Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
1
> Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Rijnstraat 50
Den Haag
Postbus 16375
POSTBUS 20018 2500 BJ Den Haag
2500 EA DEN HAAG
www.minocw.nl
Onze referentie
DUO/129589
Datum 12 juni 2009
Betreft Voornemen instellen baten-lastendienst Dienst Uitvoering Onderwijs
Op 14 juli 2008 heb ik u geïnformeerd over de uitgangspunten om te komen tot
één nieuwe uitvoeringsorganisatie voor het onderwijs (onder de werktitel NUO)
als onderdeel van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap1 (OCW).
Met deze brief leg ik u in overeenstemming met de voorhangprocedure van artikel
10 van de Comptabiliteitswet 2001 mijn voornemen voor, om met ingang van 1
januari 2010 over te gaan tot het instellen van de baten-lastendienst Dienst
Uitvoering Onderwijs (DUO) met een tijdelijke status. DUO wordt gevormd door
de samenvoeging van het zelfstandige bestuursorgaan (ZBO) de Informatie
Beheer Groep (IBG) en de baten-lastendienst Centrale Financiën Instellingen
(CFI). Deze voorhangprocedure houdt in dat het besluit niet eerder wordt
genomen dan 30 dagen nadat het voornemen daartoe schriftelijk ter kennis is
gebracht van de Tweede Kamer van de Staten-Generaal. Indien de Kamer binnen
30 dagen na ontvangst van deze kennisgeving of binnen 14 dagen na het
verstrekken van nadere inlichtingen zich uitspreekt tegen het voorgenomen
besluit, wordt het besluit niet genomen. De Minister van Financiën is met mij van
mening dat de DUO heeft aangetoond binnen een periode van drie jaar volledig te
kunnen voldoen aan de instellingsvoorwaarden die zijn opgenomen in de Regeling
baten-lastendiensten 2007, en die tijdens de aanvangsdoorlichting door het
directoraat-generaal Rijksbegroting zijn geconcretiseerd voor de DUO en zijn
opgenomen in het door DGRB en OCW ondertekende startdocument.
1 Tweede Kamer, vergaderjaar 20072008, 31 201 en 31 200 VIII, nr. 41
a
na 1 van 5
Pagi
Ministeriële verantwoordelijkheid Datum
Zoals beargumenteerd in mijn brief van 26 september 2007 leidde de doorlichting
Onze referentie
van ZBO's op basis van de Kaderwet ZBO's tot de conclusie dat de
uitvoeringsprocessen van de IBG vanwege de ministeriële verantwoordelijkheid
dichter bij de minister moeten komen2. Door de instelling van deze nieuwe baten-
lastendienst komen de uitvoeringsprocessen weer binnen mijn directe
verantwoordelijkheid. Als minister van OCW zullen hierdoor mijn bevoegdheden
ten aanzien van de DUO, in vergelijking met mijn huidige bevoegdheden ten
aanzien van de IBG, feitelijk vergroot worden.
Een baten-lastendienst
De beide organisaties die samengaan tot de DUO voeren nu reeds een baten-
lastenadministratie. Het is vanwege continuïteit in de bedrijfsvoering wenselijk dat
de DUO een baten-lastendienst wordt. De DUO levert producten op het terrein
van bekostiging, financiering, informatievoorziening alsmede diensten gericht op
de verbetering van de verbinding tussen beleid en uitvoering. Met een eenduidige
productdefinitie (uitgedrukt in kwantiteit en kwaliteit) en de toerekening van
kosten naar deze producten ontstaat een grotere transparantie in de relatie
tussen het bestuursdepartement en DUO. Ik kan dan een betere afweging maken
tussen het resultaat en de te maken kosten. Een en ander leidt tot een verbeterde
prioriteitstelling, zowel op geaggregeerd niveau als binnen de DUO-organisatie.
Hiermee wordt aangesloten bij het kabinetsstandpunt, verwoord in de brief van
de minister van Financiën van 26 september 2008 (evaluatie baten-lastenstelsel),
dat het baten-lastendienstmodel ziet als het meest doelmatige organisatiemodel
voor uitvoerende organisaties op rijksniveau3.
De aanvangsdoorlichting
Begin januari 2009 heeft het ministerie van Financiën de aanvangsdoorlichting
uitgevoerd als onderdeel van het instellingstraject van de baten-lastendienst
DUO. Tijdens die doorlichting zijn voldoende aangrijpingspunten aangetroffen
voor de verlening van de tijdelijke status en de opbouw tot een volwaardige
baten-lastendienst. Wel dient nog een aantal belangrijke mijlpalen behaald te
worden, die in het gemeenschappelijk startdocument nader zijn gespecificeerd.
Op een nader overeen te komen tijdstip na de zomer zal het ministerie van
2 Tweede Kamer, vergaderjaar 20072008, 31 201 en 31 200 VIII, nr. 4
3 Tweede Kamer, vergaderjaar 20082009, 28 737, nr. 17
Pagina 2 van 5
Financiën vervolgens een tweede toets uitvoeren. Als de mijlpalen allemaal zijn Datum
behaald zal deze toets beschouwd worden als de groen-lichtmeting voor de
Onze referentie
definitieve status. In dat geval zal er waarschijnlijk nog dit jaar een tweede
voorhangprocedure volgen bij de Tweede Kamer, nu voor het verkrijgen van de
definitieve status per 1-1-2010. Als het ministerie van Financiën echter
onvoldoende resultaat constateert zal de toets beschouwd worden als een
tussentijdse doorlichting, en begint de DUO in 2010 met een tijdelijke status. De
uiteindelijke groen-lichtmeting zal in dat geval plaatsvinden in 2010. In de
tussenliggende periode wordt binnen mijn ministerie hard gewerkt om te voldoen
aan alle instellingsvoorwaarden zodat de DUO-organisatie per 1-1-2010 volledig
als baten-lastendienst kan functioneren.
De instellingsvoorwaarden
Op basis van de aanvangsdoorlichting zijn in samenspraak tussen het ministerie
van Financiën en van OCW een aantal aspecten benoemd die specifiek getoetst
gaan worden in de groen-lichtmeting. De basis hiervoor zijn de drie
instellingsvoorwaarden zoals deze zijn vastgelegd in de regeling Baten-
lastendiensten 2007. De DUO moet hieraan voldoen om de definitieve status te
verkrijgen.
1. De doelmatigheidsverbetering die gerealiseerd gaat worden, moet aantoonbaar
zijn.
Basisindicatoren zijn de kostprijs en kwaliteit per product of dienst. Doelmatigheid
kan worden bereikt door een lagere kostprijs (bij gelijke kwaliteit) of een hogere
kwaliteit (bij gelijke kostprijs). Deze kengetallen dienen inzicht te geven in de
meerjarige ontwikkeling van de doelmatigheid uitgedrukt in financiële en
kwaliteitskengetallen. Deze kengetallen worden opgenomen in de begroting en
jaarverslag van het ministerie van OCW.
Als specifiek toetspunt voor de groen-lichtmeting is in het startdocument
benoemd dat de DUO gemotiveerd een aantal kwaliteitsindicatoren heeft
ontwikkeld, waarmee men inzicht geeft in de meerjarige doelmatigheids- en
kwaliteitsverbetering.
Pagina 3 van 5
2. Er zijn voldoende doelmatigheidsprikkels ingebouwd in het resultaatgerichte Datum
sturingsmodel.
Onze referentie
In de nieuwe setting zal het Managementteam van OCW fungeren als
opdrachtgeversoverleg voor DUO. Het MT-OCW bestaat uit de SG, de PSG, de drie
beleids-DG's, de inspecteur-generaal van het onderwijs en de DG DUO (vanaf 1
april 2009). De beheersmatige verantwoordelijkheid is belegd bij de SG.
De band tussen beleidsontwikkeling en beleidsuitvoering wordt op twee manieren
versterkt. De besturing van DUO zal vanaf 1 januari 2010 plaatsvinden langs de
lijnen van het SG-DG model. De leiding van de dienst berust bij de DG DUO. Deze
neemt zitting in het MT-OCW zodat de visie en ervaring van de uitvoering op het
hoogste niveau is geborgd. Daarnaast zal de rol van het materiële
opdrachtgeverschap van de beleids-DG's versterkt worden door een betere
inhoudelijke ondersteuning en het beleggen van de budgettaire
verantwoordelijkheid van het totale budget (programma- en uitvoeringsbudget)
bij de betreffende beleids-DG's. De taak van de opdrachtgever is de opdracht te
formuleren en kritisch te volgen of de opdrachtnemer de opdracht uitvoert zoals
afgesproken. De opdrachtgever is als het ware de kritische klant die zuiver kijkt
naar het product (in al haar kenmerken en aspecten).
3. Er is een kostprijsmodel dat de koppeling legt tussen producten en kosten.
Het kostprijsmodel moet voldoen aan de criteria van transparantie en
betrouwbaarheid, en moet zodanig zijn ingericht dat voor- en nacalculatie evenals
een verschillenanalyse gemaakt kunnen worden. Dit kostprijsmodel heeft de
nieuwe producten- en dienstencatalogus van DUO als vertrekpunt. Onderdeel van
het kostprijsmodel vormen ook heldere afspraken over projecten en het
verrekenen van meer- en minderwerk.
Verwerking in begroting
In samenhang met deze voorhangprocedure zal de DUO als baten-lastendienst
worden opgenomen in de ontwerpbegroting 2010 van mijn ministerie, het
startjaar van de tijdelijke baten-lastendienst. Dit houdt in dat in een aparte
baten-lastendienstparagraaf de meerjarige staat van baten en lasten, de
(indicatieve) openingsbalans, het kasstroomoverzicht en de
doelmatigheidskengetallen worden opgenomen. Dit overeenkomstig de
Rijksbegrotingvoorschriften.
Pagina 4 van 5
Stand van zaken financieel beheer Datum
Een belangrijk aandachtspunt bij het instellen van een baten-lastendienst is het
Onze referentie
financieel beheer. Indien er sprake is van ernstige tekortkomingen in het
financiële beheer bij de bestaande baten-lastendiensten bij mijn ministerie, dan
wordt het verkrijgen van de status baten-lastendienst uitgesteld. Het financieel
beheer bij CFI en IBG en bij het Nationaal Archief mag in 2008 en 2009 geen
ernstige tekortkomingen vertonen. Over 2008 is dat volgens het samenvattend
rapport van de Auditdienst bij het Jaarverslag 2008 van het Ministerie van OCW
niet het geval geweest.
Tot slot
Ik ben er van overtuigd dat de DUO op verantwoorde wijze zal functioneren als
een naar doelmatigheid en effectiviteit strevende baten-lastendienst. Ik verzoek
de Tweede Kamer daarom in te stemmen met het voornemen om de DUO de
status van tijdelijke baten-lastendienst te geven.
De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
dr. Ronald H.A. Plasterk
Pagina 5 van 5