Universiteit van Tilburg

7 mei 2009

Een nachtje slapen helpt bij een moeilijke beslissing

Onderzoek econoom Davy Lerouge

Of het nu gaat om het kopen van een huis, of om het kopen van een auto: een veelgehoord advies bij grote beslissingen is "laat het even bezinken" of "slaap er een nachtje over". Maar is dat wel het beste advies voor iemand die een belangrijke beslissing moet nemen? Hebben we niet geleerd om er juist eerst heel hard over na te denken? Davy Lerouge, researcher Marketing aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de Universiteit van Tilburg, onderzocht in hoeverre het even afleiden van mensen bij het nemen van een beslissing helpt bij het beoordelen van een product. En daarmee bij het maken van de juiste beslissing. Ook bekeek hij onder welke omstandigheden afleiding wel of niet nuttig is.

We hebben altijd geleerd om heel veel aandacht te besteden aan en heel hard na te denken over het nemen van complexe beslissingen. Bij het kopen van een digitale spiegelreflexcamera bijvoorbeeld, zet je over het algemeen verschillende alternatieven met hun voors en tegens op een rij om de juiste keuze te maken. Toch toont recent onderzoek aan dat het vaak een onjuiste strategie is om je te laten leiden door de specifieke eigenschappen van een product. Niet alleen nemen we dan allerlei producteigenschappen mee in ons oordeel die voor ons eigenlijk niet belangrijk zijn (bijv. de aanwezigheid van video output), we vinden het ook moeilijk om de specifieke eigenschappen van ieder product tegen elkaar af te wegen (bijv. meer megapixels versus meer foto's per seconde). Hierdoor nemen we vaak verkeerde beslissingen of blijven we beslissingen almaar uitstellen.

Door middel van een aantal experimenten toont Lerouge aan dat het juist beter kan zijn om je aandacht even af te leiden van je productbeslissing. Deelnemers die enkele minuten afgeleid waren na het zien van verschillende productalternatieven konden beter de goede van minder aantrekkelijke alternatieven onderscheiden. Beter dan deelnemers die de producten onmiddellijk beoordeelden of heel hard over de producten nadachten.

Spontane voostellingen in het geheugen
Waarom resulteren enkele momenten van afleiding in betere beoordelingen? Mensen vormen spontaan voorstellingen in hun geheugen van de producten die ze te zien krijgen. Een tijdje niet aan de beslissing denken zorgt ervoor dat we informatie van de producten uit ons geheugen moeten oproepen en het is nu eenmaal gemakkelijker om die algemene productvoorstellingen op te roepen dan alle specifieke kenmerken van de verschillende producten. Uit het onderzoek van Lerouge blijkt inderdaad dat afleiding tot betere productbeoordelingen leidt, maar alleen wanneer de deelnemers in hun geheugen heldere goed/slecht voorstellingen hebben van de producten. Zo blijkt dat afleiding beter werkt bij mensen die de neiging hebben om de zaken zwart/wit voor te stellen en dus over consistente voorstellingen van de producten beschikken. Maar ook de manier waar we met productinformatie omgaan, speelt een belangrijke rol. Afleiding bijvoorbeeld werkt beter wanneer we de informatie per product bekijken dan wanneer we de informatie per kenmerk bekijken, omdat dit ons helpt om een duidelijk omlijnd beeld te vormen van het product.