Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Meer inzicht in radioactieve kwelders
22 oktober 2009
Onderzoeker analyseert gammastraling van kwelders
Kwelders, buitendijkse begroeide gebieden die af en toe door de zee
worden overspoeld, ontwikkelen zich anders dan tot nu toe werd
gedacht. Dat blijkt uit metingen van NWO-onderzoeker Alma de Groot.
Zij analyseerde de gammastraling die door de bodem van de kwelder
wordt geproduceerd. Kennis van kwelders is essentieel om dynamisch,
maar veilig kustbeheer te kunnen ontwikkelen. De Groot promoveert op
23 oktober aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Kwelders, of schorren zoals ze elders in Nederland worden genoemd,
zijn slibrijke gebieden waar planten op zijn gaan groeien en die af en
toe door de zee overspoeld worden. De zee zet daarbij slib af op de
kwelder, zodat deze in de loop van de tijd steeds hoger wordt. Ze
liggen op de Waddeneilanden, langs de vastelandskust van Friesland en
Groningen en in Zeeland. De Groot bestudeerde de kwelders op
Schiermonnikoog. Kwelders zijn niet alleen belangrijk voor de
biodiversiteit - er leven veel zeldzame planten en vogelsoorten - maar
spelen ook een grote rol in de bescherming van onze kust.
Radioactieve kwelders
De biologe gebruikte een nieuwe methode om kwelders te bestuderen: zij
analyseerde de gammastraling die van het zand en de kei in de kwelder
afkomstig is. De meeste sedimenten bevatten van nature een lage
concentratie radioactieve elementen die een kleine hoeveelheid
gammastraling uitstralen. Dit stelde haar in staat om de samenstelling
van de kwelders te kunnen bepalen.
De onderzoekster combineerde de stralingsmethode met het doen van
boringen. Zij ontdekte dat grote stormen gemiddeld eens in de tien
jaar zand afzetten op de kwelders, wat veel vaker is dan tot nu toe
werd gedacht. De bijdrage van dit zand aan de totale ophoging van de
kwelder bleek echter maar klein te zijn, wat betekent dat de 'normale'
opslibbing verreweg het belangrijkste is voor de groei van kwelders.
De methode van De Groot biedt veel mogelijkheden voor verder
onderzoek. Zij laat hiermee bovendien zien dat de gebruikelijke
kleinschalige metingen niet voldoende zijn om steekhoudende uitspraken
te kunnen doen over de ontwikkeling van de kwelders, bijvoorbeeld in
relatie tot zeespiegelstijging. Zij ontdekte namelijk ingewikkelde
patronen in opslibbing op de kwelders. Met deze kennis kunnen
reguliere metingen nu op een betere manier worden opgezet.
Dynamisch kustbeheer
In Nederland wordt steeds vaker gekeken naar de mogelijkheden van
'dynamisch kustbeheer'. Daarbij laat men de kust zich op bepaalde
gebieden natuurlijk ontwikkelen. Maar om te zorgen dat dit op een
veilige manier gebeurd, moet er goed inzicht zijn in de manier waarop
onze kust zich ontwikkelt. De Groot levert hier met haar onderzoek een
grote bijdrage aan.
Het onderzoek van Alma de Groot maakt deel uit van het programma
Land-Ocean Interactions in the Coastal Zone (LOICZ) van NWO. Het
afsluitende symposium van dit programma vindt plaats op 24 november
(Trippenhuis, Amsterdam).