4. Antwoorden op kamervragen van Gill'ard over het bericht
"ADR-systeem levert eerder minder dan meer donoren op"
Antwoorden op kamervragen van Gill'ard over het bericht "ADR-systeem levert
eerder minder dan meer donoren op"
Kamerstuk, 11 mei 2009
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
11 mei 2009
GMT-K-U 2924065
Geachte voorzitter,
Antwoorden van minister Klink op de vragen van het Kamerlid Gill'ard
(PvdA) over het bericht "ADR-systeem levert eerder minder dan meer
donoren op" (2009Z05935).
Vraag 1
Kent u het artikel "ADR-systeem levert eerder minder dan meer donoren
op"? 1)
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Wat is uw mening over dit artikel in het algemeen?
Antwoord 2
Ik heb kennis genomen van het artikel. Het sterkt mij in mijn
redenering dat een oplossing voor het tekort aan beschikbare organen
niet eenvoudig voor handen is. Voor alle systemen gelden voor- en
nadelen, daarom heeft het kabinet ook een systeemverandering
voorgesteld in combinatie met maatregelen in de voorlichting, bij
ziekenhuizen en op het gebied van het wegnemen van barrières voor
donatie bij leven.
Vraag 3
Deelt u de mening van de auteurs dat het ADR (actieve
donorregistratie)-systeem minder donoren oplevert dan een ander
systeem en deelt u de mening dat er onvoldoende wetenschappelijk
bewijs bestaat om te veronderstellen dat een coöperatieperspectief tot
een effectiever donorregistratiesysteem zal leiden dan een
altruïsmeperspectief? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 3
Coöperatieve en altruïstische perspectieven zijn niet als zodanig in
de onderzoeken ten behoeve van het Masterplan Orgaandonatie tegenover
elkaar gezet. Psychologische en emotionele aspecten komen in meerdere
onderzoeken echter wel aan de orde. Daarbij is onder meer steeds
gekeken of er draagvlak is voor een systeem en of dit meer
transplantaties zou opleveren. Zoals ik in het Algemeen Overleg over
het Kabinetsstandpunt op het Masterplan Orgaandonatie al heb
aangegeven ben ik van mening dat het ADR-systeem niet de beste manier
is om een toename van het aantal donoren te realiseren.
Vraag 4
Deelt u de mening van de auteurs dat er onvoldoende onderzoek is
gedaan naar de emotionele en psychologische kant van donorregistratie?
Zo ja, bent u bereid een onderzoek te initiëren dat deze kanten van de
donorregistratie belicht? Indien u hiertoe niet bereid bent wie zou,
naar uw mening, dat onderzoek dan moeten uitvoeren?
Antwoord 4
Die mening deel ik niet. Door NIGZ-Donorvoorlichting is en wordt het
nodige onderzoek gedaan naar de emotionele en psychologische kanten
van donorregistratie. De inzichten daaruit zijn de afgelopen jaren
gebruikt in de diverse communicatie- en voorlichtingsacties. Ook
andere instituten hebben op verzoek of op eigen initiatief onderzoek
gedaan. Vorig jaar nog is in het kader van het Masterplan
Orgaandonatie door de vakgroep Economische Psychologie van de
Universiteit van Tilburg onderzoek uitgevoerd.
Ik acht het op dit moment niet noodzakelijk om nieuw onderzoek te
initiëren. Onderzoek naar de motieven van Nederlanders voor of tegen
donorregistratie, peilingen naar kennis, houding en gedrag en
aanverwante onderwerpen zal echter in toekomst uitgevoerd blijven
worden en een rol spelen in de ontwikkeling van communicatiemiddelen.
Andere partijen zijn uiteraard vrij om te bepalen of zij dergelijk
onderzoek willen laten uitvoeren.
Vraag 5
Indien u niet van mening bent dat er te weinig bekend is over de
emotionele en psychische aspecten van donorregistratie, kunt u dan
uitgebreid ingaan op deze aspecten van donorregistratie?
Antwoord 5
Het voert mijns inziens te ver om in de beantwoording van deze vragen
uitgebreid in te gaan op de emotionele en psychische aspecten van
donorregistratie. Het is bekend dat beslissingen over orgaandonatie
emotionele en psychische aspecten hebben. Zoals ik hierboven al heb
aangegeven is veel onderzoeksmateriaal beschikbaar over de emotionele
en psychische argumenten die een rol spelen bij menings- en
besluitvorming over orgaandonatie. Enkele voorbeelden hiervan zijn het
onderzoek van Flycatcher in 2008 (Kennis en betrokkenheid), het
Rathenau Instituut in 2003 (Gift of Bijdrage), Wijzer in 2003 (Praten
over orgaandonatie) en in 2005 (Naar een goed gevoel).
Vraag 6
Bent u van mening dat voldoende bekendheid van de emotionele en
psychische aspecten van donorregistratie meegenomen moet worden in de
bespreekbaarheid van het donorschap en dat dit een gunstig effect op
de donorregistratie kan hebben?
Antwoord 6
Zie de antwoorden op de vragen 4 en 5. Ik ben inderdaad van mening dat
het meenemen van emotionele en psychische aspecten van
donorregistratie een gunstig effect op donorregistratie kan hebben.
Daarom worden de inzichten die er zijn uit onderzoek altijd meegenomen
in de voorlichting over orgaandonatie. Er is ook nadrukkelijk aandacht
voor emotionele en psychische aspecten bij de ontwikkeling van het
nieuwe communicatiemateriaal en massamediale campagnes. Deze zullen in
het najaar van 2009 worden gepresenteerd.
Vraag 7
Wanneer kan de Kamer de resultaten van het vergelijkend onderzoek
verwachten zoals toegezegd bij de bespreking van het Masterplan
Orgaandonatie? 2)
Antwoord 7
Ik verwacht de resultaten van het aanvullende onderzoek naar het
Activerend Toestemmingssysteem, het Verplichte Keuzesysteem zonder
sanctie, de donorkaart en wijzigingen in het Donorformulier voor de
zomer aan Uw Kamer te kunnen toesturen.
1) Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 27 maart 2009
2) Kamerstuk 28 140, nr. 64
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport