Nivel
Wit-Rusland wil zichtbare huisarts
26 oktober 2009 | Wit-Rusland kent een sterk
gecentraliseerd gezondheidszorgsysteem, met weinig ruimte voor lokale
ontwikkelingen, zo blijkt uit onderzoek van het NIVEL dat is
uitgevoerd op initiatief van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Wit-Rusland is op weg naar een sterkere eerste lijn. De resultaten
zijn gepubliceerd in een WHO-rapport.
De afgelopen jaren is het gezondheidszorgsysteem in Wit-Rusland
langzaam veranderd. Zonder betrokkenheid van non-gouvernementele
organisaties, probeert de overheid de gezondheidszorg te ontwikkelen
tot een systeem met een sterkere eerste lijn waarin de huisarts een
spilfunctie heeft. Van een eerstelijnszorg gebaseerd op huisartsen
zoals wij die in Nederland kennen is nu nog nauwelijks sprake. Slechts
één op de tien artsen is huisarts en de training en opleiding zijn nog
niet toereikend om hun aantal snel te laten toenemen. Als
noodmaatregel werken basisartsen verplicht tijdelijk als huisarts,
zonder dat zij de daarvoor vereiste vaardigheden hebben opgedaan. De
onderzoekers adviseren zo snel mogelijk de specialisatie tot huisarts
grootschaliger op te zetten.
Jonge huisartsen
De huisarts zou in de toekomst in Wit-Rusland een rol als coördinator
en poortwachter kunnen gaan vervullen, waardoor bijvoorbeeld de
toegankelijkheid van de gezondheidszorg sterk kan verbeteren. Over de
huisartsen die er zijn, waren patiënten doorgaans tevreden. Vooral met
de behandeling, minder met de wachttijden, zo blijkt uit het
onderzoek. Vooral de jongopgeleide huisartsen maken het verschil. De
dienstverlening van de jongere huisartsen, is breder en zij verwijzen
minder dan oudere en traditionelere huisartsen. Verder vonden
patiënten dat de praktijken goed bereikbaar waren tijdens kantooruren,
behalve voor telefonisch advies. De bereikbaarheid buiten kantooruren
kan beter en vooral ook veel efficiënter. NIVEL-onderzoeker Wienke
Boerma: Bij gebrek aan enige vorm van telefonische voorselectie van
klachten, worden in de avond en nacht en gedurende de weekenden op
ieder wissewasje ambulances afgestuurd.
Methode
Voor het onderzoek maakten de onderzoekers gebruik van een door het
NIVEL ontwikkeld evaluatie-instrument voor eerstelijnsgezondheidszorg.
De methode biedt een structureel overzicht van de sterke en zwakke
kanten van de eerstelijnszorg van een land, met zowel aandacht voor
het gevoerde beleid als voor de stem van artsen en patiënten.
Beleidsmakers en politici kunnen het gebruiken als uitgangspunt voor
hun beleid. Voor het onderzoek in Wit-Rusland pasten de onderzoekers
het instrument toe in de regios Minsk en Vitebsk. De WHO zet het
instrument in voor de evaluatie van de eerste lijn in steeds meer
landen. Zo doet het NIVEL er voor de WHO momenteel onderzoek mee naar
de eerste lijn in Kazachstan, Oekraïne en Servië. Begin 2010
verschijnen de publicaties hierover. Eerder deed het NIVEL al
soortgelijk onderzoek in Rusland, Turkije, Slovenië en Oezbekistan.
Voor meer informatie over het NIVEL-onderzoek voor de WHO, zie ook de
terugblik bij gelegenheid van het afscheid van de voormalig Regional
Director van WHO Europa, Marc Danzon: Matching services to New Needs:
10 Years of the Regional Office for Europe of the World Health
Organization.