Rapport bij het jaarverslag 2008 van het Ministerie van Financiën
Ministerie van Financiën
Dit persbericht is een bijlage bij het persbericht Rijk Verantwoord
2008
Onrechtmatigheid kredietcrisis, geen bezwaar Algemene Rekenkamer
16 % van de uitgaven van de rijksoverheid in 2008 zijn gedaan in het
kader van maatregelen in verband met de kredietcrisis. Bij de uitgaven
voor de verwerving van Fortis/ABN AMRO (EUR 23,3 miljard) is de
wettelijk voorgeschreven voorhangprocedure bij de Tweede Kamer (een
waarborg dat het budgetrecht van het parlement wordt gerespecteerd)
niet gevolgd. Deze verwerving was een van de maatregelen gedurende de
kredietcrisis. De Algemene Rekenkamer heeft overwogen om tegen de
onrechtmatigheid bezwaar te maken. Bij bezwaar zou de minister
uiteindelijk een wetsvoorstel over de gang van zaken moeten indienen
om toestemming te verkrijgen om door te kunnen gaan. Gezien de
uitzonderlijke omstandigheden, omdat de Staten-Generaal al ingestemd
heeft met de gang van zaken en omdat de minister de onrechtmatigheid
zelf in zijn jaarverslag beschrijft, heeft de Algemene Rekenkamer
afgezien van het maken van bezwaar. Wel plaatst de Algemene Rekenkamer
een kanttekening bij het goedkeuren van de Rijksrekening 2008 (zie
persbericht Rijk Verantwoord).
De Algemene Rekenkamer vindt de verantwoording door dit ministerie van
de maatregelen die in de laatste maanden van 2008 vanwege de
kredietcrisis zijn getroffen van voldoende kwaliteit. De toelichting
is toereikend.
Het ministerie heeft adequaat gereageerd op de onverwachte
kredietcrisis en de regels naar vermogen nageleefd. De organisatie is
snel op de nieuwe situatie aangepast. Beheer en toezicht zullen wel
verder aangepast moeten worden. De rollen van aandeelhouder,
toezichthouder en beleidsmaker dienen daarbij goed onderscheiden te
worden.
De Algemene Rekenkamer publiceert als achtergronddocument een
overzicht van kredietcrisismaatregelen 2008/2009 voor financiële
instellingen van Financiën.
Bezwaaronderzoek naar bedrijfsvoering Belastingdienst wordt verlengd
In 2008 heeft de Algemene Rekenkamer naar aanleiding van diverse
problemen in de bedrijfsvoering bij de Belastingdienst een
bezwaaronderzoek uitgevoerd. In 2007 en de eerste helft van 2008 waren
de ambities van deze dienst voor het ontwerpen en onderhouden van de
informatievoorziening niet goed in balans met de beschikbare
menskracht, middelen en tijd. De aansturing op concernniveau en de
cultuur binnen de Belastingdienst spelen hierbij parten. Ook speelt
politieke druk een rol om snel met hulp van ICT oplossingen te hebben
voor bijvoorbeeld de toeslagen. De dienst erkent de problemen en is
bezig met verbeteringen. Het voorkomen van fouten heeft nog niet de
benodigde aandacht; de cultuur binnen de Belastingdienst is sterk
gericht op het herstellen van fouten. De Algemene Rekenkamer is
positief over de eerste stappen en heeft besloten het bezwaaronderzoek
met een jaar te verlengen om de ontwikkelingen bij de Belastingdienst
nauwgezet te kunnen volgen.
Bij de Belastingdienst is een aantal van de onvolkomenheden in de
bedrijfsvoering uit 2007 opgelost, maar hebben zich in 2008 ook nieuwe
voorgedaan (toezicht op
dividendbelasting en toegangsbeveiliging belastingregio's). De
Algemene Rekenkamer beveelt aan te bezien of de verklaringen voor de
onvolkomenheden aansluiten op die uit het bezwaaronderzoek. De
problemen met het uitkeren van huur-, zorg- en kinder(opvang)toeslagen
doen zich in zekere mate ook in 2008 nog voor, al is de situatie
verbeterd ten opzichte van het jaar daarvoor.
Het Ministerie van Financiën heeft besloten een nieuw, vervangend
toeslagensysteem niet in 2009 maar pas in 2010 in te voeren. Het
beheer van de toeslagen acht de Rekenkamer nog steeds een
onvolkomenheid vanwege de fouten en onzekerheden met rechtmatige
uitbetalingen. Die lagen over 2008 met EUR 285,3 miljoen hoger dan
over het jaar daarvoor. Dat kwam met name vanwege de afwikkeling van
oude toeslagen uit 2006. De personele uitgaven van het kantoor
Toeslagen van de Belastingdienst waren in 2008 EUR 65 miljoen. Daarvan
was 43 % (EUR28 miljoen) voor uitzendkrachten die veelal ingezet
moesten worden vanwege diverse automatiseringsproblemen.
De Algemene Rekenkamer heeft totaal zes onvolkomenheden over 2008 bij
het Ministerie van Financiën (inclusief die bij de Belastingdienst)
gesignaleerd. De informatie over de bedrijfsvoering in het jaarverslag
van het ministerie voldoet aan de wettelijke eisen.
Persbericht Algemene Rekenkamer, 19 mei 2009
Algemene Rekenkamer