Gemeente Schiedam
Juni 2009
Gemeentearchief Schiedam ontvangt unieke prijsbanden
12 juni 2009
Een gulle gever schonk het Gemeentearchief Schiedam onlangs twee
Schiedamse prijsbanden. Uniek materiaal, aangezien het archief
dergelijke prijsbanden tot op heden niet in dit formaat in bezit had.
Bijkomstige bijzonderheid is dat de prijsbanden uitzonderlijk goed
bewaard zijn gebleven. Reden genoeg om de fraaie banden tot aanwinst
van de maand te benoemen. Maar wat is een prijsband eigenlijk?
Tot aan 1879 kende Schiedam een Latijnse school. De school werd alleen
bezocht door leerlingen die een universitaire studie wilden volgen.
Tweemaal per jaar werden overgangsexamens gehouden, waarna de
leerlingen een bevordering kregen naar een hogere klas of naar de
universiteit. Hierbij werden aan de beste leerlingen prijzen
uitgereikt. De prijzen bestonden uit in perkament gebonden boeken met
op beide platten een vergulde afdruk van het stadswapen en twee
sluitlinten.
Deze boeken noemde men prijsbanden. Voorin het boek zat een in het
Latijn gestelde opdracht, waarin de naam van de leerling, naar welke
klas hij bevorderd werd, eventuele andere redenen voor de toekenning
en de datum van uitreiking werden vermeld. De curatoren en de rector
ondertekenden deze prijsopdracht.
Verschillende formaten
De prijsbanden bestonden in verschillende formaten: folio, quarto en
octavo (groot, middelgroot en klein). Folio-exemplaren werden slechts
uitgereikt aan hen die van de vijfde klas naar de universiteit
promoveerden, quarto aan de leerlingen die van de vierde naar de
vijfde klas gingen en octavo-exemplaren aan hen die naar lagere
klassen overgingen. In de collectie van het Gemeentearchief Schiedam
ontbraken alleen nog quarto-exemplaren. Dankzij de schenking is het
archief nu de trotse eigenaar van twee Schiedamse prijsbanden in het
middelgrote formaat.
Een excellente leerling
De aanwinst betreft een tweedelig Latijns-Nederlands woordenboek, dat
werd uitgereikt aan Petrus Abraham van der Hoeven Post. Het eerste
deel kreeg hij toen hij in februari 1824 van de tweede naar de derde
klas overging, het tweede deel toen hij een half jaar later van de
derde naar de vijfde klas promoveerde. Hij moet dus wel een excellente
leerling zijn geweest, want hij sloeg binnen een half jaar een hele
klas over.
Het Gemeentearchief Schiedam is iedere werkdag geopend van 9.00 tot
17.00 uur en gevestigd op de derde verdieping van de nieuwbouw van het
Stadskantoor, Stadserf 1. E-mail: archief@schiedam.nl. Bezoek ook de
webstek http://archief.schiedam.nl/ en de tentoonstellingen in de
Stadswinkel.
Het
Gemeentearchief bewaart informatie over Schiedam en Schiedammers van
1286 tot gisteren en stelt deze gratis beschikbaar.
De Schiedamse prijsbanden in quarto-formaat (foto: Ben van der Eijk)
Klik hier voor meer informatie.