies die de voorbije dagen zijn gevoerd, zijn deze
woorden en hun betekenissen telkens weer naar voren gekomen.
Maar ook de afgelopen 64 jaar zijn die woorden keer op keer in de mond
genomen. Na 5 jaar onderdrukking was Nederland blij de vrijheid
hervonden te hebben. Hebben we die vrijheid omarmd en gekoesterd.
Na 5 jaar Duitse bezetting was de Nederlander blij zijn eigen
identiteit terug te hebben. Waren we blij de vrijheid te hebben die
identiteit uit te kunnen dragen. Iedereen kon en mocht zichzelf zijn.
Iedereen kan en mag nog steeds zichzelf zijn. Dat is het grootste goed
wat ons gegeven is. Vrijheid en identiteit; vrijheid vàn identiteit!
Dikwijls staan we er niet bij stil dat er zo ontzettend veel offers
zijn gebracht om ons die vrijheid te geven. We beschouwen het vaak als
een normaal iets; als ons recht! Daarom is het goed om in ieder geval
één keer per jaar samen te komen om gezamenlijk al die strijders te
gedenken die hun leven gegeven hebben voor ons vrij zijn, in alle
betekenissen van het woord. Om ons respect te tonen voor al die
strijders die nu nog, waar ook ter wereld, hun levens op het spel
zetten om mensen daar, in den vreemde, in staat te stellen ook -eens-
van de vrijheid te genieten. Om ook die mensen in staat te stellen
onbelemmerd zichzelf te zijn.
Laten wij tijdens deze viering niet alleen stil staan bij de
gevallenen in de wereldoorlogen, maar ook bij alle helden die, waar
dan ook, hun leven, hun identiteit, hebben opgeofferd voor de vrede en
de vrijheid van velen. En laten we ook de slachtoffers gedenken van de
aanslag in Apeldoorn. Mogen hun naasten de kracht ontvangen om hun
verlies te dragen en te verwerken. Laten we trachten in onze gebeden
ook de naasten van de dader op te nemen en, hoewel dat voor sommigen
onder ons vast heel moeilijk is, laten we ook denken aan de dader
zelf, die, mogelijk vanwege een identiteitscrisis, tot deze daad
gekomen is. Maar laten we vooral hopen en bidden dat Nederland deze
schok te boven zal komen. Het zal even duren, maar we moeten ons er
weer van bewust worden dat we trots kunnen zijn op onze vrijheid en
onze identiteit.
Dàn zal het offer van de mensen die daar voor hebben gestreden en
geleden, niet tevergeefs zijn geweest.