Gemeente Almere brengt 500 kavels in verkoop
15-05-2009
Nieuwe ronde voor particuliere opdrachtgevers:
op 30 en 31 mei aanstaande organiseert de gemeente Almere een
woonmanifestatie voor mensen die zelf hun eigen huis willen bouwen; de
particuliere opdrachtgevers. De gemeente brengt dit jaar 500 nieuwe
kavels op de markt, verspreid door de stad, en variërend in grootte
van zo'n 100 m² tot 1.500 m². Wat deze manifestatie juist nú bijzonder
maakt, is dat zelfbouw - in deze tijd van kredietcrisis - gestaag
doorzet. Terwijl ontwikkelaars de overheid vragen om steunmaatregelen,
toont de Almeerse praktijk dat particulieren het eigen bouwproces
voortzetten, en blijven investeren in hun woning, in hun wijk en in de
stad.
Zeggenschap over de eigen woning is geen vanzelfsprekendheid in
Nederland. Slechts 10% - en in stedelijke gebieden zelfs 5% - van de
woningen wordt door bewoners zelf gerealiseerd. De oorzaak van dit
lage aantal ligt niet in een gebrek aan belangstelling; zeker 30% van
de burgers wil bij voorkeur een eigen huis bouwen. Een belangrijke
achterliggende reden is de beperkte beschikbaarheid van vrije kavels,
en het feit dat overheden, aannemers, banken en ook de burgers zelf
niet (meer) gewend zijn aan particulier opdrachtgeverschap.
In Almere maken mensen de stad. De gemeente Almere stimuleert
particulier opdrachtgeverschap; een vorm van stedenbouw door bewoners
zelf. Wat volstrekt normaal zou moeten zijn in Nederland - maar dat
niet is - wordt op grote schaal toegepast in Almere. Complete nieuwe
wijken worden door de bewoners zelf ontwikkeld. Het gaat dan niet
alleen om nieuwbouwwijken, maar ook om herstructureringsprojecten. Op
deze manier bouwen bewoners tegen kostprijs, in plaats van een vaak
sterk opgeschroefde marktprijs.
De gemeente geeft jaarlijks een groot aantal kavels uit, en zelfbouw
wordt op verschillende manieren - door een cursus zelfbouw of
professionele bouwbegeleiding, bijvoorbeeld - gefaciliteerd. Inmiddels
is particulier opdrachtgeverschap ook mogelijk voor mensen met een
inkomen tot modaal. Met de regeling `IkbouwbetaalbaarinAlmere' kunnen
huishoudens met een inkomen tot EUR36.000 bruto per jaar - geheel naar
eigen inzicht - een eigen huis bouwen. Met andere woorden: zelfbouw
wordt niet langer gelijkgesteld aan de `gouden randjes' van
VINEX-wijken, maar is bereikbaar voor iedereen.
Kredietcrisis
Wat de manifestatie juist nú bijzonder maakt, is dat particuliere
opdrachtgevers in een tijd van economische teruggang blijven
investeren. Terwijl ontwikkelaars op de deuren van het kabinet en de
Tweede Kamer kloppen, zetten burgers het eigen bouwproces voort. Een
mooi voorbeeld is zichtbaar in het Homeruskwartier. Ontwikkelaars en
particulieren zijn gelijktijdig gestart met het ontwikkelproces;
inmiddels is de eerste zelfgebouwde woning opgeleverd, terwijl de
ontwikkelaars nog moeten starten met de bouw.
Wat de Almeerse praktijk verder leert, is dat particulier
opdrachtgeverschap leidt tot een andere manier van stedenbouw. Er is
sprake van een bouweconomie of bouwcultuur van onderop, specifiek
gemaakt vanuit de eigen individuele vraag van de toekomstige
bewoner(s). Deze economie of cultuur organiseert diversiteit - een mix
van wonen en werken, architectuur en catalogusbouw, villa's en
rijtjeshuizen, en verschillende samenlevingsvormen -, stimuleert de
sociale betrokkenheid van toekomstige bewoners, en is een belangrijke
impuls voor de kleinschalige bouwsector. Particuliere opdrachtgevers
maken gebruik van het midden- en kleinbedrijf. Voor kleinschalige
bouwbedrijven, leveranciers, architecten en bouwbegeleiders betekent
dit een nieuwe markt. Zij nemen de werkzaamheden van grootschalige
bouwbedrijven over. De gemeente verwacht dat hiermee ook de ambacht en
de innovatie binnen de bouweconomie worden gestimuleerd.
Adri Duivesteijn Wethouder Adri Duivesteijn: "Wat ik spectaculair
vind, is dat wij - tegen de tijdgeest in - 500 kavels op de markt
brengen. Kavels met een uitzonderlijke diversiteit: alle smaken worden
bediend. Er is geen plek in Nederland waar particuliere opdrachtgevers
uit zo'n breed scala aan mogelijkheden kunnen putten. De Almeerse
praktijk toont dat de kredietcrisis de bondgenoot van particuliere
opdrachtgevers lijkt te worden. Was er voorheen met name sprake van de
grote schaal - grote bouwbedrijven met grote projecten -, tegenwoordig
speelt de bouwwereld in op kleinschalige initiatieven. Met als gevolg
dat het niet langer het aanbod is dat de markt bepaalt, maar dat het
met name gaat om de vraag van de toekomstige bewoners. De grote animo
van bouwers om tijdens de manifestatie te participeren, bevestigt deze
omslag: grote bouwbedrijven kiezen nu voor de kleine schaal. Ook op
dit gebied vervult Almere een voorbeeldfunctie: nergens anders in
Nederland is deze omslag zo goed zichtbaar."
Manifestatie
Op 30 en 31 mei 2009 brengt de gemeente Almere 500 nieuwe kavels in de
verkoop. Het leeuwendeel van deze kavels ligt in het Homeruskwartier,
de grootste proeftuin op het gebied van particulier
opdrachtgeverschap. Het stedenbouwkundig ontwerp van het
Homeruskwartier is gemaakt door Art Zaaijer van het architectenbureau
OMA (Office for Metropolitan Architecture). Het Homeruskwartier vormt
een staalkaart van mogelijkheden. Zo zijn in de eerste fase - die in
2007 startte met een grootse manifestatie die 14.000 bezoekers trok -
kavels voor grachtenpanden, woonwerkvilla's, herenhuizen en smalle
woningen in de verkoop gebracht. Nu wordt dit palet verder uitgebreid.
Er is gekozen voor een zogenaamde `dambordstructuur', met dertien
verschillende thematische invalshoeken. Zo bestaat de mogelijkheid om
een woning mét paardenstal te bouwen, direct grenzend aan een
ruiterpad, of een woning die zowel intern als extern uit hout bestaat.
Andere mogelijkheden zijn de ontwikkeling van een eigen onderneming,
een waterwoning of een `volkstuinwoning'. Ook zijn er verschillende
kavels beschikbaar die duurzaam moeten worden bebouwd; een open oproep
om duurzaamheidinitiatieven in praktijk te brengen. Ook in
Noorderplassen West en het Columbuskwartier worden kavels in de
verkoop gebracht; in Noorderplassen West gaat het met name om grote
tot zeer grote kavels, het Columbuskwartier is - met oog op het grote
aantal geplande voorzieningen - specifiek gericht op gezinnen met
kinderen. Daarnaast worden kavels die reeds in de verkoop zijn, in
Vogelhorst en Overgooi bijvoorbeeld, onder de aandacht gebracht. De
prijzen van de kavels variëren tussen de 26.000 en ruim 400.000 euro.
De helft van de kavels die dit jaar op de markt worden gebracht,
inclusief de `IkbouwbetaalbaarinAlmere'-kavels, kosten minder dan
EUR100.000; het aanbod is dan ook relatief goedkoop.
De manifestatie vindt plaats op locatie: in het Homeruskwartier. De
gemeente heeft architecten, aannemers en bouwbedrijven gevraagd zich
tijdens de woonmanifestatie presenteren. De `bouwwereld' reageerde
massaal op deze oproep: ruim 90 partijen presenteren tijdens het
pinksterweekend de plannen en ontwerpen voor invulling van de
verschillende kavels.
De manifestatie vormt de start van de verkoop. Op 30 en 31 mei kan
iedereen de kavel van zijn of haar keuze kopen. Er is geen sprake van
loting; wie het eerst komt, het eerst maalt. Vanaf maandag 18 mei
aanstaande zijn alle brochures beschikbaar via de Kavelwinkel en de
website (`ikbouwmijnhuisinAlmere'). Vanaf dit moment kunnen
geïnteresseerden zich oriënteren op de gebieden en de kavels.
Gemeente Almere