Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Nieuw licht op SARS-virus

25 augustus 2009

Met behulp van nieuwe technieken heeft NWO-onderzoeker Matthijs Raaben nieuw licht kunnen werpen op de vermenigvuldiging van coronavirussen, een virusfamilie die onder andere SARS veroorzaakt. Hij laat met behulp van lichtgevende virussen zien hoe coronavirussen gebruik maken van cellen van de gastheer, en hoe we de processen in de cellen kunnen gebruiken om het virus aan te vallen. Raaben promoveert op 3 september aan de Universiteit Utrecht.

Coronavirussen zijn voor hun vermenigvuldiging en verspreiding volledig afhankelijk van de cellen die zij infecteren. Raaben slaagde erin om de verschillende processen die het muizen hepatitis coronavirus (MHV) in een cel gebruikt, te onderzoeken met behulp van microchips. Hij ontdekte onder andere dat de vermenigvuldiging van MHV geremd kan worden door het proteasoom van een cel, het mechanisme dat zorgt voor het opruimen van overtollige eiwitten, te blokkeren. Het tegenhouden van deze opruimactie kan mogelijk ook infecties van het coronavirus bestrijden in levende dieren.

Door het virus aan te pakken op het niveau van de gastheercellen, kan misschien beter voorkomen worden dat het resistentie tegen antivirale middelen opbouwt. De behandeling pakt namelijk niet direct het virus aan, maar de processen in de cel die het virus nodig heeft om zich te vermenigvuldigen.

Lichtproducerende virussen

Raaben gebruikte niet alleen microchips voor zijn onderzoek, maar maakte ook gebruik van een nieuwe techniek om het virus in een levend organisme te volgen, zogenaamde bioluminescentie. Hij zorgde ervoor dat het virus een lichtgevend eiwit, afkomstig van een vuurvliegje, ging produceren. Met een zeer lichtgevoelige camera kan dit licht gedetecteerd worden. Zo kan de verspreiding van het virus nauwgezet worden gevolgd. Dit heeft als groot voordeel dat voor onderzoek naar verschillende fasen van een virusinfectie maar één muis nodig is, in plaats van voor iedere fase een andere.

Coronavirussen zijn bekend als de veroorzakers van luchtweg- en darminfecties bij diverse diersoorten zoals kippen, katten en varkens. In 2003 bleek echter dat een coronavirus de veroorzaker was van SARS, een ziekte die uiteindelijk ruim 800 slachtoffers heeft geëist. Om eventuele nieuwe uitbraken van SARS of andere coronavirussen in de toekomst beter te kunnen bestrijden, is meer kennis over deze groep virussen noodzakelijk.

Het onderzoek van Raaben naar de interacties die plaatsvinden tussen coronavirussen en de gastheer is onderdeel van het project van Vidiwinnaar Xander de Haan.

..............................

Meer informatie:

* Matthijs Raaben (Universiteit Utrecht)

* t.: 030 2531214, m.raaben@uu.nl

* promotiedatum: 3 september

* promotor: prof. dr. P.J.M. Rottier, co-promotor: dr. C.A.M. de Haan

laatst gewijzigd op 25 augustus 2009

Lichtproducerend virus in muis