* Antwoorden op kamervragen over onjuiste offertes bij Nationale
Nederlanden
09-08-2005 | Financieel toezicht
Aangegeven wordt o.a. dat er geen aanwijzigingen zijn dat cijfers
bewust verkeerd zijn weergegeven. Er is al in 2003 een voorziening
getroffen om gedupeerde klanten te compenseren, maar bij de
uitbetaling van die compensatie is vertraging opgetreden.
Vragen van het lid Heemskerk (PvdA) aan de minister van Financiën over onjuiste
offertes van Nationale Nederlanden (Ingezonden 13 juli 2005)
1. Bent u op de hoogte van de berichtgeving rondom onjuiste offertes op basis van verkeerd
geprogrammeerde software, waardoor duizenden verzekerden benadeeld zijn?
Ja.
2. Bent u van mening dat hier inderdaad sprake is van "jarenlange misleiding"?
Misleiding veronderstelt dat er opzettelijk een verkeerde voorstelling van zaken wordt gegeven. Er
zijn geen signalen die er op duiden dat de onju iste voorbeeldkapitalen het gevolg zijn van een
bewuste poging van Nationale Nederlanden om kapitalen gunstiger voor te spiegelen dan ze in
werkelijkheid kunnen zijn.
Nationale Nederlanden zegt programmeerfouten te hebben ontdekt in de offertesoftware voor
premiebetalende individuele beleggingsverzekeringen. Door deze programmeerfouten zijn in
offertes voor beleggingsverzekeringen die zijn uitgebracht vóór 1 mei 2002 voorbeelden van het te
bereiken eindkapitaal opgenomen die gunstiger voor de verzekerden waren dan het daadwerkelijk
te bereiken eindkapitaal. In 2002 was duidelijk wat de reikwijdte was van de programmeerfouten
die in de jaren negentig zijn ontstaan.
Alle in de loop van een jaar te betalen maandbedragen werden bijvoorbeeld opgeteld en aan het
begin van het jaar geboekt. Daardoor werden de voorbeeldkapitalen berekend met de onjuiste
veronderstelling dat alle maandbedragen al vanaf het begin van het jaar rendeerden. Dit terwijl de
premies in werkelijkheid maandelijks binnenkomen en pas vanaf het moment van ontvangst een
rendement kunnen opleveren. Het werkelijke rendement was dus lager.
Nationale Nederlanden zegt de offertesoftware na het ontdekken van de programmeerfouten
onmiddellijk te hebben aangepast, waardoor de verschillen tussen de in offertes genoemde
voorbeeldkapitalen en de eindkapitalen in het administratiesysteem, uitgaande van een tevoren
bepaald rendement, vanaf 1 mei 2002 niet meer bestonden.
3. Weet u waarom Nationale Nederlanden drie jaar lang geheim hield dat 400.000 verzekerden
voor 65 miljoen euro benadeeld zijn?
4. Hoe beoordeelt u de verklaring van Nationale Nederlanden dat het bedrijf andere dingen aan het
hoofd had, zoals administratieve en fiscale problemen, en daarom niet zou kunnen overgaan tot
terugbetaling? Waarom kwalificeert de bestuursvoorzitter van Nationale Nederlanden het jarenlang
voorschotelen van onjuiste offertes als een ondergeschikt probleem? Deelt u de mening dat eerlijke
en juiste informatievoorziening aan de consument van het grootste belang is?
Nationale Nederlanden zegt een grote hoeveelheid wettelijke maatregelen en maatregelen op het
gebied van toezicht te verwerken hebben gekregen, die enorme inspanningen vergden op
automatiseringsgebied. Deze maatregelen moesten vóór een bepaalde datum zijn ingevoerd. Had
de onderneming niet zorggedragen voor tijdige aanpassingen, dan had dit volgens Nationale
Nederlanden bijvoorbeeld fiscale consequenties kunnen hebben voor haar klanten. Nationale
Nederlanden heeft willen voorkomen dat op langere termijn grote groepen burgers en werkgevers
in een moeilijke situatie zouden komen. De herberekening van de beleggingsverzekeringen had
eveneens prioriteit, maar werd als minder urgent voor de klant beoordeeld. Dit omdat al was
besloten dat Nationale Nederlanden zou overgaan tot een volledige compensatie in het voordeel
van de klanten en zij dus geen financieel nadeel zouden ondervinden.
Nationale Nederlanden heeft, na het ontdekken en corrigeren van de programmeerfoute n, in 2003
een bedrag van ¤ 65 miljoen gereserveerd om de 400.000 (ex) polishouders te kunnen
compenseren. Het verschil tussen het voorbeeldkapitaal en het eindkapitaal, uitgaande van
eenzelfde rendement, wordt door Nationale Nederlanden gecompenseerd in het voordeel van de
klant. Indien blijkt dat de klant voordeel heeft gehad van de fout, laat de onderneming dit voordeel
bij de klant. Nationale Nederlanden zal eventuele koersverliezen overigens niet voor haar rekening
nemen, omdat dit risico bij beleggingsverzekeringen altijd bij de verzekeringnemer ligt. Uit controle
is gebleken dat de verschillen beperkt zijn. Afhankelijk van de situatie, bijvoorbeeld looptijd, duur,
termijn en premiebetaling, zal de compensatie variëren van enkele euro's tot ca. ¤1.500 per klant.
Nationale-Nederlanden zal de methodiek voor de herberekening door een onafhankelijk bureau
laten toetsen.
Juiste en eerlijke informatievoorziening aan de consument is van groot belang. Dit wordt ook
onderschreven door Nationale Nederlanden. De onderneming zal daarom, zodra de organisatie
volledig is voorbereid op de uitvoering van de herberekening, middels zorgvuldige voorlichting, alle
betreffende klanten en de tussenpersonen persoonlijk informeren.
5. Waar kan de consument terecht met klachten over rekenfouten? Deelt u de mening dat dit bij de
ombudsman verzekeringen moet kunnen?
Consumenten kunnen in eerste instantie terecht bij de financiële onderneming op wier gedragingen
de klacht betrekking heeft. Mocht de klacht niet naar tevredenheid worden behandeld, dan kan de
consument altijd terecht bij de Stichting Klachteninstituut Verzekeringen , dat wil zeggen de
Ombudsman Verzekeringen en in bepaalde omstandigheden de Raad van Toezicht. Meer informatie
over de klachtenprocedure is te vinden op www.klachteninstituut.nl .
6. Is het waar dat de goede rekenrente door tussenpersonen zelf kan worden ingesteld in de
offertesoftware? Hebt u een verklaring voor het feit dat tussenpersonen dit niet doen, gezien de
gevolgen van het hanteren van een onjuiste rekenrente?
De gehanteerde rendementsverwachtingen bij de berekening van voorbeeldkapitalen in offertes
worden (dwingend) voorgeschreven door de Code Rendement & Risico. Nationale Nederlanden zegt
hieraan te hebben voldaan. Updates van offertesoftware die Nationale Nederlanden ter beschikking
stelt aan intermediairs worden zonder keuzevrijheid en tussenkomst doorgevoerd.
De programmeerfouten hadden overigens geen betrekking op de gehanteerde
rendementsverwachtingen, maar op de effecten van de (maandelijkse) inleg en waren daarom niet
te corrigeren geweest door te rekenen met een andere rendementsverwachting.
7. Is er toezicht op de criteria en de veronderstellingen bij het formuleren van rekenrentes?
De methodiek van de berekening van historische fondsrendementen worden dwingend
voorgeschreven door de Code Rendement en Risico. Nationale Nederlanden zegt de code te hebben
nageleefd.
8. Welke aanvullende toezichtbevoegdheden met betrekking tot rekenrentes en het doen van
offertes krijgt de Autoriteit Financiële Markten (AFM) met het van kracht worden van de Wet
financiële dienstverlening (Wfd) en het Besluit financiële dienstverlening (Bfd) later dit jaar? Hoe
gaat de AFM deze bevoegdheden inzetten?
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) is thans op grond van de Regeling informatieverstrekking
aan verzekeringnemers (Riav 1998) en de Nadere Regeling Financiële Bijsluiter bevoegd om toe te
zien op de nauwkeurigheid van de informatieverstrekking over rendementen richting de
consument. De Wet financiële dienstverlening verduidelijkt dat alle informatie die door een
financiële dienstverlener wordt verstrekt aan een consument feitelijk juist, niet misleidend en voor
de consument begrijpelijk moet zijn.
De AFM is mede naar aanleiding van de berichten over Nationale Nederlanden in de media een
onderzoek gestart bij een aantal grote verzekeringsmaatschappijen om te beoordelen of er sprake
is van structurele tekortkomingen. Afhankelijk van de uitkomsten van dit onderzoek zal de AFM
passende maatregelen treffen. 2
1: Volkskrant, 5 juli 2005, "Voor verzekeraars schijnt altijd de zon" en de Telegraaf, 25 juni 2005,
"Verzekeraar in de fout".
2: Persbericht Autoriteit Financiële Markten van 26 juli 2005, 'AFM verzoekt verzekeraars
informatieverstrekking verzekerden te controleren'.
Ministerie van Financiën