ChristenUnie
Bijdrage Ed Anker 'Vreemdelingen- en asielbeleid'
Bijdrage Ed Anker 'Vreemdelingen- en asielbeleid'
woensdag 14 oktober 2009 10:00
De heer Anker (ChristenUnie): Voorzitter. Er staat een heleboel op de
agenda. Ik ga het niet over alles hebben, wel over veel. Dan weet u
dat.
Eerst wil ik stilstaan bij de medische zorg, waar al eerder uitvoerig
over gesproken is. De staatssecretaris heeft een redelijk positieve
brief gestuurd, waarin zij toegeeft dat er wel dingen zijn fout gegaan
in het verleden, maar dat het opstartproblemen waren die inmiddels
zijn opgelost. Wij krijgen brieven van allerhande organisaties waarin
staat dat dit helemaal niet het geval is. Mensen maken zich heel grote
zorgen als het gaat over het gebruik van de praktijklijn, de privacy,
de verpleegkundige intake die in sommige gevallen zes weken na
binnenkomst nog niet heeft plaatsgevonden, de tbc-check,
beveiligingsmensen die moeten worden ingezet bij spoedeisende hulp. Er
is een groot aantal zorgen. Ik wil graag van de staatssecretaris horen
hoe zij de signalen waardeert die wij van de andere organisaties
krijgen. Volgens mij moet zij daar wat mee. De Taskforce
gezondheidszorg asielzoekers wordt opgeheven. Kunnen we echt
concluderen dat dit project klaar is? Zou de taskforce niet nog een
tijdje moeten doorgaan? Zouden organisaties die zich extra druk maken
om de medische zorg voor asielzoekers daar niet een plek in moeten
hebben, zodat zij met elkaar tot een goed systeem kunnen komen? Graag
een reactie.
Over de leges is ook al uitvoerig gedebatteerd. Ik heb wel eens gezegd
dat ik het idee had dat de vuilnisophaaldiensten en
bedrijfsrestaurants werden meegerekend bij de leges. Het hebben van
een overheidsapparaat kost gewoon geld. Dat is niet direct toe te
rekenen naar de producten die de overheid levert. Als ik een paspoort
haal, betaal ik daar ook niet de burgemeester mee, bijvoorbeeld. Als
ik daar achter zou komen, zou ik daar redelijk wat herrie over maken.
In de begroting staat het voorstel om de leges te verhogen. Ik meen op
pagina 98. Tegelijkertijd loopt er op dit moment nog een onderzoek
door Ernst & Young naar de kostprijsberekening. Ik vraag me af hoe de
staatssecretaris daartoe komt, zeker gelet op alle signalen over de
ontzaglijk hoge leges. Ik liep in de praktijk aan tegen een heel
specifieke kwestie. Een vrouw krijgt te horen dat zij voor een
bepaalde medische procedure niet in aanmerking komt, maar dat er
voldoende redenen zijn om een aanvraag in te dienen op basis van
artikel 8. Er is dus al een heel proces gaande bij de IND, het dossier
is meer dan bekend, maar zij moet weer een heel nieuwe aanvraag
indienen en EUR830 aan leges betalen. Volgens mij zitten wij niet te
wachten op extra procedures om een heleboel mensen aan het werk te
houden. Waarom zijn die leges zo ontzettend hoog? Voor haar is het
extra schrijnend. Het ziet ernaar uit dat zij alle recht heeft om hier
te blijven, maar dat kan niet omdat zij het geld niet heeft om die
nieuwe procedure aan te gaan. Zij heeft blijkbaar een verkeerde
procedure ingezet. Ik vraag me echt af waar het voornemen vandaan komt
om de leges te verhogen, terwijl ze al ontzettend hoog zijn, zeker als
je ze internationaal vergelijkt.
Over Somalië hebben we een uitgebreid debat gehad naar aanleiding van
het opheffen van het categoriaal beschermingsbeleid om misbruik en
fraude tegen te gaan. Daar kwam een heel aantal maatregelen uit. Die
hebben wij gesteund. Het is een heel zorgelijke situatie in Somalië.
Ik ben er helemaal niet blij mee dat het daar zo slecht gaat dat wij
daar in Nederland een asielbeleid voor moeten voeren. Dat is echt een
probleem. Ik wil van de staatssecretaris weten hoe dit beleid ten
aanzien van Somalië vorm heeft gekregen. Door een aantal ngo's, onder
andere de UNHCR, zijn ons daarover brieven gestuurd. Komt het voor dat
een Somaliër die geen fraude heeft gepleegd en afkomstig is uit een
gebied waarvoor voorheen de categoriale bescherming gold, nu geen
bescherming krijgt? Kan dat voorkomen? Hoe gaat het bij gedwongen
uitzetting van Somaliërs? Gaat het daarbij alleen om onder het
categoriaal beleid als relatief veilig aangemerkte gebieden of gaat
het om meer bestemmingen? Om welke gebieden gaat het dan? Ik kreeg
daarover gisteravond nog een brief van de UNHCR waarin deze zorgen
werden geuit. Ik leg die zorgen graag hier op tafel.
Dan de rapportage Vreemdelingenketen. Ik ben blij dat de
staatssecretaris de eerste stap heeft gezet in het verbeteren van de
rapportage. Op een paar punten vragen wij aandacht. Wij zijn heel blij
met de positieve uitwerking van de snelle actieteams op de
mensensmokkel vanuit Nigeria naar Nederland, onder andere de
Koolviszaak bewijst dat wij een bende hebben kunnen oprollen. Dat is
een goede zaak. Het is altijd de vraag geweest waar de
mensenhandelstroom naar toe gaat. Ik vraag me af of er nog steeds
gekeken wordt naar Nigeria als bronland voor mensenhandel en of de
aandacht na de vliegvelden nu naar de havens wordt verlegd?
Het aantal vervolgaanvragen vertoont een dalende trend. Dat is een
heel bijzonder en eigenlijk heel positief feit. Het verminderen van
vervolgaanvragen is immers een van de doelen van de nieuwe
asielprocedure. Het is nu interessant om te weten waarom onder de
huidige procedure die vervolgaanvragen aan het dalen zijn. Zijn daar
oorzaken voor aan te wijzen? Zijn dat ook succesfactoren die we moeten
meenemen naar de nieuwe asielprocedure?
Het COA wordt geconfronteerd met een acute vraag naar capaciteit,
zozeer dat er zelfs tenten zijn opgebouwd. Het zijn geen legertentjes
meer. Daar ben ik al heel erg blij mee. Het zijn redelijke paviljoens
waar ook bedrijven feesten in kunnen organiseren bijvoorbeeld, maar
het is niet ideaal. In het vorige AO heeft de staatssecretaris gezegd
dat zij er zo snel mogelijk van af wil, maar het lijkt er nu naar uit
te zien dat die tenten er nog wel een tijdje staan. Wat is nu precies
de planning met de tenten? Vervolgens wordt er in de rapportage gemeld
dat het COA in overleg is met een aantal gemeenten voor duurzame
capaciteit. Dat is altijd een probleem. Er zijn gemeenten die absoluut
geen asielzoekerscentrum willen. Er zijn ook voorbeelden waarin
gemeenten na aanvankelijke weerstand er eigenlijk nooit meer van af
willen vanwege de effecten op de lokale economie en werkgelegenheid.
Is het mogelijk dat de staatssecretaris het COA ondersteunt bij de
onderhandelingen die het telkens weer moet voeren met gemeenten over
tijdelijke vergunningen of een tijdelijke locatie. Het is een
ontzaglijke klus waar het COA telkens voor gesteld wordt. We willen
allemaal niet dat asielzoekers terechtkomen in bungalowparken of weet
ik wat voor exotische noodvoorzieningen. Dat moet gewoon niet de
bedoeling zijn. Als dit nu echt zo'n probleem is, kunnen wij daar dan
op landelijk niveau niet iets voor doen?
Ed Anker