Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

SMAAK 41: Terrein winnen

Omslag SMAAK 41 SMAAK 41 (april) is gewijd aan het herontwikkelen en herbestemmen van terreinen en gebouwen in Nederland, nu de Vinex-locaties zijn volgebouwd.Onder deze noemer worden de herinrichting van het Forumgebied in Den Haag, de omvorming van Veenhuizen tot dorp op wellicht de Werelderfgoedlijst, de ingrijpende verbetering van staionsgebieden geschaard. Lees ook de eerste column van Nicolaas Matsier in dit nummer.

Herontwikkeling en herbestemming zijn de grootste opgaven voor de komende jaren nu de Vinex-locaties vrijwel volledig zijn volgebouwd. Het is een van de hoofdtaken van de Rijksadviseur voor het cultureel efgoed, Wim Eggenkamp. Wat gaat of kan de rijksoverheid doen met de opengevallen defensie- en industrieterreinen, welke bestemming is te geven aan oude kloosters, ziekenhuizen, vestingwerken en kerken? Het is zo actueel dat het ook in de Architectuurnota als speerpunt is opgenomen.

De kredietcrisis biedt mogelijkheden om 'te schoffelen' in de weinig courante bedrijventerreinen - in Smaak40 werd dat al op de agenda gezet door AM-directeur Peter Noordanus, een oproep die in nummer 41 wordt herhaald door de jonge projectontwikkelaar Coen van Oostrom (OVG). Van Oostrom vindt dat het bouwen in de wei is uitgesloten. Er moet terrein worden gewonnen in de binnensteden en dan met name door de herontwikkeling van die sleetse bedrijventerreinen. Van Oostrom is ook doende het meest groene kantoor van Nederland van de grond te tillen, een vorm van innovatie die tot terrein winnen gerekend kan worden.

De opgave ligt daarnaast in de buurt van stations waar rangeerterreinen worden omgetoverd in woon- en kantoorwijken - zie het stationsgebied van Breda. Het is onder meer de taak van de nieuwe spoorbouwmeester Koen van Velsen die belast is met de sleutelprojecten. Omdat het rijk in deze crisistijd infrastructurele projecten versneld wil gaan uitvoeren, is het aan Van Velsen om de kwaliteit te bewaken. Hoe kunnen de plannen voorbeeldig worden uitgevoerd? Datzelfde geldt voor het Forumgebied in Den Haag waar Europol zijn hoofdkantoor gaat neerzetten: het gebied moet zich ontwikkelen tot een hoogwaardige campus, wat ertoe zal leiden dat de openbare ruimte fatsoenlijk moet worden ingericht. Wegen ondergronds, een aangenaam wandelgebied: dat zijn de ingrediënten om de omwonenden een aangenaam gevoel te bezorgen.

Veenhuizen is doorlopend bezig terrein te winnen, of liever gezegd terug te winnen. Recentelijk is het oude hospitaalcomplex geopend als hotel, wellnesscentrum en restaurant. Het is een doorlopende metamorfose die de voormalige strafkolonie ondergaat, die moet uitmonden in een plaats op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Want uniek is het ensemble Veenhuizen alleszins. Veenhuizen staat er al een kleine 200 jaar; Shanghai is nog maar net begonnen met de ontwikkeling van het terrein voor de Wereldtentoonstelling van 2010. Het heien van het Nederlandse paviljoen is in volle gang - crisis? Wat voor crisis, roepen de Chinezen, maar helemaal zorgeloos is men niet, stelt verslaggever Michiel Hulshof in zijn tweede kroniek vast.

In SMAAK 41 verder de laatste aflevering van De Voorziening, waarin wordt ingegaan op het belang van ICT voor een kantoor. En hoe wordt er langzaam toegewerkt naar het kantoor zonder vaste telefonie? Deskundigen zijn het erover eens dat data net zo belangrijk zijn als wc's en kantine: want zo wordt een kantoor pas operationeel. Tenslotte in SMAAK 41 de eerste column van schrijver Nicolaas Matsier over een verdwijnende rechtbank, en de dillemma's van de kunstadviseurs.

SMAAK 42 verschijnt in juli, de SMAAK-special over de Rijksdienst voor het cultureel erfgoed verschijnt eind juni.