Waterschap Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden


Uniek project in Nederland: eerste vispassage tussen Rijks- en regionaal water

Waterschap legt vispassage aan bij gemaal Kerkeland in Houten

27 mei 2009 - Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden gaat een vispassage aanleggen bij gemaal Kerkeland aan de zuidzijde van het Amsterdam-Rijnkanaal nabij Houten. Via de in eigen beheer ontwikkelde `De Wit'-vispassage kunnen vissen straks vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal naar de polders aan de zuidzijde van het kanaal zwemmen. Hierdoor wordt een gebied van 2.300 hectare rechtstreeks passeerbaar voor vissen vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal en indirect vanuit de Lek. Het project is uniek in Nederland: het is de eerste vispassage tussen rijks- en regionaal water. Daarom delen waterschap, Rijkswaterstaat en de provincie Utrecht de totale uitvoeringskosten, die naar verwachting EUR 300.000,- bedragen.

Knelpunten

Europa eist dat alle wateren in 2015 in een `goede' chemische en een `goede' ecologische toestand verkeren. Een belangrijke ecologische maatregel is het opheffen van migratieknelpunten voor vissen. Daarom hebben waterschap en Rijkswaterstaat gekeken waar knelpunten zijn. Gebleken is dat er onvoldoende uitwisselingsmogelijkheden zijn tussen het Amsterdam-Rijnkanaal en de aangrenzende regionale wateren. Binnen het beheersgebied van het waterschap zijn gemaal Kerkeland en gemaal Caspagauw aangemerkt als knelpunt. Het waterschap is ook bezig met voorbereidingen om bij gemaal Caspargauw een vispassage aan te leggen.

Stimulering vismigratie

Voor vissen is het essentieel dat ze zich vrij door watersystemen kunnen verplaatsen om de levenscyclus te volbrengen. Migraties zijn onder andere nodig als bescherming om paaigebieden te bereiken, overleving tijdens de winterperiode of vorstvrije plaatsen, de voortplanting en de opgroei van jonge vis. Daarom is het noodzakelijk barrières voor vissen bij stuwen, dammen, gemalen, op te heffen en passeerbaar te maken voor vis. Met de aanleg van de vispassage verbetert zowel de visstand in het Amsterdam-Rijnkanaal, als in het water van de Stichtse Rijnlanden.

Vispassage tweezijdig passeerbaar

Gemaal Kerkeland bestaat uit een gemaal en een stuw. De vispassage wordt tweezijdig passeerbaar. Vissen kunnen daardoor de polder inzwemmen, maar er ook weer uit. Kleine vis kan zich daarnaast ook over de stuw laten meevoeren. Grotere vis zal dit niet kunnen doen vanwege de aanwezigheid van het krooshek. Ook wordt het voor bodemvissen mogelijk om te passeren. Met name aal zal hiervan moeten gaan profiteren.

Renovatie gemaal en stuw

Gelijktijdig met het aanbrengen van de vispassage worden het gemaal en de stuw gerenoveerd. Om schade aan vissen te voorkomen wordt de bestaande vijzel vervangen door een visvriendelijk exemplaar. Hierbij is de instroomzijde speciaal vormgegeven om schade aan vissen te voorkomen.