Vrije Universiteit Amsterdam

Persbericht
26-05-2009

Mechanische structuur herpesvirus gekraakt

Voor het eerst is de mechanische structuur van het herpesvirus in kaart gebracht. Onderzoekers van de Vrije Universiteit in Amsterdam onder leiding van dr. Wuite, hebben in samenwerking met de Medizinische Hochschule Hannover de mechanica van de zogenaamde virale capsides ontrafeld.
Deze virusdeeltjes zijn complexe eiwitmantels die het genetische materiaal van het herpesvirus omhullen en uit de celkernen kunnen worden gezuiverd van geïnfecteerde cellen.

Aangezien deze deeltjes slechts 125 nm (ongeveer één tienduizendste van een millimeter) groot zijn, kan men ze niet met een gewone lichtmicroscoop bestuderen. Met behulp van tastmicroscopie kunnen ze nu wel zichtbaar worden gemaakt. Het grote voordeel van deze techniek boven elektronenmicroscopie is dat deeltjes gewoon in vloeistof kunnen worden bestudeerd (net zoals in de cel). Verder is het mogelijk om met de tastmicroscoop virusdeeltjes daadwerkelijk aan te raken en mechanisch te manipuleren.

Naar schatting 90% van de bevolking is besmet met het herpesvirus en naast een onschuldige koortslip kan het herpes simplex virus ook genitale herpes en zelfs hersenontsteking met fatale afloop veroorzaken. Daarom wordt er wereldwijd intensief onderzoek gedaan naar dit virus.

De onderzoekers uit Amsterdam hebben de deeltjes één voor één gekraakt, ofwel `platgedrukt'. De kracht die nodig is om ze te pletten geeft informatie over de elastische en mechanische eigenschappen van deze deeltjes. De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het prestigieuze tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences en heeft het mechanisme aan het licht gebracht dat er voor zorgt dat de wanden van het herpesvirus worden versterkt.

Dit versterkingsmechanisme treedt in werking tijdens het virusrijpingsproces (rijpingsproces: het assembleren en inpakken van het virale DNA in de virusmantel). De onderzoekers hebben, in dit mede door NWO gefinancierde project, ondermeer ontdekt dat de versteviging van de virusmantel plaatsvindt op de twaalf hoekpunten van de icosaëdrische (regelmatig twintigvlak) capsides. Het ontrafelen van het rijpingsproces zal helpen bij het gebruik van herpesvirussen als vector om gericht kankercellen aan te vallen en uiteraard om herpesinfecties te bestrijden.