Rijksuniversiteit Groningen

Drieteenstrandloper vliegt 6000 kilometer non-stop

Geen zender, toch gespot

Datum: 14 oktober 2009
De drieteenstrandloper in Zuid-Noorwegen
De drieteenstrandloper in Zuid-Noorwegen

Een drieteenstrandloper, met een vertrekgewicht van amper een ons, vloog in minder dan vijf dagen 6000 kilometer van Noorwegen naar Ghana. De vogel werd 11 augustus 2009 gefotografeerd in een guur Zuid-Noorwegen. Op 16 augustus zag een Ghanese bioloog hem onder de kokospalmen op het strand van Esiama. De strandloper was te herkennen aan pootringetjes in verschillende kleuren. Biologen van de Rijksuniversiteit Groningen en de Universiteit van Accra in Ghana kleurringen de vogels om hun leefwijze en overlevingskansen te onderzoeken.

Drieteenstrandlopers zijn van de herfst tot de lente op vrijwel ieder zandstrand ter wereld te zien. Ook in Nederland. De kleine witte vogels dribbelen heen en weer voor de golven uit. Drieteenstrandlopers laten zich vrij gemakkelijk benaderen en rennen soms een tijdje met strandwandelaars mee.
Kennis over drieteenstrandlopers is nodig voor de bescherming van deze trekvogels en de gebieden waarvan ze afhankelijk zijn, zoals de Waddenzee of Delaware Baai in de Verenigde Staten.

Nooit eerder

`Dat deze kleine strandvogel die afstand in zo'n korte tijd overbrugt, is nooit eerder gezien,' zegt onderzoekscoördinator dr. Jeroen Reneerkens van de Rijksuniversiteit Groningen. `Een drieteenstrandloper weegt nog geen ons. Hij heeft zo snel gevlogen, dat hij onmogelijk om Afrika heen kan zijn gereisd. Hij moet dwars over de Sahara gevlogen zijn. Dat is opmerkelijk voor een typische kustvogel.'

Vogelaars

De waarneming van deze snelle drieteenstrandloper is te danken aan zijn kleurringen. Een unieke combinatie van gekleurde pootringen maakte de langeafstandsvlieger herkenbaar. Voor het onderzoek van Reneerkens zijn sinds 2007 al 2.100 drieteenstrandlopers gekleurringd. In binnen- en buitenland zijn vogelaars actief, die het een sport vinden om kleurencombinaties af te lezen.
Dat werkt zo goed, dat ook aan strandlopers die te klein zijn voor zware zenders een hoop nieuws te ontdekken valt. De vele terugmeldingen leveren een schat aan informatie op over onder meer trekwegen, overlevingskansen, keuze van winterverblijven en broedgedrag. Daarover verschijnt in januari een populair-wetenschappelijk boek van natuurschrijver Koos Dijksterhuis.

Beschermde status

Wereldwijd staan de voor kustvogels onmisbare gebieden onder druk door inpoldering, overbevissing en menselijke verstoring. Reneerkens' onderzoek naar drieteenstrandlopers valt onder het door Birdlife International gesteunde Global Flyway Network, dat de onderzoekscapaciteit van trekvogelbiologen uit de hele wereld bundelt. Door het volgen van individuele steltlopers kan het Global Flyway Network de gevolgen van menselijk ingrijpen voor de doorgaans bedreigde steltlopers in de gaten houden. Daardoor hebben al diverse belangrijke pleisterplaatsen een beschermde status gekregen.