Nieuwe staatkundige verhoudingen
23 oktober 2009
Externe voortgangsrapportage staatkundig proces Nederlandse
Antillen
over de maanden juni t/m september 2009
BELANGRIJKSTE RISICO'S EN MAATREGELEN
Deze rapportage ziet op de risico's met betrekking tot de haalbaarheid en de
inwerkingtreding van de nieuwe staatkundige structuur voor de Nederlandse Antillen
op 10 oktober 2010. In onderstaande overzichten is de haalbaarheid van de
verschillende onderdelen van het staatkundig proces aangegeven door middel van de
kleurcoderingen groen tot en met rood.
Algemeen
Risico:
· Het land Nederlandse Antillen loopt wat de ontmanteling betreft achter op de
planning. (Dit terwijl tegelijkertijd moet worden vastgesteld dat een aantal taken
voor Sint Maarten en de BES niet of nauwelijks meer worden uitgevoerd.) Dit blijkt
onder andere uit het uitblijven van de aanbieding van een (rechts)positie in de
nieuwe bestuurlijke organisatie die de landsambtenaren in eerste instantie uiterlijk
1 april jl. van het land Nederlandse Antillen hadden moeten ontvangen. Het land
Nederlandse Antillen, Curaçao en St. Maarten koersen op de start van overdracht
van taken in januari 2010 waarbij het nu de bedoeling is dat de ambtenaren die
dan nog in dienst van het land Nederlandse Antillen zijn, per 1 januari 2010 op
Curaçao eerst ter beschikking worden gesteld aan Curaçao (in diensttreding volgt
dan per transitiedatum) en op St. Maarten reeds per 1 januari 2010 in dienst
treden. Tot op heden heeft het land Nederlandse Antillen het protocol voor de
overgang naar Nederland van landsambtenaren die wonen en werken op de BES-
eilanden, nog niet willen tekenen. Dit geldt ook voor Bonaire. Het uitblijven van
duidelijkheid bij het landspersoneel over hun overgang naar de nieuwe landen en
naar Nederland is een risico voor het proces.
· Een aandachtspunt blijft in welk tempo en in welke omvang de decentralisatie per
januari 2010 gaat verlopen. De landsverordening voor de decentralisatie van
Landstaken wordt naar verwachting uiterlijk eind december goedgekeurd. Dan ook
zal gestart kunnen worden. Echter, met de komende verkiezingen op 22 januari is
het niet zeker dat deze decentralisatie door een nieuw te formeren kabinet van het
land Nederlandse Antillen op een wijze zal of kan worden opgepakt, die leidt tot
tijdige afronding van de decentralisatie.
· De regering van de Nederlandse Antillen heeft besloten de Statenverkiezingen van
begin 2010 niet uit te stellen. Met het Land zijn afspraken gemaakt over de
parlementaire behandeling van de voorliggende wet- en regelgeving ten behoeve
van de transitie. Een behandeling die begin 2010 moet worden afgerond. De
verkiezingen en de ontwikkelingen die hieruit voortkomen kunnen mogelijk tot
vertraging in dit traject leiden.
· Tijdens de Politieke Stuurgroep Staatkundige Verandering van woensdag 30
september jl. is in vervolg op de conclusies van de politieke stuurgroep van 24 juni
2009 een datum voor de transitie vastgesteld: 10 oktober 2010. Deze
transitiedatum is echter alleen aan de orde indien aan een aantal voorwaarden is
voldaan. Zo zullen het Statuut, alle relevante Rijkswetgeving (met inbegrip van de
daarop gebaseerde uitvoeringsregelgeving), de wetgeving voor de nieuwe
openbare lichamen BES en de Staatsregelingen en organieke wetten van de
nieuwe landen moeten zijn afgerond. Tevens zal dan de algemene maatregel van
rijksbestuur waarborging landstaken Curaçao en Sint Maarten gereed moeten zijn.
Dit geldt ook voor de plannen van aanpak voor de uitvoering van die taken die de
landen op de dag van transitie nog niet volgens de afgesproken criteria kunnen
verrichten.
· Thans leiden de politieke ontwikkelingen op Bonaire, waarbij het nieuwe
bestuurscollege zich kritisch uitlaat over de verdere uitwerking van
transitieafspraken en voornemens is een referendum te organiseren, tot zorgen
over de voortvarendheid waarmee het proces kan worden afgerond. Met Saba en
St Eustatius zijn reeds diverse afspraken gemaakt over en processen in gang gezet
voor de overdracht van landstaken naar Nederland, de overgang van personeel en
de toekomstige taakverdeling tussen Nederland en de openbare lichamen. Bonaire
dreigt nu achterop te raken.
Maatregelen:
· De AMvRB waarborging landstaken Curaçao en Sint Maarten bedoelt te
waarborgen dat de taken die Curaçao of Sint Maarten op de dag van transitie nog
niet volgens de afgesproken criteria kunnen verrichten, toch naar behoren worden
uitgevoerden op termijn zelfstandig kunnen worden verricht. Of en zo ja, voor
welke taken dit geldt, moet blijken uit de afgesproken toetsing aan de criteria.
· Nederland blijft werken aan de overdracht van taken van het land Nederlandse
Antillen naar Nederland ten behoeve van de BES-eilanden. De eerste taken op
het gebied van gezondheidszorg zijn in september van dit jaar reeds
overgedragen. Meerdere Nederlandse ministeries werken aan onderlinge
regelingen met de Antilliaanse bewindspersonen om de overdracht van uitvoering
van taken de komende maanden mogelijk te maken.
· Nederland zal blijven aandringen op het zo spoedig mogelijk verschaffen van
helderheid aan het personeel. Als het land Nederlandse Antillen blijft weigeren het
protocol voor de overgang van landsambtenaren (woonachtig en werkzaam op de
BES-eilanden) naar Nederland te tekenen, dan zal Nederland overwegen
rechtstreeks de betreffende landsambtenaren te benaderen, verzoeken om
informatie over hun rechtspositie en een aanbieding doen voor indienstneming als
Rijksambtenaar BES per transitiedatum.
· Het is van belang dat de nieuw te vormen landen een reële planning maken voor
taakovername en de condities voor de overgang van personeel en financiële
middelen. Een eerste stap in deze richting is gezet met de geplande aanstelling
van kwartiermakers bij de nieuwe landen en afbouwmanagers bij het land
Nederlandse Antillen.
Rechtshandhaving, rechtspleging en constitutionele zaken
Risico's:
· De voorstellen van de consensusrijkswetten Hof, OM, politie en Raad voor de
rechtshandhaving zijn inmiddels ingediend bij de Tweede Kamer. Gelet op het feit
dat het hierbij gaat om consensusrijkswetgeving1, zal er gedurende het verdere
wetgevingsproces overeenstemming moeten blijven bestaan over de inhoud van
de wetsvoorstellen. De komende Statenverkiezingen kunnen het wetgevingsproces
vertragen.
· Hiernaast is het van belang dat er politiek bestuurlijk commitment blijft voor de
verbetertrajecten en er voldoende geld en capaciteit wordt ingezet voor
voortvarende implementatie van de wetgeving en het uitvoeren van de
verschillende verbetertrajecten (politie, Openbaar Ministerie, Gemeenschappelijk
Hof van Justitie, Raad voor de rechtshandhaving, Gevangeniswezen en
Vreemdelingenketen).
Maatregel:
· Het Land Nederlandse Antillen, Curaçao en Sint Maarten zullen zich moeten blijven
inspannen om de benodigde verbetertrajecten op het terrein van de
rechtshandhaving uit te voeren. Nederland zal hierop aan blijven dringen en
verleent hierbij ondersteuning.
Openbare financiën
Risico:
· Eind 2008 is een politiek akkoord bereikt tussen Curaçao en Sint Maarten over het
monetair systeem. Er komt één gezamenlijke centrale bank. Beide toekomstige
landen verankeren dit, alsmede de overige voor de financiële sector relevante
regels inzake toezicht en integriteit, in eigen wetgeving (die door de
Toetsingsadviescommissie zal worden getoetst). Er is door Curaçao en Sint
Maarten nog geen aanvang gemaakt met de uitvoering van dit traject. Daarnaast
is de besluitvorming over de valutakeuze nog niet afgerond.
Maatregelen:
· Het opzetten van een centrale bank, alsmede de daaraan gekoppelde wetgeving,
maakt onderdeel uit van de Slotverklaring en is een voorwaarde voor het
verkrijgen van landstatus voor Curaçao en Sint Maarten.
Transitie Bonaire, Sint Eustatius en Saba
Risico:
· Met name de politieke situatie op Bonaire, gekoppeld aan het geplande
referendum, kan gevolgen hebben voor het tempo van het staatkundig proces,
waaronder de voorbereidingen voor de nieuwe status van Bonaire, Saba en Sint
Eustatius.
1 De grondslag voor de rijkswet Gemeenschappelijk Hof van Justitie is voor Aruba niet artikel 38
Statuut (consensus) maar artikel 43 lid 2 Statuut (waarborgtaak Koninkrijk). Zie toelichting bij
8. Aruba.
Maatregelen:
· Nederland houdt zich aan de afgesproken planning voor het staatkundig proces.
De voorbereidingen op Saba en Sint Eustatius gaan volgens plan door, voor
Bonaire worden de ontwikkelingen nader afgewacht.
Opbouw Land Sint Maarten
Risico
· Het toetsingsproces loopt vertraging op vanwege het uitblijven van de aan Sint
Maarten gevraagde ontwerpen van wetgeving die nog getoetst moet worden. De
Het werk van de Toetsingsadviescommissie loopt daardoor vertraging op.
· Ofschoon Sint Maarten zich flinke inspanningen getroost, is het onwaarschijnlijk
dat Sint Maarten op de transitiedatum alle vereiste instellingen om als land te
kunnen functioneren gereed heeft.
Maatregelen
· Het is aan Sint Maarten om nu snel met de gevraagde ontwerpen van wetgeving
te komen.
· Tijdens de Politieke Stuurgroep van 30 september zijn afspraken gemaakt over de
aanpak voor die taken waarvan uit de toetsing blijkt dat de aanstaande landen
deze nog onvoldoende kunnen uitvoeren op het moment van transitie. Deze
aanpak is in een AMvRB vastgelegd.
Betekenis van de kleuren:
: Dit onderdeel zal waarschijnlijk worden afgerond in de loop van 2010 ().
: Dit onderdeel zal door de opgelopen vertraging mogelijk niet worden afgerond in
de loop van 2010 ( ).
: Dit onderdeel zal waarschijnlijk niet worden afgerond in de loop van 2010 ( ).
1. RECHTSHANDHAVING, RECHTSPLEGING EN CONSTITUTIONELE ZAKEN
Doel Voorbereiding van wet- en regelgeving en de implementatie van de
afspraken in de Slotverklaring van 2 november 2006 ten aanzien van:
· de onderdelen rechtspleging en rechtshandhaving;
· constitutionele zaken, zoals de wijziging van het Statuut,
overgangsbepalingen en de afbakening van land- en zeegrenzen.
Verantwoordelijkheid Gezamenlijk: Land Nederlandse Antillen, Sint Maarten, Curaçao en
Nederland (mede namens de BES-eilanden)
Aandachtsgebieden Gemeenschappelijk Hof van Justitie
stand van zaken · Deze conceptrijkswet is in de RMR van 5 december 2008 behandeld
en vervolgens aangeboden aan de Raad van State van het
Koninkrijk. Op 11 maart 2009 heeft hij advies uitgebracht.
· Het rijkswetvoorstel is ingediend bij de Tweede Kamer.
· De AMvRB Rechtspositie Gemeenschappelijk Hof van Justitie en de
AMvRB financiering Gemeenschappelijk Hof van Justitie zijn in
voorbereiding. In de Politieke Stuurgroep van 26 maart is ingestemd
met de uitwerking van de voorgestelde financieringsgrondslag. Over
de AMvRB financiering Gemeenschappelijk Hof van Justitie is tijdens
de Politieke Stuurgroep van 30 september jl. overeenstemming
bereikt. De planning is dat deze regelgeving uiterlijk in het najaar
van 2009 in ontwerp gereed is.
· De implementatie van de consensusrijkswet Gemeenschappelijk Hof
wordt door de staande organisatie van het Hof (met ondersteuning
vanuit PVNA) voorbereid. Binnen het PVNA loopt reeds een
verbetertraject waarin de implementatie van deze rijkswet wordt
meegenomen. In de Politieke Stuurgroep van 26 maart is besloten al
te gaan proefdraaien met het nieuwe financieringsmodel.
Er zijn kwartiermakers door de verschillende entiteiten aangesteld die
zich bezig gaan houden met het opzetten van de in de consensusrijkswet
voorgestelde beheerraad.
Tot en met het moment van besluitvorming over indiening van het
voorstel in de RMR kon over de inhoud van het voorstel geen
overeenstemming worden bereikt met Aruba. Het voorstel is daarom
voor Aruba gebaseerd op artikel 43, tweede lid, Statuut (waarborgfunctie
Koninkrijk) en niet op artikel 38, tweede lid (consensus). Er vindt overleg
plaats over indiening van een nota van wijziging die tot gevolg kan
hebben dat er alsnog overeenstemming wordt bereikt met Aruba.
Openbaar Ministerie
· Deze conceptrijkswet is in de RMR van 5 december 2008 behandeld
en vervolgens aangeboden aan de Raad van State van het
Koninkrijk. Op 11 maart 2009 heeft de Raad advies uitgebracht. Het
rijkswetsvoorstel is ingediend bij de Tweede Kamer.
· De AMvRB Rechtspositie Openbaar Ministerie en de AMvRB
Kostenverdeling Openbaar Ministerie zijn in voorbereiding. De
planning is dat deze regelgeving in het najaar van 2009 in ontwerp
gereed is.
· Een "driemanschap" (dhr. Goede, PG Piar en dhr. De Wit) heeft een
voorstel uitgewerkt voor de inrichting van het OM. Hierover zal op
korte termijn moeten worden besloten. Er loopt reeds een
verbetertraject binnen het PVNA.
Politie
· Deze conceptrijkswet is in de RMR van 13 februari 2009 behandeld
en is vervolgens aangeboden aan de Raad van State van het
Koninkrijk. Het advies van de Raad is op 29 april 2009 uitgebracht.
Het rijkswetsvoorstel is ingediend bij de Tweede Kamer.
· Er bestaat politiek-bestuurlijke overeenstemming over onderlinge
ontwerpregelgeving op het gebied van kwaliteitszorg en over een
ambtsinstructie.
· De AMvRB waarin de minimale korpssterkte wordt vastgelegd moet
nog worden vastgesteld. Dat geldt eveneens voor de
kwaliteitscriteria en opleidings- en trainingsvereisten, de regels voor
de uitrusting van ambtenaren van politie, het rangenstelsel en de
politiegegevens. De planning is om dit uiterlijk in december 2009 in
ontwerp gereed te hebben.
· De Veiligheidswet BES, met onder meer nadere bepalingen over de
politie voor de BES-eilanden, is medio juni 2009 aan de Raad van
State aangeboden ter advisering. De Raad van State heeft op 28
augustus 2009 advies uitgebracht. Het streven is om het
wetsvoorstel in oktober aan de Tweede Kamer aan te bieden.
· In de Politieke Stuurgroep van 1 oktober 2008 is het "presidium
verbetertraject politie" (en de daaronder hangende werkgroepen) de
opdracht gegeven te komen tot organisatie en implementatieplannen
voor de drie toekomstige korpsen. De eerste resultaten zijn
gepresenteerd in de Politieke Stuurgroep van 26 maart jl. Er liggen
voor de toekomstige korpsen inmiddels contourennota's. Deze
worden momenteel verder uitgewerkt in inrichtingsplannen. In de
Politieke Stuurgroep van 26 maart is besloten tot de inrichting van
een Personele taskforce en de start van een zogenoemd
kwaliteitstraject. De Personele taskforce is gericht op het wegwerken
van achterstanden van personeeldossiers en de begeleiding van de
transitie van personeel naar het nieuwe bestel. Het kwaliteitstraject
is gericht op de vormgeving van de nieuwe organisatie waarbij
aandacht voor leiderschap, cultuur en de bedrijfsvoeringsprocessen
moet leiden tot kwaliteitsverbetering. Nederland biedt hierbij de
ondersteuning aan van ongeveer 15 politiedeskundigen. Deze
deskundigen zullen voor ongeveer 3 jaar samen met de Antilliaanse
collega's verantwoordelijk zijn voor het kwaliteitstraject. Tot op
heden is er echter nog geen invulling gegeven aan het
kwaliteitstraject. De werkgroepen Curaçao, Sint Maarten en BES
hebben een behoeftestelling voor hun deel van de 15
functionarissen gepresenteerd. De werving van deze functionarissen
vindt op dit moment nog plaats. Het streven is de inrichtingsplannen
voor de toekomstige korpsen en de gemeenschappelijke voorziening
in december gereed te hebben. Hierna moet de daadwerkelijke
implementatie en verbetering tot stand worden gebracht. (Brief van
de voorzitter van het presidium is bijgevoegd).
· Tijdens de vergadering van de Politieke stuurgroep van 30 september
jl. is besloten dat voor de gemeenschappelijke voorziening een
afzonderlijke werkgroep van vijf personen in het vierde kwartaal een
inrichtingsplan zal vaststellen Een poging daartoe van de
gezamenlijke korpschefs heeft niet het gewenste resultaat
opgeleverd.
· Gelet op de geringe voortgang op het gebied van de
gemeenschappelijke voorziening politie en de stand van zaken in het
verbetertraject van de politiekorpsen2 heeft de Politieke stuurgroep
besloten het huidige Recherchesamenwerkingsteam in ieder geval tot
twee jaar na de transitie in stand te houden.
· Daarnaast is er in de samenwerkingsovereenkomst "tot vastlegging
van de ingangsdatum van de nieuwe staatkundige status van
Curaçao en Sint Maarten" onder punt 6 het volgende afgesproken:
Gelet op de afspraak onder C20 van de Slotverklaring van het
bestuurlijk overleg van 2 november 2006 over de verbetering van de
politieorganisatie heeft toetsing van de politie door het aangevuld
presidium van de Voorbereidings-Ronde Tafelconferentie (V-RTC)
prioriteit. Uiterlijk op 1 januari 2010 zijn er volledig uitgewerkte
inrichtingsplannen voor de politie van Curaçao, Sint Maarten en van
Bonaire, Sint Eustatius en Saba inclusief verbeterplannen die
beschrijven hoe de in de inrichtingsplannen opgenomen eindsituatie
2 De voorzitter van het presidium verbetertraject Politie heeft per brief gerapporteerd
over de voortgang in het politietraject. Deze brief is als bijlage opgenomen.
bereikt kan worden. De verbeterplannen kunnen dienen als plan van
aanpak indien de resultaten van de toetsing daar aanleiding toe
geeft.
Raad voor de rechtshandhaving
· Deze conceptrijkswet is in de RMR van 13 februari 2009 behandeld
en is vervolgens aangeboden aan de Raad van State van het
Koninkrijk. Het rijkswetvoorstel is ingediend bij de Tweede Kamer.
· Over de concept-AMvRB Rechtspositie leden van de Raad voor de
rechtshandhaving bestaat overeenstemming. Het concept zal zo
spoedig mogelijk aan de Raad van State van het Koninkrijk voor
advies worden voorgelegd.
· Voor de implementatie van de Raad voor de rechtshandhaving zijn
kwartiermakers aangesteld die inmiddels aan de slag zijn.
·
Statuut en overgangsbepalingen
Het advies van de Raad van State van het Koninkrijk is ontvangen; Het
nader rapport is in concept gereed en aangeboden aan de
rijksministerraad. Na behandeling in de rijksministerraad begin
november zal hetvoorstel zo spoedig mogelijk aan u worden
aangeboden.
Vreemdelingenketen
· Over de onderlinge regeling Vreemdelingenketen is tijdens de
Politieke Stuurgroep van 26 maart jl. overeenstemming bereikt.
· Er wordt thans gewerkt aan een implementatieplan. Hierbij zal
zoveel mogelijk worden aangesloten bij de binnen het PVNA lopende
verbetertrajecten.
Gevangeniswezen (onderlinge regeling)
· Over de onderlinge regeling detentiecapaciteit en bijbehorende
toelichting is op 1 oktober 2008 politieke overeenstemming bereikt.
Parlement Met uitzondering van die betreffende het Statuut, zijn de
bovengenoemde ontwerprijkswetten inmiddels aan de Tweede Kamer en
de overige betrokken parlementen aangeboden.
Risico's · Er zal gedurende het wetgevingsproces overeenstemming moeten
blijven bestaan tussen de betrokken entiteiten.
· Van belang is dat voldoende aandacht en capaciteit wordt ingezet
voor de totstandbrenging van de tamelijk omvangrijke
uitvoeringsregelgeving waarover net als bij de
consensusrijkswetgeving overeenstemming moet bestaan.
· Er zal voldoende geld en capaciteit moeten worden ingezet voor de
implementatie van de wetgeving en het uitvoeren van de
verschillende verbetertrajecten.
Maatregelen · Nederland streeft naar goede procedurele afspraken tussen betrokken
regeringen en parlementen over de wijze waarop gedurende de
gehele goedkeuringsprocedure consensus tussen alle entiteiten
bewaard kan blijven. Er zijn afspraken gemaakt met de Voorzitter
van de Tweede Kamer en de voorzitter van de commissie NAAZ
omtrent de behandeling van het pakket aan wetgeving.
· Het Land Nederlandse Antillen, Curaçao en Sint Maarten zullen zich
moeten blijven inspannen om de benodigde verbetertrajecten op het
terrein van de rechtshandhaving uit te voeren. In de politieke
stuurgroep van 26 maart is besloten dat de Eilandgebieden Curaçao
en Sint Maarten zelf deelnemen en lid zijn van de stuurgroep PVNA.
Hierdoor komt ook de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de
verbetertrajecten voor een belangrijk deel bij de Eilandgebieden zelf
te liggen.
2. OPENBARE FINANCIËN
Doel Voorbereiding van wet- en regelgeving en de implementatie van de
afspraken in de slotverklaring van 2 november 2006 op het terrein van
openbare financiën en economie.
Verantwoordelijkheid Gezamenlijk: Land Nederlandse Antillen, Sint Maarten, Curaçao en
Nederland (mede namens de BES-eilanden)
Aandachtsgebieden Schuldsanering en lopende inschrijving
stand van zaken · Op 18 mei 2009 is een uitgebreide brief over de schuldsanering naar
de Kamer gestuurd (kamerstuk 31 568, nr. 37). Daarin is gemeld dat
in toekomstige voortgangsrapportages telkens nadrukkelijk aandacht
wordt besteed aan de voortgang van de schuldsanering en de
lopende inschrijving. Dat is gebeurd in de vorige
voortgangsrapportage en gebeurt nu opnieuw in bijlage 1 bij dit
document.
Sociaal Economische Initiatieven
· Alle vijf de Sociaal Economische Initiatieven (SEI's) en bijbehorende
implementatieplannen zijn vastgesteld. De uitvoering loopt achter op
de oorspronkelijke afgesproken planning, onder andere vanwege de
late start. Dit onderwerp is tijdens de voortgangsoverleggen over het
samenwerkingsbeleid dit voorjaar nadrukkelijk aan de orde gesteld
en er zijn afspraken gemaakt die voor een verbetering van de
uitvoering moeten zorgen. Dit heeft ook tot een zichtbaar verbeterde
voortgang geleid. Door dit in de voortgangsoverleggen nadrukkelijk
aan de orde te stellen is ook uitvoering gegeven aan de Motie
Leerdam (kamerstukken 2008 - 2009, 31568, nr. 43) waarin is
verzocht het uitvoeren van de SEI projecten onder de aandacht te
brengen van de Nederlandse Antillen. Ook in de komende
voortgangsoverleggen zal de uitvoering van de SEI projecten
nadrukkelijk gevolgd worden.
Consensusrijkswet Financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten
(toezicht in de nieuwe situatie)
· Het advies van de Raad van State van het Koninkrijk is ontvangen;
Het voorstel is in augustus aangeboden aan de Tweede Kamer.
Momenteel wordt het verslag van de Tweede Kamer afgewacht.
Monetair systeem
· Eind 2008 is een politiek akkoord bereikt tussen Curaçao en Sint
Maarten over het monetair systeem. Er komt één gezamenlijke
centrale bank. Beide toekomstige landen verankeren dit alsmede de
overige voor de financiële sector relevante regels inzake toezicht en
integriteit in eigen wetgeving (die door de Toetsingsadviescommissie
zal worden getoetst). Er is door Curaçao en Sint Maarten nog geen
aanvang gemaakt met de uitvoering van dit traject.
· De president van de BNA heeft onlangs voorgesteld ook voor
Curaçao en Sint Maarten de US dollar in te voeren als enige valuta.
De bestuurders van deze eilanden zijn van mening dat dit een
belangrijke beslissing is waarvan de pro's en contra's zorgvuldig
afgewogen moeten worden. Een keuze is nog niet gemaakt.
· Voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba zal met ingang van de nieuwe
status De Nederlandsche Bank verantwoordelijk worden voor het
monetair systeem. Als officiële valuta wordt dan de US dollar
geïntroduceerd.
Parlement · De ontwerp-consensusrijkswet Financieel toezicht is in augustus
2009 aangeboden aan de parlementen van de betrokken landen.
Risico's · Curaçao moet continu uitvoering blijven geven aan de aanvullende
maatregelen bij de begroting 2009 waardoor ze blijft voldoen aan de
eisen die door het Cft zijn gesteld.
· Oorspronkelijk is afgesproken dat de SEI programma's
eind 2010 afgerond zouden zijn. Inmiddels is duidelijk dat
dit, mede door de late start, niet voor alle projecten
haalbaar is. In die gevallen zal een deel van de
beleidsdoelen niet gerealiseerd kunnen worden. Dat zou
betekenen dat zaken als investeringen in infrastructuur,
hervormingen in de sociale zekerheid en verbeteren van de
marktwerking op de eilanden onvoldoende tot stand
zouden kunnen komen. Besproken wordt met de
eilandgebieden Curaçao en SXM (de nieuwe landen) welke
herzieningen in de planning nodig zijn om toch de goede
startpositie te genereren. Herzieningen zullen als
onderdeel van de rapportage aan de RMR worden
gepresenteerd.
· Het opzetten van een gezamenlijke centrale bank voor Curaçao en
Sint Maarten maakt onderdeel uit van het Slotverklaring en is een
voorwaarde voor het verkrijgen van de landstatus.
Maatregelen · Nederland overlegt regelmatig met de eilandgebieden en USONA
over manieren om de snelheid van uitvoering van de SEI's te
verhogen. Naar aanleiding daarvan heeft USONA haar procedures
vereenvoudigd. Verder is het voor de eilanden mogelijk om via het
IVB programma extra uitvoeringscapaciteit in te zetten. Ten slotte
geeft Nederland adviezen aan de eilandgebieden om de
uitvoeringsorganisaties op de eilanden te verbeteren.
· Het opzetten van een gezamenlijke centrale bank voor Curaçao en
Sint Maarten is geheel de verantwoordelijkheid van de betreffende
entiteiten. Door Nederland is expertise op dit
onderwerp aangeboden.
3. TRANSITIE BONAIRE, SINT EUSTATIUS EN SABA
Doel Realiseren van de status van openbaar lichaam binnen het Nederlandse
staatsbestel voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba (BES).
Verantwoordelijkheid Nederland (en de drie eilanden)
Aandachtsgebieden Situatie Bonaire
stand van zaken · Het nieuwe BC van Bonaire lijkt afstand te nemen van de afspraken
zoals vastgelegd in de slotverklaring van 10/11 oktober 2006.
Tijdens haar bezoek aan Bonaire op 28 september 2009 heeft de
staatssecretaris van BZK te kennen gegeven dat indien het BC van
Bonaire de grondslag voor de gemaakte afspraken ter discussie stelt,
men het hele pakket ter discussie stelt, waaronder de sanering van
de betalingsachterstanden, de begrotingssteun, het sociaal-
economisch initiatief, en extra investeringen in onder andere de
gezondheidszorg, onderwijs, veiligheid en jeugd en gezin. Door de
opstelling van het BC bestaat er een reëel risico op vertragingen in
de voorbereidingen. Daarnaast heeft het BC heeft ervoor gekozen
een referendum te houden. De inmiddels door de
referendumcommissie geadviseerde vraagstelling zal tot veel
onduidelijkheid leiden.
Maatregelen (wetgeving en uitvoering) BES
· Vrijwel alle ministeries hebben inzichtelijk gemaakt welke
maatregelen in 2009/2010 worden doorgevoerd. De grootste tranche
BES-wetgeving is naar de Tweede Kamer gestuurd. De vragen van
de Kamerfracties worden momenteel van antwoorden voorzien.
· BZK heeft een planning opgesteld voor de gefaseerde overdracht van
uitvoering van taken van het land Nederlandse Antillen aan
Nederland voor wat betreft de BES. Deze overdracht sluit zo veel
mogelijk aan op activiteiten die departementen al gepland hebben op
de BES in het kader van voor de transitie te nemen maatregelen. De
MR heeft de uitgangspunten besproken voor vervroegde overname
van de uitvoering van taken van het land Nederlandse Antillen.
Overname van de uitvoering zal in een voorkomend geval
plaatsvinden onder verantwoordelijkheid van de betreffende
Antilliaanse minister. 10 september jl. is hiertoe de eerste
overeenkomst met het land Nederlandse Antillen ondertekend voor
wat betreft de beleidsterreinen Volksgezondheid en Jeugd & Gezin.
· De opening van de Regionale Service Centra op Bonaire, Sint
Eustatius en Saba en de komst van de commissaris voor de BES
sinds 1 januari 2009 hebben tot een forse intensivering van de
activiteiten van de verschillende departementen op de BES geleid.
Inmiddels hebben alle departementen hun kwartiermakers naar de
BES gezonden. De kwartiermakers nemen de uitvoering van de
plannen van aanpak van hun departement ter hand. Dit betekent dat
zij werkzaamheden verrichten om ervoor te zorgen dat hun
departement per transitiedatum voorbereid is om voor de eilanden
verantwoordelijk te zijn. Verder zal in overleg met de lokale
overheden een aantal prioritaire maatregelen nog gedurende de
transitieperiode ten uitvoering worden gebracht. Ook ondersteunen
en adviseren de kwartiermakers lokale bestuurders en diensten waar
nodig. Met deze toenemende activiteiten wordt de aanwezigheid van
Nederland zichtbaar op de eilanden.
Wet openbare lichamen BES, Wet financiën BES,
Invoeringswet BES, Aanpassingswet BES en wijziging van de
Kieswet
· Het verslag over deze vijf wetsvoorstellen is begin september
ontvangen. Momenteel wordt met betrekking tot elk wetsvoorstel
gewerkt aan de nota naar aanleiding van het verslag en zo nodig een
nota van wijziging. Naar verwachting worden deze twee nota's begin
oktober ingediend bij de Tweede Kamer.
· BZK stelt plannen op voor de implementatie van de WolBES en de
WfinBES.
Financieel toezicht in de transitieperiode
· Nederland heeft op advies van het Cft toegezegd de
betalingsachterstanden van de BES-eilanden uit 2006 en 2007 te
zullen saneren tot een bedrag van maximaal Naf 50 miljoen. Er
wordt nu samen met Cft en de Auditdienst naar een nieuwe
procedure gekeken voor de afwikkeling daarvan, omdat in de praktijk
de afhandeling volgens de procedure die geldt voor de achterstanden
t/m ultimo 2005 erg moeilijk blijkt te verlopen.
Invoering dollar BES
· Na consultatie van de betrokken partijen (eilandgebieden,
commerciële banken, DNB en BNA) begint het definitieve scenario
voor de invoering van de dollar gestalte te krijgen. De
voorbereidingen voor de invoering van de dollar zullen in het najaar
van 2009 beginnen. Het ministerie van Financiën stuurt hiervoor een
aparte kwartiermaker naar de BES. Vanaf het moment van overgang
naar de nieuwe staatkundige structuur zal de dollar het wettig
betaalmiddel zijn op de BES eilanden.
De departementen op de BES
Jeugd en Gezin
De kwartiermaker van Jeugd en Gezin (en Justitie) heeft met alle
eilanden een plan vastgesteld voor de preventie en de jeugdzorg. Hierin
staat welke methodiek wordt gehanteerd, hoeveel extra mensen voor
opvoedingsondersteuning en ambulante hulp erbij komen, en welke
voorzieningen er komen voor kinderen die tijdelijk niet thuis kunnen
wonen, zoals pleegzorg en gezinshuizen.
De eerste stappen voor de vorming van Centra voor Jeugd en Gezin zijn
gezet. Deze zijn per eiland verschillend. Vanaf oktober wordt geworven
voor ca. 20 vacatures, zoals ambulante hulpverleners,
gedragswetenschappers, jongerenwerkers, gezinsvoogden en
medewerkers Voogdijraad. Voor Saba zijn al twee jeugdhulpverleners
gevonden, die op 1 januari 2010 starten. Voor de Bovenwinden is een
kinder- en jeugdpsychiater gevonden, die op 1 oktober 2009 start. Op
Saba zal het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) per begin 2010
operationeel zijn voor publiek. De voorbereidingen van het CJG op
Bonaire, die al goed op gang waren, zijn tijdelijke door het nieuwe
Bestuurscollege stilgelegd, tot irritatie van de lokale jeugdprofessionals.
De kwartiermaker heeft de zaak toch weer opgepakt, in afwachting van
verdere staatkundige ontwikkelingen. Eind augustus heeft de
adviesgroep voorde Voogdijraad en gezinsvoogdij haar voorstellen
besproken. Dit leidt tot een definitief advies in september. Begin oktober
vinden op de Bovenwinden voorlichting en intake plaats voor het
opvoedingsprogramma Triple P, waaraan alle jeugdprofessionals (ook bv
onderwijzend personeel) kunnen deelnemen. De trainingen starten in
december. Bonaire volgt een paar maanden later.
OCW
Het ministerie van OCW heeft de eerste stappen gezet in de uitvoering
van het verbeterprogramma voor het onderwijs op de BES. Bij 1000
leerlingen van de groepen 6 en 7 van het Funderend Onderwijs en de
onderbouw van het Voortgezet Onderwijs zijn in mei-juni lees- en
rekentoetsen afgenomen. Op basis van de resultaten van deze
toetsen kunnen de leerkrachten inhaaltrajecten opzetten
om leerachterstanden in te lopen; daarvoor mogen zij remediërend
materiaal aanschaffen. Tevens zijn voor alle drie de scholen voor
Voortgezet Onderwijs gratis schoolboeken verstrekt en worden op Saba
de 5 schoolbussen vervangen. De scholen voor funderend, speciaal en
voortgezet onderwijs zijn ook in staat gesteld ander schoolmateriaal aan
te schaffen. Verder kunnen alle scholen medewerkers laten scholen om
hun zorgleerlingen beter te begeleiden.
In de periode september-oktober 2009 worden audits uitgevoerd bij de 3
VO-scholen op basis waarvan handreikingen kunnen worden gedaan om
de schoolbesturen en managementteams te ondersteunen bij hun
werkzaamheden. Tevens worden voorbereidingen getroffen om in het
komende half jaar te starten met de verbetering van de huisvesting en
de infrastructuur. Bij een aantal scholen zijn reeds urgente reparaties
uitgevoerd.
VROM
Er worden door het ministerie van VROM nu al vele activiteiten op de
BES-eilanden uitgevoerd of staan in de planning voor de korte termijn.
Er heeft een inventarisatie van asbest in scholen en rijksgebouwen
plaatsgevonden en nog dit jaar zal een volledige inventarisatie van de
asbestproblematiek uitgevoerd worden. Daarna zal een plan van aanpak
worden opgesteld voor sanering van de asbest. Ook vindt er een
inventarisatie van de asbestslachtoffers plaats. Er zijn analyses
uitgevoerd naar de externe veiligheid en vergunningverlening van
olieterminals en overige inrichtingen. Ook heeft er een analyse van de
drinkwatervoorziening plaatsgevonden. Er zal coaching plaatsvinden voor
lokale ambtenaren wat betreft handhaving op het gebied van milieu. Er
is een afvalstoffenplan opgezet en er wordt gewerkt aan preventief
bodembeleid. Tot slot zal er een voorlichtingscampagne voor de
bevolking worden opgezet wat betreft asbest, afval, energie en CFK's.
Voorts zijn er op Bonaire en Sint Eustatius voorbereidingsbesluiten tot
stand gekomen. Er worden op korte termijn bestemmingsplannen
opgesteld, te beginnen met Bonaire. VROM heeft inmiddels twee
kwartiermakers op Bonaire gestationeerd en één op Sint
Eustatius. Verder is WWI in overleg met twee Nederlandse
woningcorporaties over activiteiten op en samenwerking met de BES-
eilanden op het gebied van sociale woningbouw.
V&W
Binnen het ministerie van V&W is een Projectorganisatie Koninkrijk direct
onder de Inspecteur-Generaal ingesteld. De projectorganisatie werkt o.a.
aan een versterking van het maritieme bestuur en het toezicht op de
schepen. Daarnaast wordt samen met VROM - gewerkt aan de bouw
van een afvalwaterzuiveringsinstallatie en de aanleg van riolering op
Bonaire. Tevens worden analyses over de staat van veiligheid van de
luchtvaart op de BES uitgevoerd. Wat betreft de luchtvaart is de eerste
prioriteit de renovatie van de landingsbaan op de luchthaven van
Bonaire.
LNV
Het ministerie van LNV zal, vooruitlopend op de statuswijziging, samen
met de eilandsbesturen een beheerplan voor de Exclusieve Economische
Zone opzetten. Per 1 september is er vanuit LNV een projectattaché voor
de BES-eilanden en Suriname op Bonaire gestationeerd.
VWS
Het ministerie van VWS is momenteel bezig met het uitvoeren van de
meest urgente projecten uit het Middellange Termijnplan Huisvesting
Zorg, waarbij onder meer veel aandacht uitgaat naar nieuwbouw en
vernieuwbouw van de ziekenhuizen/verpleeghuizen/eerstelijnsfunctie op
de drie eilanden.
In totaal zijn hiervoor 26 projecten voorbereid over de volle breedte van
de zorg, variërend van nieuwe ambulances tot de invoering van
een (publiekrechtelijke) ziektekostenverzekering voor alle
inwoners van de BES-eilanden die wordt uitgevoerd door een BES-
zorgkantoor.
Alle inwoners van de BES-eilanden zijn vanaf 2011 van rechtswege
verzekerd voor (bijzondere) ziektekosten, waarbij een algemeen
aansprakenpakket geldt dat ongeveer gelijk is aan het Nederlandse
basispakket.
Ook krijgt elk eiland de beschikking over moderne, goed geëquipeerde
ambulances. Daarbij is tevens voorzien in onderhoud en opleiding van
het ambulancepersoneel.
Op Saba en Sint Eustatius worden de bestaande ziekenhuizen
geprivatiseerd naar Nederlands model waartoe twee nieuwe stichtingen
worden opgericht. Bestaande zorgvoorzieningen worden op deze twee
eilanden daarbij samengesmeed tot multifunctionele zorgcentra.
Justitie
Door de inzet van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) is het huis van
bewaring op Bonaire inmiddels gerenoveerd. Door personeel van de DJI
wordt tevens op structurele basis ondersteuning geleverd op Bonaire.
Sinds 1 juni is een manager van de Immigratie- en Naturalisatiedienst
als kwartiermaker werkzaam op de BES. Zijn werkzaamheden verricht hij
in nauwe afstemming met het vanuit het PVNA al lopende traject voor de
verbetering van de vreemdelingenketen. Er functioneert inmiddels op
Bonaire een toelatingsorganisatie separaat van de politie en er wordt
gewerkt met een nieuw registratie- en informatiesysteem. Met Jeugd &
Gezin samen heeft Justitie ook een kwartiermaker voor de
jeugdportefeuille op de BES. Op Bonaire is, gestoeld op de intenties van
het `veiligheidshuisconcept', gestart met zogenoemde casusoverleggen
tussen de betrokken instanties. Tot slot is sinds 1 oktober jl. een
forensisch adviseur van NFI gestationeerd op Bonaire om de kwaliteit
van de technische recherche op de BES-eilanden te vergroten.
Defensie
Defensie is een aangelegenheid van het Koninkrijk. Op dit punt zijn ten
aanzien van de BES geen wijzigingen te melden. Vermeldenswaardig is
wel de inzet van de Koninklijke marechaussee (Kmar)op de drie
eilanden. De Kmar verleent bijstand aan de politie bij de uitvoering van
de grensbewaking, het vreemdelingentoezicht, alsmede voor het
uitvoeren van de basispolitiezorg op Saba en Sint Eustatius en het
ondersteunen van de basispolitiezorg op Bonaire.
Financiën
De Belastingwet BES en de Douane en Accijnswet BES worden op advies
van de Raad van State herzien. De aangepaste wetgeving zal deze
maand naar de Tweede Kamer gezonden worden.
De Belastingsdienst is bezig met de uitvoering van een programma om
de belastingachterstanden van het land Nederlandse Antillen weg te
werken, ter voorbereiding op de transitie. Hiertoe verlenen zij technische
bijstand en hebben zij op alle drie de eilanden belastingkantoren
geopend.
Daarnaast verzorgt het ministerie van Financiën opleidingsprogramma's
voor het financiële beheer van de eilanden.
SZW
Het ministerie van SZW heeft een kwartiermaker naar Bonaire gezonden
en overweegt nog een tweede kwartiermaker voor Saba en Sint
Eustatius aan te stellen.
Dit najaar zal de minister van SZW op bestuurlijk niveau de uitwerking
en de inrichting van het sociale zekerheidsstelsel en de hoogte van het
minimumloon op de BES gaan bespreken.
EZ
Het ministerie van EZ heeft een kwartiermaker benoemd. EZ heeft op
basis van het plan van aanpak voor de BES, overleg met betrokken
partijen op de eilanden, en gesprekken tussen de minister van EZ en de
commissaris voor de BES, een lijst van maatregelen opgesteld die al
gedurende de transitie genomen kunnen worden. Dit ter voorbereiding
op de definitieve takenoverdracht.
BZK
De verslagen van de Tweede Kamer over de Wet financiën BES, de Wet
Openbare Lichamen BES, de Kieswet BES, de Invoeringswet BES en de
Aanpassingwet BES zijn begin september ontvangen. Momenteel wordt
gewerkt aan de nota naar aanleiding van het verslag en een technische
nota van wijziging. Naar verwachting worden deze twee nota's begin
oktober ingediend bij de Tweede Kamer.
De verwachting is dat het wetsvoorstel Veiligheidswet BES in oktober aan
de Tweede Kamer wordt aangeboden.
In voorbereiding op de transitiedatum wordt door BZK gewerkt aan de
totstandkoming van het politiekorps BES. Dit gebeurt in een breder
kader, namelijk de met Curaçao en Sint Maarten afgesproken
verbetering van de politieorganisaties op de Nederlandse Antillen.
Er zal per transitiedatum voor de drie openbare lichamen één
politiekorps komen. Dit politiekorps blijft uiteraard onder meer via de
gemeenschappelijke voorziening politie samenwerking houden met de
korpsen op Curaçao en Sint Maarten. Met ondersteuning van het
Nederlandse brandweerkorps Haaglanden wordt door het ministerie van
BZK gewerkt aan de verbetering van de brandweerorganisaties op de
drie eilanden.
Momenteel vinden voorbereidingen plaats tot het realiseren van een
multifunctionele gemeenschappelijke meldkamer voor de BES. Via deze
meldkamer kunnen politie, brandweer alsmede gemeenschappelijke
diensten bereikt worden. Het streven is deze meldkamer begin 2010
operationeel te hebben.
Vanuit het ministerie van BZK is de Rijksgebouwendienst ingeschakeld
als bouwcoördinator voor de verschillende plannen van de
departementen op de BES.
De regionale service centra op Bonaire, Saba en Sint Eustatius worden in
de loop van dit jaar geheel ingevuld. Inmiddels zijn door de meeste
departementen kwartiermakers gestationeerd die de voorbereidingen op
locatie treffen voor hun departement.
BuZa
Voor de rol van het ministerie van Buitenlandse Zaken, dat is belast
met de buitenlandse betrekkingen, een Koninkrijksaangelegenheid, zal
de transitie weinig veranderingen met zich meebrengen. In aanvulling
op zijn normale taken, zal het ministerie van Buitenlandse Zaken in de
loop van 2010 een liaison officier plaatsen op de BES-eilanden om de
BES-eilanden te begeleiden bij de contacten met vreemde mogendheden.
Parlement Bovengenoemde wetsontwerpen zijn aan de Staten-Generaal
aangeboden. De Belastingwet Bes zal nog deze maand aan uw Kamer
worden aangeboden.
Risico's · Het grootste risico betreft de politieke (in)stabiliteit op de eilanden;
met name de politieke ontwikkelingen op Bonaire (derde
Bestuurscollege in vijf maanden en het aanstaande referendum).
Maatregelen · Het saneren van de betalingsachterstanden van Bonaire wordt
opgeschort tot het moment dat het BC van Bonaire laat weten de
slotverklaring van 2006 en de daaropvolgende bestuurlijke
akkoorden en afspraken volledig te erkennen, en aan de uitvoering
ervan zijn medewerking te verlenen.
· De invoering van de nieuwe status gebeurt in fases. De hiertoe te
nemen beleidsmaatregelen vinden plaats in overleg met de
bestuurders van de BES-eilanden en worden, mede onder
begeleiding van de commissaris voor de BES, door de
verantwoordelijke vakdepartementen nader uitgewerkt.
4. OPBOUW LAND SINT MAARTEN
Doel Realisering status van Land binnen het koninkrijk voor Sint Maarten.
Verantwoordelijkheid Sint Maarten
Aandachtsgebieden Wetgeving
stand van zaken · Tijdens de Politieke Stuurgroep van 26 november 2008 is
afgesproken dat de resterende (nog niet getoetste / aangepaste)
ontwerpwetgeving zo spoedig mogelijk (alsnog / nogmaals) wordt
getoetst. De voorstellen voor de Staatsregeling en de organieke
wetten zullen verder via de van toepassing zijnde procedures worden
behandeld.
· De Toetsingsadviescommissie heeft echter haar werkzaamheden
moeten aanhouden vanwege het uitblijven van de aan Curaçao en
Sint Maarten gevraagde ontwerpen van wetgeving die nog getoetst
moeten worden. De Toetsingsadviescommissie heeft besloten dat de
commissie niet eerder bijeenkomt dan nadat zij alle benodigde en
afgesproken ontwerpen formeel heeft ontvangen. Hierdoor loopt het
toetsingsproces vertraging op.
De resultaten van de implementatiefase zullen tijdens de slot-RTC
worden getoetst. Daar aan voorafgaand vindt toetsing van de
overheidsapparaten plaats.
Organisatie en formatie
· De Organisatienota is door het Bestuurscollege en de Eilandsraad
vastgesteld. De ontwerp-landsverordening Vaststelling organisatie
Land Sint Maarten is behandeld in de Vaste Raadscommissie voor
Constitutionele Zaken van de eilandsraad. Het Migratieplan/sociaal
statuut is in afronding.
· Een convenant ten aanzien van een Sociaal Statuut tussen het Land
en Sint Maarten moest in eerste instantie uiterlijk eind januari 2009
zijn vastgesteld.
· Voor begin april 2009 zouden alle ambtenaren een voorstel moeten
krijgen over hun toekomstige plaatsing. Aangezien er onvoldoende
zicht was op de rechtsposities is aangegeven dat het voorstel tot
oktober 2009 zal worden uitgesteld. Dit heeft ook consequenties voor
de planning voor overdracht van taken aan Sint Maarten
(decentralisatie), zoals die was afgesproken tijdens het bestuurlijk
overleg op 24 november 2008 tussen Curaçao, Sint Maarten en het
Land.
· Sint Maarten heeft flinke inspanningen gepleegd om de organisatie
van het nieuwe land op te bouwen en alle betrokkenen over de
voortgang hiervan te informeren. Het is echter niet waarschijnlijk dat
Sint Maarten op de transitiedatum alle vereiste instellingen om als
land te kunnen functioneren gereed heeft.
· Naast de inrichting van het nieuwe politieke stelsel voor Sint Maarten,
de bestuurlijke organisatie, besteedt Sint Maarten expliciet veel
aandacht aan borging van integriteit in bestuur en in verbetering van
de justitiële keten.
Parlement De opbouw van het land Sint Maarten is de verantwoordelijkheid van
Sint Maarten, met uitzondering van de diverse rijkswetten zal
regelgeving door de eilandsraad van Sint Maarten worden vastgesteld.
Een aantal regelingen dient door de Rijksministerraad te worden
goedgekeurd.
Risico's · De ontwerpfase is bijna afgerond, en er is gestart met de
implementatiefase. Belangrijkste risico in deze fase is dat de
implementatie van de wetgeving en van de plannen met betrekking
tot het overheidsapparaat meer tijd in beslag neemt dan nu is
voorzien. Het aanhouden van de werkzaamheden van de
Toetsingsadviescommissie onderstreept dit risico.
· Zowel de opbouw van de nieuwe bestuurlijke organisatie van het
nieuw te vormen land Sint Maarten, alsmede de uitvoering van alle
taken en bevoegdheden die Sint Maarten in de nieuwe staatkundige
structuur moet uitvoeren, vragen om aanzienlijke inzet van
menskracht. Omdat op Sint Maarten, anders dan op Curaçao, nog
veel moet worden opgebouwd, zal het niet eenvoudig zijn voldoende
mensen te vinden (posities ingevuld te krijgen) om alle taken op
adequate wijze uit te voeren. Voorts moeten veel instellingen nog van
de grond af worden opgebouwd.
· Eind april 2009 hadden St. Maarten en Curaçao een overzicht moeten
aanleveren aan het aangevulde presidium van de V-RTC met taken
die de aankomende landen in de nieuwe staatkundige structuur
zelfstandig, in onderlinge samenwerking, in samenwerking met, of
door andere (ei)landen in het Koninkrijk willen uitvoeren. Tot op
heden is dit overzicht nog niet van Sint Maarten ontvangen. Sint
Maarten heeft behoefte aan samenwerking met Curaçao. Curaçao en
Sint Maarten zijn nog in overleg over de vormgeving hiervan.
Voorstellen in dit kader zijn nog niet rond. Hierdoor ontstaat
vertraging in de implementatiefase zoals bedoeld in de Slotverklaring
van de start-RTC van 26 november 2005.
· De overname van taken van het land Nederlandse Antillen door Sint
Maarten loopt verdere vertraging op als de opbouw van de
organisatie en de formatie meer tijd in beslag neemt dan voorzien.
Maatregelen · Het is aan Sint Maarten om zodanige maatregelen te treffen dat
wordt voldaan aan de afgesproken criteria. Onder andere via het
samenwerkingsprogramma Institutionele Versterking en
Bestuurskracht draagt Nederland bij aan organisatorische
maatregelen die nodig zijn om de nieuwe status van land goed in te
kunnen vullen.
· Nederland zal blijven vasthouden aan de afspraken die eerder in het
proces zijn gemaakt over de toetsing van het overheidsapparaat en
de voorstellen die uitgewerkt moeten worden tijdens de
implementatiefase. Sint Maarten zal eerst met het overzicht
betreffende de toekomstige taakuitvoering moeten komen, alvorens
tot de toetsing als bedoeld in Slotverklaring van de start-RTC van 26
november 2005 kan worden overgegaan. De samenhang met de
ontmanteling van het Land is hierbij een aandachtspunt.
· Tijdens de Politieke Stuurgroep van 30 september zijn afspraken
gemaakt over de aanpak voor die taken waarvan uit de toetsing
blijkt dat de aanstaande landen deze nog onvoldoende kunnen
uitvoeren op het moment van transitie. Deze aanpak is in een AMvRB
vastgelegd.
5. OPBOUW LAND CURAÇAO
Doel Realisering status van Land binnen het Koninkrijk voor Curaçao.
Verantwoordelijkheid Curaçao
Aandachtsgebieden Wetgeving
stand van zaken · Tijdens de Politieke Stuurgroep van 26 november 2008 is
afgesproken dat de resterende (nog niet getoetste/aangepaste)
ontwerpwetgeving zo spoedig mogelijk (alsnog/nogmaals) wordt
getoetst. De voorstellen voor de Staatsregeling en de organieke
wetten zullen verder via de van toepassing zijnde procedures worden
behandeld.
· De Toetsingsadviescommissie heeft haar werkzaamheden moeten
aanhouden vanwege het uitblijven van de aan Curaçao en Sint
Maarten gevraagde ontwerpen van wetgeving die nog getoetst
moeten worden. De Toetsingsadviescommissie heeft besloten dat de
commissie niet eerder bijeenkomt dan nadat zij alle benodigde en
afgesproken ontwerpen formeel heeft ontvangen. Hierdoor loopt het
toetsingsproces vertraging op.
· De resultaten van de implementatiefase zullen tijdens de slot-RTC
worden getoetst. Daar aan voorafgaand vindt toetsing van de
overheidsapparaten plaats door het aangevulde presidium van de V-
RTC.
Inrichting ambtelijke organisatie
· Er is een eerste blauwdruk van de NBO (Nieuwe Bestuurlijke
Organisatie) opgesteld; deze is wel door het Bestuurscollege, maar
nog niet door de Eilandsraad vastgesteld. Dat zal plaatsvinden
samen met de verordening Nieuwe bestuurlijke organisatie..
· Een convenant ten aanzien van een Sociaal Statuut tussen het Land
en Curaçao is eind januari 2009 vastgesteld, maar er is nog geen
overeenstemming met de bonden. De besprekingen hierover vinden
nog plaats in het Georganiseerd overleg van de vakbonden.
· Voor begin april 2009 hadden alle ambtenaren een voorstel moeten
krijgen over hun toekomstige plaatsing. Aangezien er onvoldoende
zicht is op de rechtsposities is het voorstel tot oktober uitgesteld. Dit
heeft directe consequenties voor de planning voor overdracht van
taken aan Curaçao, zoals die was afgesproken tijdens het bestuurlijk
overleg op 24 november 2008 tussen Curaçao, Sint Maarten en de
Nederlandse Antillen.
Parlement · De opbouw van het land Curaçao is de verantwoordelijkheid van
Curaçao. Met uitzondering van de diverse rijkswetten zal regelgeving
door de eilandsraad van Curaçao worden vastgesteld. Een aantal
regelingen dient door de Rijksministerraad te worden goedgekeurd.
Risico · De ontwerpfase is bijna afgerond en er is gestart met de
implementatiefase. Belangrijkste risico in deze fase is dat de
implementatie van de wetgeving en het uitwerken van de plannen
met betrekking tot het overheidsapparaat meer tijd in beslag neemt
dan nu is voorzien.
· Een te grote druk op dit proces brengt het risico met zich mee dat
bestaande structuren teveel gekopieerd worden en dat de nu
voorliggende kans om een efficiencyverbeteringslag te maken,
verloren gaat.
· Eind april 2009 hadden Curaçao en St. Maarten een overzicht moeten
aanleveren aan het aangevulde presidium van de V-RTC met taken
die de aankomende landen in de nieuwe staatkundige structuur
zelfstandig, in onderlinge samenwerking, in samenwerking met, of
door andere (ei)landen in het Koninkrijk willen uitvoeren. Begin juni
zijn nog niet alle overzichten ontvangen. Besloten is om de
bijeenkomst van het aangevulde presidium van de V-RTC die stond
gepland voor 16 en 17 juni geen doorgang te laten vinden. Hierdoor
ontstaat vertraging in de implementatiefase zoals bedoeld in de
Slotverklaring van de start-RTC van 26 november 2005.
Maatregelen · Het is aan Curaçao om zodanige maatregelen te treffen dat wordt
voldaan aan de afgesproken criteria. Onder andere via het
samenwerkingsprogramma Institutionele Versterking en
Bestuurskracht draagt Nederland bij aan organisatorische
maatregelen die nodig zijn om de nieuwe status van land goed in te
kunnen vullen.
· Nederland zal blijven vasthouden aan de afspraken die eerder in het
proces zijn gemaakt over de toetsing van het overheidsapparaat en
de voorstellen die uitgewerkt moeten worden tijdens de
implementatiefase. Curaçao heeft inmiddels een gedeelte hiervan
aangeleverd, maar nog niet alles. Pas als alles is aangeleverd zal tot
de toetsing als bedoeld in Slotverklaring van de start-RTC van 26
november 2005 kunnen worden overgegaan. De samenhang met de
ontmanteling van het Land is hierbij een aandachtspunt.
6. ONTMANTELING LAND NEDERLANDSE ANTILLEN
Doel Ontmanteling Land Nederlandse Antillen.
Verantwoordelijkheid Het Land Nederlandse Antillen is verantwoordelijk voor de ontmanteling.
Nederland heeft in haar rol als rechtsopvolger van het Land ten behoeve
van de BES belang bij een adequate overgang van rechten en plichten.
Aandachtsgebieden · De start van de gefaseerde taakoverdracht aan Curaçao en Sint
stand van zaken Maarten loopt flinke vertraging op. In eerste instantie zou de eerste
overdracht van taken in juli 2009 van start gaan. Dit is vervolgens
uitgesteld naar oktober 2009. Nu ook oktober 2009 niet wordt
gehaald hebben het land Nederlandse Antillen, Curaçao en St.
Maarten afgesproken dat de overdracht van taken in januari 2010 zal
aanvangen. Belangrijkste redenen voor deze vertraging zijn het
uitblijven van vaststelling van de rechtsposities van de ambtenaren
en het uitblijven van de vaststelling van de nieuwe bestuurlijke
organisatie van Curaçao. Het Land Nederlandse Antillen wil tot op
heden het protocol voor de overgang naar Nederland van
landsambtenaren die werkzaam en woonachtig zijn de op de BES-
eilanden niet tekenen.
· Nederland het ministerie van VWS heeft als eerste in september
uitvoering van taken van het land Nederlandse Antillen ten behoeve
van de BES overgenomen. Hiertoe is een onderlinge regeling als
bedoeld in artikel 38, eerste lid van het Statuut ondertekend met de
verantwoordelijke Antilliaanse minister. Andere ministeries zijn ook
onderlinge regeling aan het voorbereiden opdat de komende
maanden de uitvoering van taken van het land Nederlandse Antillen
al voor transitie kunnen worden overgenomen. Hierbij is steeds het
uitgangspunt dat Nederland de uitvoering op zich neemt en dat de
formele verantwoordelijkheid bij het land Nederlandse Antillen blijft.
Parlement Geen bijzonderheden
Risico · De overgang van personeel naar de nieuwe landen en naar Nederland
lijkt de belangrijkste vertragende factor te zijn als het gaat om de
ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Dit blijkt ook uit de meest
recente bestuurlijke afspraak tussen het land, Curaçao en Sint
Maarten, waaruit blijkt dat taken die in januari naar Curaçao en Sint
Maarten worden overgedragen nog niet gevolgd zullen worden door
het personeel dat dan nog in dienst van het land Nederlandse
Antillen is, en voor de uitvoering van de destreffende taken ter
beschikking wordt gesteld aan de nieuwe landen. Het uitblijven van
duidelijkheid bij het personeel over hun overgang naar de nieuwe
landen en naar Nederland is een risico voor het proces.
Maatregelen · Nederland zal de komende maanden blijven werken aan de overname
van taken ten behoeve van de BES-eilanden.
· Indien het land Nederlandse Antillen blijft weigeren het voorbereide
protocol voor de overgang van landsambtenaren naar Nederland te
ondertekenen, dan zal Nederland de betreffende landsambtenaren
(woonachtig en werkzaam op de BES) zelf rechtstreeks benaderen,
verzoeken om informatie over hun rechtspositie en een aanbieding
doen voor indienstneming als Rijksambtenaar BES per
transitiedatum.
· Het is van belang dat de nieuw te vormen landen een reële planning
maken voor taakovername en de condities voor de overgang van
personeel en financiële middelen. Een eerste stap in deze richting is
gezet met de geplande aanstelling van kwartiermakers bij de nieuwe
landen en afbouwmanagers bij het land Nederlandse Antillen.
7. ONDERSTEUNING GEZAGHEBBERS
Doel Gedurende het staatkundig veranderingsproces is het belangrijk dat de
gezaghebbers van de vijf eilandgebieden hun (toezichthoudende) taken
goed blijven uitoefenen. De gezaghebbers krijgen hierbij ondersteuning
vanuit Nederland.
Verantwoordelijkheid Kabinet van de Gouverneur van de Nederlandse Antillen
Aandachtsgebieden · Momenteel worden de gezaghebbers van Sint Maarten, Bonaire, Sint
stand van zaken Eustatius en Saba ondersteund door in totaal zes technische
bijstanders. Het gaat om ondersteuning op de terreinen juridische
zaken, vreemdelingen- en paspoortzaken, politiezaken, corporate
governance en ruimtelijke ordening, natuur en milieu;
· Curaçao had meer tijd nodig om te komen tot besluitvorming over
de inzet van technische bijstanders. In juni starten 4 technische
bijstanders bij het kabinet van de gezaghebber op Curaçao. Zij
worden ingezet op de gebieden vreemdelingenzaken, politiezaken en
algemeen juridische zaken;
· In april 2009 is het eerste evaluatierapport ontvangen over de
resultaten van dit project (exclusief Curaçao). De belangrijkste
conclusie van het rapport is dat de gezaghebbers zeer positief zijn
over de ondersteuning. Het vermogen van de gezaghebbers om ook
tijdens de transitiefase van het staatkundig proces hun
toezichthoudende taken uit te oefenen, is hierdoor gegroeid.
· Naast de bestaande inzet aan technische bijstanders, hebben de
gezaghebbers van Bonaire, Sint Eustatius en Saba verzocht om extra
ondersteuning. Voor wat betreft Sint Eustatius en Saba gaat het om
ondersteuning (1 fte) op het gebied van ruimtelijke ordening, natuur
en milieu. Bonaire wenst ondersteuning (1 fte) op het gebied van
good governance en algemeen juridische zaken. Half september
2009 begonnen met de werving van kandidaten voor deze functies.
Parlement Geen bijzonderheden
Risico Geen bijzonderheden
Maatregelen Geen bijzonderheden
8. ARUBA
Doel Aruba werkt mee met de totstandkoming van de nieuwe status van de
Antilliaanse eilanden.
Verantwoordelijkheid Aruba
Aandachtsgebieden · Het voorstel van rijkswet Gemeenschappelijk Hof van Justitie is
stand van zaken inmiddels ingediend bij de Tweede Kamer. Tot en met het moment
van besluitvorming over indiening van het voorstel in de RMR kon
over de inhoud van het voorstel geen overeenstemming worden
bereikt met Aruba. Het voorstel is daarom voor Aruba gebaseerd op
artikel 43, tweede lid, Statuut (waarborgfunctie Koninkrijk) en niet op
artikel 38, tweede lid (consensus). Er is een nota van wijziging die tot
gevolg zou kunnen hebben dat er alsnog overeenstemming wordt
bereikt met Aruba.
Parlement Geen bijzonderheden
Risico's · Op Aruba zal binnenkort een nieuwe regering aantreden. Nederland
heeft nog geen afspraken kunnen maken over aansluiting van Aruba
bij het staatkundig proces. De verkiezingen, die op 25 september op
Aruba plaatsvonden, zijn gewonnen door de AVP. Deze partij heeft
vóór de verkiezingen de wens geuit tot een betere relatie met
Nederland te komen. Dit kan een positieve invloed hebben.
Maatregelen · Met Aruba wordt voortdurend gesproken. Aruba wordt daarnaast
steeds uitgenodigd voor de politieke stuurgroep en voor de
vergaderingen van de projectgroep Rechtspleging, Rechtshandhaving
en Constitutionele zaken. De afgelopen maanden neemt Aruba
actiever deel aan de ambtelijke voorbereidingen, met name op het
terrein van de rechtshandhaving. Aruba zal worden betrokken bij de
uitvoering van de toetsing van het overheidsapparaat door het
presidium van de V-RTC zoals afgesproken in de RTC van 15
december 2008.
---- --
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties