Ministerie van Buitenlandse Zaken

Beantwoording vragen van het lid Van der Staaij over het patroon van moord en geweld in Zuid-Afrika

15-05-2009 | Kamerstuk | Nederlands Ministerie van Buitenlandse Zaken

Graag bied ik u hierbij, mede namens de Minister van Justitie, de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door het lid het lid Van der Staaij (ingezonden op 16 april 2009 met kenmerk 2009Z07235) over het patroon van moord en geweld in Zuid-Afrika.

De Minister van Buitenlandse Zaken,

Drs. M.J.M. Verhagen

Antwoorden van de heer Verhagen, Minister van Buitenlandse Zaken, mede namens de heer Hirsch Ballin, Minister van Justitie, op vragen van het lid Van der Staaij (SGP) over het patroon van moord en geweld in Zuid-Afrika.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de berichtgeving - naar aanleiding van de recente moord op een Nederlands echtpaar - over de lange reeks van moorden, die geweld en intimidatie als enig motief lijken te hebben, ten aanzien van blanke boeren in Zuid-Afrika? 1) Welke trends ziet u hier?

Antwoord

Ja, van deze berichtgeving heb ik kennisgenomen. De Nederlandse regering is geschokt door de brute moord op een Nederlands echtpaar in Boschkop, Zuid-Afrika. Het niveau van criminaliteit in Zuid-Afrika is zeer hoog en neemt nog steeds toe; misdaden zijn bovendien vaak van een zeer gewelddadig karakter. Helaas worden ook Nederlanders daarvan het slachtoffer, zowel Nederlandse toeristen als -zoals in dit geval- Nederlanders die in Zuid-Afrika woonachtig zijn.

Vraag 2

Deelt u de mening van de president van de Transvaal Agricultural Union, dat er sprake is van een 'patroon van etnische zuivering' ten aanzien van blanke boeren in Zuid-Afrika?

Antwoord

Uit cijfers van de Zuid-Afrikaanse overheid blijkt dat het overgrote deel van de misdrijven plaatsvindt in de zgn. 'townships' en dat merendeels zwarte Zuid-Afrikanen slachtoffer worden van misdrijven. Er zijn geen aanwijzingen dat er sprake is van een patroon van misdrijven tegen blanke Zuid-Afrikanen. Ik deel de mening van de president van de Transvaal Agricultural Union, dat er sprake is van een 'patroon van etnische zuivering' ten aanzien van blanke boeren in Zuid-Afrika, dan ook niet.

Vraag 3

In hoeverre wordt door de Zuid-Afrikaanse overheid adequaat gereageerd op deze vele geweldplegingen? Welke resultaten zijn door de overheid geboekt in haar strijd tegen deze zorgelijke ontwikkeling? Acht u deze resultaten bevredigend?

Antwoord

Misdaadbestrijding is al jaren een prioriteit van de Zuid-Afrikaanse overheid, die aanzienlijk heeft geïnvesteerd in versterking van mankracht en opleiding van de politie. Daarnaast wordt geïnvesteerd in versterking van de rechterlijke macht en vergroting van het gevangeniswezen. Net als in veel andere sectoren moet ook bij de politie een inhaalslag gemaakt worden en is sprake van een aanzienlijk gat tussen de benodigde en beschikbare capaciteit.

Vraag 4

In hoeverre wordt door u, maar ook breder vanuit de internationale gemeenschap, de Zuid-Afrikaanse overheid aangesproken op haar aanpak van het genoemde patroon van geweld? Welke resultaten heeft dit tot nu toe opgeleverd? Bent u bereid de druk op de Zuid-Afrikaanse overheid op te voeren voor zover het gaat om het tegengaan van dit patroon van geweld? Op welke wijze?

Antwoord

De inspanningen van de regering hebben tot nu toe niet geleid tot het gewenste resultaat. Hoewel misdaadcijfers in sommige categorieën misdrijven zijn gedaald, is in algemene zin sprake van stijgende criminaliteit. De Zuid-Afrikaanse regering heeft in reactie hierop aangegeven dat zij de aanpak van de misdaad verder wil intensiveren. Structurele daling van de criminaliteit zal pas op lange termijn realiseerbaar zijn.

Vraag 5

Bent u bereid, ook in internationaal verband, de Zuid-Afrikaanse overheid bij te staan in haar strijd tegen het systematische geweld? Op welke wijze zou dit kunnen? In hoeverre kan de Zuid-Afrikaanse overheid worden geholpen als het gaat om opsporing, justitiële ondersteuning, etc.?

Antwoord

De Nederlandse regering levert sinds 1994 met het ontwikkelingssamenwerkings-programma een bijdrage aan armoedebestrijding en bestrijding van ongelijkheid in Zuid-Afrika. Armoede en ongelijkheid vormen potentiële voedingsbodems voor geweld en criminaliteit. Belangrijke onderdelen in het OS-programma zijn onderwijs, 'skills development' en aidsbestrijding. Sinds de zomer van 2008 is bovendien een samenwerkingsprogramma van drie jaar van start gegaan tussen de politie van Zuid-Afrika en Nederland. Centraal in dit programma staan uitwisseling van kennis en ervaring alsmede capaciteitsopbouw ter verbetering van de kwaliteit van de politie. Door middel van trainingen en uitwisselingen wordt samengewerkt op het gebied van o.a. de preventieve rol van de politie in de gemeenschap, huiselijk geweld, forensisch onderzoek, georganiseerde misdaad en grote evenementen, zoals het wereldkampioenschap voetbal in 2010.


1) Zie onder meer het Reformatorisch Dagblad, 14 april 2009