4. Antwoorden op kamervragen van Van Gerven over het tekort aan
beenmergdonoren
Antwoorden op kamervragen van Van Gerven over het tekort aan beenmergdonoren
Kamerstuk, 19 mei 2009
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
GMT-K-U 2922353
18 mei 2009
Antwoorden van minister Klink op de vragen van het Kamerlid Van Gerven
(SP) over het tekort aan beenmergdonoren ( 2009Z05391).
Vraag 1
Wat is uw reactie op het bericht dat er een tekort is aan
beenmergdonoren? Hoe groot is naar schatting het tekort?
Antwoord 1
Stamcellen kunnen worden verkregen uit beenmerg, perifeer- en
navelstreng bloed. Ik deel de mening niet dat er een tekort is aan
stamceldonoren. Nederland is aangesloten op een wereldwijd
donorbestand, waarin momenteel twaalf miljoen potentiële donoren zijn
opgenomen. Bij het zoeken naar een geschikte donor wordt dit
donorbestand geraadpleegd. Het systeem is internationaal, omdat het
voor een klein land als Nederland niet mogelijk is om zelfvoorzienend
te zijn. Ik acht het wel mogelijk dat Nederland op dit moment te
weinig donoren bijdraagt aan het wereldwijde systeem.
Vraag 2
Hoe zijn de aantallen en verhouding tussen `import' en `export' van
beenmergdonoren? Is het waar dat we in Nederland in toenemende mate
meer beenmergdonoren vanuit het buitenland krijgen dan andersom? Wat
is hiervan de reden?
Antwoord 2
Nederland heeft in de periode van 2004 - 2007 gemiddeld 132
stamcelproducten per jaar geïmporteerd. Daarnaast werden er gemiddeld
48 Nederlandse stamcelproducten per jaar geëxporteerd. De verhouding
tussen de import en de export van stamcelproducten in Nederland is
hiermee ongeveer 3 : 1. Het totale aantal geïmporteerde
stamcelproducten stijgt over deze periode wel, maar het totale aantal
transplantaties en geëxporteerde producten stijgt evenredig.
Hoewel er in 2007 een afname van de export van stamcelproducten was en
een toename van de import, kan ik niet met zekerheid zeggen dat er
sprake is van een trend. Ik zal deze ontwikkelingen echter nauwlettend
volgen.
Vraag 3
Hoe is de situatie in Duitsland? Waarom is Duitsland meer
zelfvoorzienend dan Nederland?
Antwoord 3
Duitsland heeft een groter aantal potentiële donoren dan Nederland.
Bij een groter aantal potentiële donoren is er een grotere kans op een
match tussen een patiënt en een donor uit eigen land, waardoor er
minder geïmporteerd hoeft te worden. De verhouding tussen import en
export van stamcelproducten in Duitsland is ongeveer 1 : 5. Dat
Duitsland een groter aantal potentiële donoren heeft, is mogelijk een
gevolg van de hogere kosten van een HLA-typering in Nederland. Door
overheidssubsidie zijn de kosten van een HLA-typering in Duitsland
lager. Deze HLA-typering is nodig om een potentiële donor te kunnen
typeren om later te kunnen bepalen of er een match mogelijk is tussen
een donor uit het bestand en een patiënt.
Vraag 4
Hoeveel beenmergtransplantaties vinden jaarlijks plaats in Nederland?
Zijn er gegevens bekend in Nederland dat patiënten met leukemie/anemie
niet behandeld worden en daardoor komen te overlijden? Kunt u deze de
Kamer doen toekomen? Is er sprake van een wachtlijst? Zo ja, hoeveel
mensen staan daarop?
Antwoord 4
In Nederland vonden in de periode 2004 tot 2007 gemiddeld 150
stamceltransplantaties per jaar plaats. Er zijn mij geen gegevens
bekend van een causaal verband tussen een mogelijk gebrek aan donoren
in Nederland en het overlijden van patiënten met leukemie/anemie. Ook
is er geen sprake van een wachtlijst. Voor iedere patiënt die voor een
stamceltransplantatie in aanmerking komt, wordt per direct een donor
gezocht in het huidige wereldwijde donorenbestand.
Vraag 5
Welke acties worden op dit moment genomen om beenmergdonoren te
werven?
Antwoord 5
Donoren worden geworven door de donorcentra van Sanquin, Stichting
Europdonor Leiden en, voor de regio Zuidoost Nederland, Stichting
Stamceldonorbank Europdonor Nijmegen. Trouwe bloeddonoren ontvangen
een uitnodiging om stamceldonor te worden.
Vraag 6
Is het waar dat het budget van Europdonor beperkt is, zodat er geen
geld over is om te werven voor meer donoren? Zo ja, bent u bereid hier
maatregelen tegen te nemen?
Antwoord 6
Ik ga momenteel na of het budget van Europdonor de wenselijke omvang
heeft.
Ik verwacht hierover rond de zomer meer duidelijkheid te hebben. De
omvang van het Nederlandse bestand van stamceldonoren heeft niet
zozeer te maken met het budget voor werving, maar met het budget voor
het uitvoeren van de noodzakelijke HLA-typeringen. Daarnaast neemt
Nederland alleen donoren in het donorenbestand op die ook
daadwerkelijk bereid zijn om te doneren wanneer zij daarom gevraagd
worden en loopt Nederland voorop in de traceerbaarheid van haar
donoren. Naast kwantiteit speelt dus ook kwaliteit een rol en de
betrouwbaarheid van ons systeem wil ik graag in stand houden.
Vraag 7
Is het waar dat, wanneer mensen zich nu aanmelden voor het register
voor beenmergdonoren zij worden weggestuurd omdat daar te weinig geld
voor is? Zo ja, erkent u dat, gezien het tekort aan donoren en om de
kans op een match te vergroten, het van belang is dat ieder die dat
wil zich kan laten registreren als beenmergdonor? Zo nee, waarom niet?
Zo ja, bent u bereid het budget van Europdonor te vergroten?
Antwoord 7
Het klopt dat er niet genoeg geld ter beschikking is om het HLA te
typeren van het bloed van iedereen die zich aanmeldt als stamceldonor.
HLA-typeringen kosten in Nederland ongeveer EUR 300,- per typering.
Over de wenselijkheid van uitbreiding van de Nederlandse databank met
het daarbij behorende budget beraad ik mij momenteel. Voor mij is het
bij een eventuele uitbreiding van de databank van groot belang dat de
betrouwbaarheid van het donorbestand niet in het geding komt zoals in
het antwoord op vraag 6 is benoemd.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport