Nederlandse Vereniging van Journalisten
Rechtzaak tegen heffing leges informatieverzoeken
woensdag 14 oktober 2009 | Onderzoeksjournalist Brenno de Winter en de
Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) hebben de gemeente Kaag
en Braassem voor de rechter gedaagd om het heffen van leges voor
informatieverzoeken ongedaan te maken.
Brenno de Winter diende op 15 maart een Wob-verzoek in alle gemeenten
om duidelijkheid te krijgen over het uitvoeren van verplicht
ICT-beleid. Een klein aantal gemeenten besloten geld te vragen voor
het behandelen van het verzoek. `Dat gaat soms om enkele tientjes,
maar soms ook om honderden euro's', vertelt de Winter. `Eerst wordt
een keuze gemaakt om informatie niet openbaar te maken, zodat je er om
moet vragen. Als je dat dan doet, tref je opeens de volgende drempel
op je weg: een gepeperde rekening.'
Tegen heffen van leges tekende de Winter onderbouwd bezwaar aan, maar
de gemeente Kaag en Braassem weigerde op argumenten in te gaan,
terwijl de wetgever dat wel verwacht. Daarop besloot De Winter naar de
rechter te stappen. Ook de NVJ voegt zich in de zaak, omdat dit een
probleem voor alle journalisten vormt. Secretaris Thomas Bruning: `De
overheid zou moeten beseffen dat toegang tot overheidsinformatie een
wettelijk vastgelegd recht is, dat niet via allerlei omwegen mag
worden verhinderd. Het vragen van legesvergoedingen aan journalisten
voor openbare informatie is onacceptabel en staat vrije nieuwsgaring
in de weg.'
Om het principe van leges voor informatieverzoeken juridisch te
bestrijden organiseerde Stichting Vrijschrift in juni een
benefietbijeenkomst waarbij geld is ingezameld om zaken te kunnen
opstarten. In deze procedure krijgt de Winter ondersteuning van Linux
Magazine van HUB-uitgevers, waarin veel over het Wob-onderzoek is
gepubliceerd.
`Over die stap hoefden wij niet echt te discussiëren, want het betreft
hier een nuttig onderzoek waarover zelfs in de Tweede Kamer is
gedebatteerd', stelt hoofdredacteur Onno Louwen. `Brenno de Winter
maakt duidelijk dat goede journalistiek ook op ICT-gebied een groot
maatschappelijk belang dient. Wij helpen hem dan graag om obstructie
te doorbreken, want in ons blad is daar ook altijd aandacht voor.'
Het rekenen van geld voor uitvoeren van een Wob-verzoek is volgens
Europese regelgeving niet mogelijk. Een verdrag over de toegang tot
informatie uit 2002 stelt dat de toegang tot informatie in principe
gratis hoort te zijn. Bovendien stelt het Europees verdrag voor de
Rechten van de Mens dat het overheden niet is toegestaan drempels op
te werpen bij de nieuwsgaring. Ook de Wet openbaarheid van bestuur
kent geen ruimte voor het heffen van willekeurige leges, maar heeft
wel een voorziening om kopieerkosten of de kosten van een samenvatting
te verhalen. `Een kopie of samenvatting is specifiek voor een burger,
terwijl een Wob-verzoek zelf het algemeen belang dient', stelt De
Winter. `Dat verhaal je niet op een enkele partij, want de
maatschappij heeft al betaald voor het maken van die documenten.'
Het beroepsschrift en andere documenten over de zaak zijn te vinden op
BigWobber