Vrije Universiteit Amsterdam
Persbericht
26-05-2009
Mechanische structuur herpesvirus gekraakt
Voor het eerst is de mechanische structuur van het herpesvirus in kaart gebracht.
Onderzoekers van de Vrije Universiteit in Amsterdam onder leiding van dr. Wuite,
hebben in samenwerking met de Medizinische Hochschule Hannover de mechanica
van de zogenaamde virale capsides ontrafeld.
Deze virusdeeltjes zijn complexe eiwitmantels die het genetische materiaal van het
herpesvirus omhullen en uit de celkernen kunnen worden gezuiverd van
geïnfecteerde cellen.
Aangezien deze deeltjes slechts 125 nm (ongeveer één tienduizendste van een
millimeter) groot zijn, kan men ze niet met een gewone lichtmicroscoop bestuderen.
Met behulp van tastmicroscopie kunnen ze nu wel zichtbaar worden gemaakt. Het
grote voordeel van deze techniek boven elektronenmicroscopie is dat deeltjes
gewoon in vloeistof kunnen worden bestudeerd (net zoals in de cel). Verder is het
mogelijk om met de tastmicroscoop virusdeeltjes daadwerkelijk aan te raken en
mechanisch te manipuleren.
Naar schatting 90% van de bevolking is besmet met het herpesvirus en naast een
onschuldige koortslip kan het herpes simplex virus ook genitale herpes en zelfs
hersenontsteking met fatale afloop veroorzaken. Daarom wordt er wereldwijd
intensief onderzoek gedaan naar dit virus.
De onderzoekers uit Amsterdam hebben de deeltjes één voor één gekraakt, ofwel
`platgedrukt'. De kracht die nodig is om ze te pletten geeft informatie over de
elastische en mechanische eigenschappen van deze deeltjes. De resultaten van het
onderzoek zijn gepubliceerd in het prestigieuze tijdschrift Proceedings of the
National Academy of Sciences en heeft het mechanisme aan het licht gebracht dat
er voor zorgt dat de wanden van het herpesvirus worden versterkt.
Dit versterkingsmechanisme treedt in werking tijdens het virusrijpingsproces
(rijpingsproces: het assembleren en inpakken van het virale DNA in de
virusmantel). De onderzoekers hebben, in dit mede door NWO gefinancierde
project, ondermeer ontdekt dat de versteviging van de virusmantel plaatsvindt op
de twaalf hoekpunten van de icosaëdrische (regelmatig twintigvlak) capsides. Het
ontrafelen van het rijpingsproces zal helpen bij het gebruik van herpesvirussen als
vector om gericht kankercellen aan te vallen en uiteraard om herpesinfecties te
bestrijden.