Sol. The sun in the art and religions of Rome
Datum: 03 september 2009
Promotie: S.E. Hijmans, 13.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Proefschrift: Sol. The sun in the art and religions of Rome
Promotor(s): prof.dr. P.A.J. Attema, prof.dr. mw. M. Kleibrink
Faculteit: Letteren
Vele voorstellingen Romeinse zonnegod Sol
De heersende denkbeelden over de Romeinse zonnegod behoeven
herziening. Dat betoogt promovendus Steven Hijmans, die onderzoek deed
naar deze zonnegod, Sol. In de afgelopen twee decennia zijn de
opvattingen over de Romeinse zonnegod Sol sterk veranderd. Het
negentiende-eeuwse idee dat het vereren van de zon onromeins was,
heeft afgedaan. De zonnecultus is juist geworteld in de vroegste
Romeinse tradities en is doorlopend in Rome aanwezig geweest.
Schriftelijke bronnen hiervoor zijn schaars, maar materiële bronnen
zijn ruim voorhanden. Deze zijn met name waardevol omdat in het sterk
visueel georiënteerde Romeinse rijk de materiële cultuur een
belangrijke communicatieve taak had.
Het is echter niet eenvoudig de betekenis van deze bronnen te
ontsluiten. In de Romeinse beeldtaal bijvoorbeeld hebben veel
voorstellingen betekenissen die niet vanzelf spreken. In het geval van
Sol blijkt dat gangbare voorstellingstypes veelal niet duidden op Sol
of "zon", maar eerder een aura van kosmische stabiliteit aan een
voorstelling gaven. Ook konden deze types verbanden leggen met de
rijksideologie van een stabiele Romeinse wereldorde. Het is ondoenlijk
om in één studie een diepgaande analyse te geven van alle
Sol-gerelateerde voorstellingsgroepen. Na een historische en
methodologische inleiding en een catalogus en algemene bespreking van
Sol-voorstellingen, past Hijmans de in zijn proefschrift bepleite
analytische principes daarom in slechts enkele deelstudies diepgaander
toe. Zo stelt Hijmans onder meer vast: dat de stralenkrans van de
Romeinse keizers geen zonnesymbool was, maar een met Augustus en
Actium verbonden erekrans; dat het leitmotiv van Horatius' Carmen
Saeculare de door Sol en Luna verbeelde aeternitas-gedachte is; dat
Sol in een beroemd mozaïek in de Vaticaanse necropolis ten onrechte
geduid wordt als Christus; en dat de rol van de zonnecultus in het
ontstaan van het kerstfeest verwaarloosbaar is.
Steven Hijmans (Zuid-Afrika, 1960) studeerde klassieke archeologie aan
de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verrichtte zijn onderzoek bij de
afdeling Archeologie van de Faculteit der Letteren. Na afronding van
zijn promotieonderzoek is hij gaan werken aan de University of
Alberta.
Laatst gewijzigd: 19 augustus 2009 11:32
Rijksuniversiteit Groningen