Universiteit van Amsterdam

Gepubliceerd op 7 mei 2009

Identificatie van eiwitdomein draagt bij aan gezonder voedsel

Gepubliceerd op 7 mei 2009
Frank Takken
Foto: Gerben van Ooijen.

Wetenschappers van de Universiteit van Amsterdam (UvA) en Wageningen Universiteit en Researchcentrum hebben het eiwitdeel gevonden dat de activiteit van het aangeboren immuunsysteem van mensen en dieren reguleert. Ze ontdekten bovendien dat vergelijkbare veranderingen in dit regelmechanisme leiden tot vergelijkbare verstoringen in het immuunsysteem van plant en mens. De bevindingen, die deze week zijn gepubliceerd in Science, dragen bij aan gezonder en veiliger voedsel en bovendien tot een beter begrip van auto-immuunziekten bij de mens.

Ziektekiemen worden in het immuunsysteem herkend door zogenoemde receptoren. Bekend was dat deze receptor-eiwitten van zowel plant als dier (van zee-egel tot mens) een zeer vergelijkbare structuur hebben. Veranderingen in deze receptoren leiden tot een slecht werkend of juist overactief immuunsysteem en daardoor tot diverse auto-immuunziektes. Menselijke varianten hiervan zijn ziektes van Crohn, sarcoidosis, jicht en Blau syndroom. In planten leiden deze mutaties onder andere tot paranoïde planten, die vechten tegen denkbeeldige ziektekiemen.

In het artikel van Frank Takken (UvA) en Wladimir Tameling (Wageningen UR) komt het moleculaire mechanisme aan bod dat de activiteit van deze immuunreceptoren reguleert in planten. Omdat deze receptoren het verschil maken tussen een gezonde plant en een zieke, of zelfs dode, plant is goede regulatie essentieel; `uit' in de afwezigheid van een ziektekiem, maar snel geactiveerd na infectie. Takken en Tameling ontdekten eerder dat het centrale domein van deze grote zogenoemde multi-domeinreceptoren grotendeels verantwoordelijk is voor de regulatie. Hier beschrijven ze dat dit regulatiemechanisme vergelijkbaar is in immuunreceptoren van plant en mens.

Multi-domeinreceptoren

Met multi-domeinreceptoren doelen de wetenschappers op een eiwit dat uit meerdere modules bestaat die verschillende functies hebben. De receptor is te vergelijken met een brandalarm, dat bestaat uit een rooksensor, een kastje dat waarneemt dat de sensor is geactiveerd en een alarmbel. Ieder onderdeel heeft zijn eigen taak en het weghalen van een onderdeel zorgt dat het hele apparaat defect is. Hetzelfde geldt voor dit type eiwitten. Er is een deel dat zorgt dat de ziektekiem herkend wordt (rooksensor), een deel dat zorgt dat deze informatie vertaald en doorgegeven wordt (kastje) en het derde deel dat het signaal doorgeeft aan andere eiwitten die zorgen dat de cel zijn afweer aan zet (rinkelende alarmbel).

Publicatiegegevens

F.L.W. Takken en W.I.L. Tameling, 2009. To nibble at plant resistance proteins. Science, 8 mei 2009.
Bron: UvA Persvoorlichting