Vilans


Verbetertraject bezorgt honderden ouderen meer bewegingsvrijheid

Gebruik onrustbanden, bedhekken en rustgevende medicatie fors teruggedrongen

Utrecht 14 oktober Het gebruik van vrijheidsbeprekende maatregelen zoals vastbinden met onrustbanden, bedhekken en rustgevende medicatie in zorginstellingen is fors teruggedrongen. Honderden ouderen en mensen met een verstandelijke beperking hebben daardoor meer bewegingsvrijheid gekregen.

Uit cijfers van Vilans, het kenniscentrum voor langdurende zorg, blijkt dat in 40 instellingen in de langdurende zorg het aantal vrijheidsbeperkende maatregelen met ruim 30 procent is gedaald tot 1900. Ook zijn veel zware maatregelen, zoals vastbinden, ingeruild voor bijvoorbeeld elektronisch hulpmiddelen. Vrijheidsbeperkende maatregelen zijn vooral bedoeld om letsel door valincidenten te voorkomen.

De instellingen deden mee aan het Verbetertraject Maatregelen op Maat van Zorg voor Beter, een programma om de kwaliteit van de langdurige zorg te verbeteren. Kenniscentrum Vilans voert het verbetertraject uit. Het is de bedoeling dat de succesvolle aanpak verder wordt verspreid.

Vastbinden
In de deelnemende instellingen daalde de inzet van het aantal onrustbanden van 235 naar 83. Het aantal rolstoelen dat standaard op de rem staat, ging van 76 naar 24 en het aantal mensen waarbij hun armen uit zelfbescherming werd vastgebonden, is gedaald van 50 naar 14. Het gebruik van rustgevende medicatie halveerde zelfs tot onder de 100.

Alternatieven
In veel gevallen bleek dat veel minder ingrijpende of zelfs helemaal geen maatregelen nodig waren. Door het gebruik van detectie en bewegingssensoren wordt het personeel gewaarschuwd als iemand uit bed of zijn kamer gaat. Uit de cijfers van Vilans blijkt dat het aantal technische maatregelen dan ook met bijna tien procent is gestegen.

Het succesvol terugdringen van ingrijpende maatregelen is het directe gevolg van het verbetertraject waarin beleid, scholing en registratie een grote rol spelen. Het personeel dat meedeed, heeft nu veel meer kennis over hoe maatregelen voorkomen kunnen worden, zegt Marjolein van Vliet van Vilans. De angst dat een cliënt valt, hoeft niet altijd te betekenen dat je iemand vastbindt of dat een bedhek nodig is. Er zijn veel minder ingrijpende alternatieven voor handen zoals detectie. En een actief beleid om zo min mogelijk vrijheidsbeperkende maatregelen te nemen, draagt ook zeker bij. Al zullen ze nooit helemaal kunnen verdwijnen.

Noodzaak
In Verpleeghuis de Beukenhof in Loosdrecht is het gebruik van onrustbanden door het verbetertraject van 13 naar 1 teruggebracht. Elke maand houdt het personeel dat onder meer een speciale training kreeg - de vrijheidsbeperkende maatregelen tegen het licht. Soms bleek een maatregel al lang niet meer nodig maar was de vrijheidsbeperking nog altijd van kracht. In andere gevallen bleek dat hoe rustiger het personeel zelf was, hoe minder onrust er ontstond bij cliënten.

Door verwarde ouderen op de psychogeriatrische afdeling nauwlettend te volgen, kregen de medewerkers van Beukenhof informatie over wanneer de cliënten onrustig worden en het valgevaar stijgt. Op drukke momenten, bijvoorbeeld bij de overdracht van de dag naar de avondploeg, worden sommige bewoners onrustig, vertelt teamhoofd Deborah van Heijningen. Door dan een wandelingetje met die personen te maken, zijn vrijheidsbeperkende maatregelen niet nodig.

Vervolgtraject
Inmiddels hebben 25 instellingen zich opgegeven voor een volgende ronde van het verbetertraject Maatregelen op Maat.

Over Zorg voor Beter
Zorg voor Beter stimuleert organisaties in de langdurende zorg om te werken aan kwaliteitsverbetering en duurzaamheid van de zorg. Dit om iedereen nu én in de toekomst goede zorg te kunnen garanderen. Zorg voor Beter biedt een methodische aanpak, goede voorbeelden en advies van experts. Leren van elkaar staat centraal.

Zorg voor Beter is een initiatief van het ministerie van VWS. ZonMw heeft de regie. Vilans is hoofduitvoerder van de verbetertrajecten. Meer dan 700 zorgorganisaties deden al mee.
Laatst gewijzigd op: 14 oktober 2009