Gemeente Boxtel

Behoud en gebruik zeldzame rassen en gewassen

* 15-10-2009

Dieren, gewassen en werkmanieren die vroeger een belangrijke rol speelden in onze landbouw zijn behoorlijk zeldzaam geworden. Kent u de Lakenvelderkoe, het Brandrode Rund, het Kempisch heideschaap, de Nederlandse landgeit of de kraaikop nog? En wat dacht u van graansoorten als Sint Jansrogge, eenkorn en emmer. De gemeente Boxtel vindt het belangrijk dat de verschillende rassen en gewassen blijven bestaan.

Link: http://www.boxtel.nl/nieuws.php

Ook de bijbehorende manieren van bewerken en oogsten waren én blijven belangrijk. Ze moeten (weer) een functie krijgen. Daarom is de gemeente gestart met projecten voor behoud van ons (levend) agrarisch erfgoed. Misschien heeft u ook nog ideeën?

Projectvoorbeelden
* In het Groene Woud wordt het Brandrode Rund steeds ingezet om natuurgebieden en cultuurhistorisch belangrijke graspercelen te begrazen. Begin vorige eeuw waren er nog slechts honderd fokzuivere dieren over. Het aantal groeit op dit moment en telt momenteel 750 fokzuivere dieren. Het Brandrode Rund is sterk en sober, kan zich goed aanpassen en blijkt redelijk winterhard. Daardoor kunnen ze het hele jaar door buiten verblijven. De dieren zijn vruchtbaar, kalven gemakkelijk en bezitten goede moedereigenschappen. In natuurgebieden gehouden Brandroden zogen hun eigen kalveren. Er daarnaast ook enkele veehouderijen waar de Brandroden als melkvee gehouden worden. Dit koeienras krijgt zo weer een functie als vlees- en melkleverancier en natuurbeheerder.
* Organisatie van een presentatie van alle zeldzame Nederlandse huisdierrassen voor de landbouw is ook een opgestart project. In het kader hiervan vindt volgend jaar op zondag 29 augustus 2010 op Landgoed Velder een grote manifestatie plaats. Deze dag worden diverse rassen gepresenteerd. Keuringen, veilingen, demonstraties, competities en kampioenschappen vinden plaats. Er zijn vele dieren waaronder zeven koeienrassen, 20 kippenrassen, drie paardenrassen en zes konijnenrassen te vinden.

Oude rassen
Oude rassen geven ons informatie over erfelijke eigenschappen die ver doorgefokte (huidige) rassen niet meer kunnen geven. Daarnaast zijn ze vanuit praktisch oogpunt belangrijk. Ze stellen vaak
weinig eisen aan hun omgeving. Daardoor zijn oude rassen geschikt voor inzet bij het beheer (begrazing) van natuurterreinen. Oude rassen zijn verder het resultaat van fokkerskunst uit het verleden en hebben daarom cultuurhistorische waarde. Zij vormen een bron van biologische verscheidenheid en laten zien welke variatie aan rassen onze voorouders met gerichte selectie en fokkerij hebben bereikt.
Ze hebben een recreatieve waarde, omdat ze vaak een rijke variatie aan vormen en kleuren laten zien. Daarom zijn ze zeer geschikt voor landschappen, parken, recreatiegebieden en op kinderboerderijen.
Tenslotte hebben oude rassen een wetenschappelijke waarde: in combinatie met archeologische vondsten geven ze inzicht in landbouwmethoden uit vroeger tijden.

Oude landbouw
Met agrobiodiversiteit bedoelen we de biodiversiteit van soorten uit de land- en tuinbouw en veeteelt. De gemeente Boxtel wil graag een project opstarten waar de verschillende aspecten van de oude landbouw bij elkaar gebracht worden. Op één of meerdere locaties kunnen oude graansoorten verbouwd worden, waar de zeer zeldzame akker(on)kruiden weer een groeikans krijgen. Denk aan graansoorten zoals Sint Jansrogge, eenkorn en emmer. Bewerking van deze percelen moet dan natuurlijk worden uitgevoerd met oude landbouwwerktuigen. Dit geldt ook voor het oogsten.
Niet alleen het behoud van deze rassen is immers erg belangrijk, maar ook de methode om deze gewassen te telen. Wereldwijd loopt de biodiverseit hard achteruit. Jaarlijks sterven er soorten uit. Niet alleen in de natuur, maar ook in de landbouwomgeving. Oude vormen van landbouw zijn er bijna niet meer. Maar ook bijna vergeten oude groenterassen en rassen van hoogstamfruitbomen, oude graanrassen en de bijbehorende akkerkruiden verdwijnen in rap tempo.

Meer informatie
Heeft u belangstelling voor deze projecten? Of wilt u misschien zelf meedoen aan het project met oude landbouwwerktuigen of paarden? Ideeën voor behoud van zeldzame gewassen en/of rassen?
Neem dan contact op met Henk Heling, senior beleidsmedewerker Plattelandsvernieuwing van de gemeente Boxtel. Hij is telefonisch bereikbaar (0411) 65 52 91, of per e-mail: hen@boxtel.nl.