Ingezonden persbericht
Geachte persrelatie,
Wij nodigen u uit voor de landelijke persvoorstellingen van Cinema DDR-Films van achter de Muur, op maandag 26 oktober om 10.30 in het Filmmuseum.
Programma:
10.30 Heißer Sommer (Joachim Hasler, DDR 1968) 96'
12.15 Jahrgang '45 (Jürgen Böttcher, DDR 1965) 100'
14.30 Solo Sunny (Konrad Wolf, DDR 1980) 104'
Op 5 en 6 november zijn regisseur Jürgen Böttcher (Jahrgang '45) en directeur van Progress Film-Verleih Jürgen Haase te gast in het Filmmuseum en beschikbaar voor interviews. Neem voor interviews met mij contact op.
Met vriendelijke groet,
Marnix van Wijk
pers- en pr-attaché
FILMMUSEUM
tel: 020-5891405
mob. 06- 2783 2016
e-mail: mwijk@filmmuseum.nl
U kunt (high-res) beeldmateriaal van deze film rechtstreeks downloaden van de Filmmuseum-website (http://www.filmmuseum.nl/beeldank). De online beeldbank is alléén bestemd voor pers en theaters. U kunt een gebruikersnaam en wachtwoord aanvragen bij perssupport@filmmuseum.nl.
Het volledige Filmmuseum-programma vindt u in de wekelijkse digitale nieuwsbrief (aanmelden: www.filmmuseum.nl/nieuwsbrief); maandoverzichten ontvangt u op aanvraag (bbleute@filmmuseum.nl).
Amsterdam, 15 oktober 2009
Persbericht: Cinema DDR - Films van achter de Muur
Deze herfst is het precies twintig jaar geleden dat de Deutsche Demokratische Republik ophield te bestaan. Met de val van de Muur op 9 november 1989 kwam ook een einde aan de DEFA, het staatsfilmbedrijf van de DDR. De DEFA produceerde niet uitsluitend propagandafilms maar bracht ook artistiek hoogwaardige films voort waarin kritische geluiden over de Oost-Duitse samenleving waren te horen. Het Filmmuseum vertoont zeventien speelfilms en documentaires die een unieke kijk bieden op de Oost-Duitse (film)geschiedenis en het dagelijkse leven in de DDR. In het programma is speciale aandacht voor de 'verboden films van 1965'.
Filmmuseum (Amsterdam), 5 november t/m 2 december 2009
Een aantal regisseurs van het Oost-Duitse staatsfilmbedrijf DEFA (Deutsche Film AG) tastte in de jaren zestig de grenzen van de censuur af. Ze maakten films die zich buiten het stramien begaven van de gangbare DDR-filmproductie. Vanwege de aangescherpte censuur belandde in 1965 bijna de volledige DEFA-jaarproductie op de plank. In 1990 werden deze 'verboden films van 1965' voor het eerst vertoond tijdens het filmfestival van Berlijn. Das Kaninchen bin ich (Kurt Maetzig, 1965) en Jahrgang '45 (Jürgen Böttcher, 1965) bleken echte klassiekers, reden voor het Filmmuseum om een bijna onzichtbaar gebleven gebied van de filmgeschiedenis in kaart te brengen.
Filmprogramma
In Cinema DDR zijn onder meer vier films van Konrad Wolf (1925-1982) te zien, een van de gezichtsbepalende regisseurs van de DEFA. Ook komen DEFA-cultklassiekers aan bod, zoals de musical Heißer Sommer (1968) en het bij Ossi's nog steeds zeer geliefde Die Legende von Paul und Paula (1973), met soundtrack van de Oost-Duitse rockband Die Puhdys. Van de unieke marathondocumentaire Die Kinder von Golzow (1961-2008) zijn de slotafleveringen te zien. De films in het programma geven een kijkje in het dagelijks leven in de DDR - de kleding, interieurs, omgangsvormen en gebruiken - en bieden een unieke blik op de Oost-Duitse (film)geschiedenis.
Lezingen en gasten
Een aantal kenners van de Oost-Duitse cinema geeft achtergronden bij het programma. Zo spreekt professor Jürgen Haase, directeur van het Duitse filmbedrijf Progress Film-Verleih, op 6 november over de veelbewogen geschiedenis van de DEFA. Op dezelfde dag is ook Jürgen Böttcher te gast, regisseur van de in 1965 verboden speelfilm Jahrgang '45. Aansluitend op de vertoning vindt een publieksinterview met hem plaats (van Böttcher wordt in Cinema DDR ook de bekroonde documentaire Die Mauer (1990) vertoond). In de reeks Klassiekerlezingen verzorgt Eggo Müller, docent aan de vakgroep Film- en Televisiewetenschappen van de Universiteit Utrecht, een lezing over Das Kaninchen bin ich (10 november). De in Berlijn woonachtige publicist Annemieke Hendriks, auteur van het recentelijk verschenen boek 'IJzeren deuren: zes families tussen Oost- en West-Europa', spreekt op 24 november over leven en werk van Konrad Wolf.
Openingsavond
Oud-Stadsschouwburg-directeur Cox Habbema verricht op 5 november de opening. Habbema woonde lange tijd in Oost-Berlijn, waar ze als actrice verbonden was aan het Deutsches Theater. Ook speelde ze in meerdere DEFA-producties. Aansluitend wordt de DEFA-musical Heißer Sommer vertoond. Eolomea (1972), een Oost-Duitse sciencefictionfilm met in de hoofdrol Cox Habbema, wordt op 13 november vertoond in haar aanwezigheid.
Voorpremière en preview
Op 1 november is in de Openbare Bibliotheek Amsterdam (Oosterdokskade 143) een voorpremière te zien van Konrad Wolfs laatste film Solo Sunny (1979), met een inleiding door Filmmuseum-medewerker Leo van Hee. Ook organiseert het Filmmuseum op 4 november een preview in De Verdieping (Trouw-gebouw, Wibautstraat 127, Amsterdam).
Alle films zijn Duits gesproken en Engels ondertiteld.
Een selectie uit het programma is in november te zien in Concordia (Enschede) en wordt aansluitend op het Filmmuseum-programma vertoond in de Nederlandse filmtheaters als onderdeel van het Duits-Nederlandse festival 'Filmspiegel 2009'.
Cinema DDR - Films van achter de Muur wordt mede mogelijk gemaakt door Progress Film-Verleih (Berlijn), Goethe Instituut Amsterdam en de Ambassade van de Bondsrepubliek Duitsland (Den Haag).
Meer informatie:
FILMMUSEUM
Marnix van Wijk, pers- en pr-attaché, tel: 020-5891405, e-mail:
Bijlage: filmbeschrijvingen
U kunt (high-res) beeldmateriaal van de films rechtstreeks downloaden van de Filmmuseum-website (
Het volledige Filmmuseum-programma vindt u in de wekelijkse digitale nieuwsbrief (aanmelden:
Cinema DDR - Films van achter de Muur
Filmbeschrijvingen
Alle films zijn Duits gesproken en Engels ondertiteld.
Die Architekten
Peter Kahane (DDR 1990)
108' kleur
Een jonge architect wordt in zijn ambities gefrustreerd door communistische dogma's, vertegenwoordigd door de oudere generatie en haar fantasieloze betonnen prefab flats. Aangezien van de Berlijnse Muur al snel bijna niets meer over was, bouwde de filmcrew een gedeelte weer op om scènes uit 1989 vast te kunnen leggen. Die Architekten was Peter Kahanes meest kritische en politieke film en tevens de laatste door de DEFA geproduceerde speelfilm.
26 nov 19.15 met inleiding van An de Bijl Nachenius (plv. ambassadeur in Oost-Berlijn van 1986-89) + 28 nov 19.00
Berlin Ecke Schonhäuser
Gerhard Klein (DDR 1957)
81' zwart-wit
Scherp getekend portret van de Oost-Berlijnse jeugd in het midden van de jaren vijftig. Dieter en zijn vriend Kohle proberen voor zichzelf een plek te vinden in een benauwende wereld. De kleine misdaad lokt en corrigerende maatregelen volgen. De film, ook wel de Oost-Duitse Rebel Without a Cause genoemd, was een hit, maar werd vanwege zijn 'negatieve' boodschap uit de bioscopen gehaald. Scenario Wolfgang Kohlhaase. 12 nov 19.00 + 18 nov 21.45
Eolomea
Herrmann Zschoche (DDR 1972)
79' kleur
Drie SF-producties rolden er uit de DEFA-studio's en in één daarvan speelde Cox Habbema de hoofdrol. Habbema was lange tijd in Oost-Berlijn werkzaam als actrice en trad op in verscheidene DEFA-producties. In Eolomea moet zij als leider van het ruimtestation Earth-Center de plotselinge verdwijning van acht ruimteschepen onderzoeken. Een Zeer Geheime op de Aarde Gelijkende Planeet speelt een belangrijke rol in het mysterie. Vertoning in aanwezigheid van Cox Habbema.
13 nov 19.00
Der geteilte Himmel
Konrad Wolf (DDR, 1964)
110' zwart-wit
Na een psychische crisis keert lerares Rita terug naar haar geboortedorp. Ze was getrouwd met de briljante chemicus Manfred en de toekomst lachte haar toe. Voor de voltooiing van de Muur vluchtte Manfred echter, verbitterd, naar West-Berlijn. Rita, gebonden aan de DDR, bleef teleurgesteld achter. Vanwege zijn inventieve sfeertekening werd de film wel vergeleken met Alain Resnais' Hiroshima mon amour (1959). Naar de gelijknamige roman van Christa Wolf. Op 24 november houdt journalist en Duitsland-kenner Annemieke Hendriks een lezing over het werk van Konrad Wolf.
21 + 24 nov 19.00
Heißer Sommer
Joachim Hasler (DDR 1968)
95' kleur
Heißer Sommer, de eerste Oost-Duitse tienermusical, trok maar liefst 6 miljoen bezoekers, een ongehoord aantal voor een productie uit het arbeidersparadijs van de Deutsche Demokratische Republik. De aanstekelijke liedjes uit deze Grease-op-socialistische- grondslag illustreren de lotgevallen van twee groepen jongeren - jongens tegenover meisjes - die hun vakantie aan de Ostsee door willen brengen. Heißer Sommer is vorig jaar toegevoegd aan de collectie van het Filmmuseum.
5 nov 19.00 (openingsvoorstelling); 12 t/m 16 nov 21.45
Ich war neunzehn
Konrad Wolf (DDR 1967)
119' kleur & zwart-wit
Een van de meest biografische films van Konrad Wolf, die in 1934 met zijn antifascistische ouders naar de Sovjet-Unie emigreerde. De negentienjarige Gregor Hecker, soldaat in het Rode Leger, keer terug in zijn geboorteland. De overwinning op Duitsland is voor Hecker verwarrend: hoe treedt hij zijn landgenoten tegemoet? Aangrijpend maar nuchter portret van het naoorlogse Duitsland, waarin 'goede Duitsers' een vreedzaam bestaan zoeken.
27 + 30 nov 19.00
Jahrgang '45
Jürgen Böttcher (DDR 1965)
100' zwart-wit
De enige lange speelfilm van schilder en documentairemaker Jürgen Böttcher werd verboden om zijn 'onverschillige' toon. Böttcher had het alledaagse wel en wee gefilmd van een net getrouwd jong stel in Prenzlauer Berg dat van plan is te scheiden. 'De Oost-Duitse film die het dichtst bij Godard komt', schreef een criticus. Jahrgang '45 is onlangs toegevoegd aan de collectie van het Filmmuseum.
6 nov 19.30 (aansluitend publieksinterview met Jürgen Böttcher); 19 t/m 24 nov 21.45
Das Kaninchen bin ich
Kurt Maetzig (DDR 1965)
110' zwart-wit
Een Oost-Berlijnse jonge vrouw begint een verhouding met de rechter die haar broer in de gevangenis heeft laten opsluiten. De film werd verboden vanwege zijn vermeende kritiek op het rechtssysteem van de vroege DDR en geldt nu als klassieker. Regisseur Kurt Maetzig was een van de oprichters van de DEFA en verwierf bekendheid door zijn portretten van het communistisch verzet en de arbeidersbeweging. Lezing door Eggo Müller.
10 nov 19.30; 26 t/m 30 nov 21.45
Karbid und Sauerampfer
Frank Beyer (DDR 1963)
81' zwart-wit
In 1945 reist arbeider Kalle honderden kilometers om lasspullen voor zijn fabriek te bemachtigen. Zijn tocht door Russisch bezet gebied wordt een hilarische odyssee, met als komisch hoogtepunt een boottocht over de Elbe die argwaan wekt bij zowel Russische als Amerikaanse patrouilles. Bij uitbreng in 1974 trok deze sociale satire binnen drie maanden een miljoen bezoekers. Zelfs de Sovjet-officials bulderden van het lachen, scheen het.
6 nov 17.00 (vooraf lezing over DEFA door Jürgen Haase) + 16 nov 21.45
Die Legende von Paul und Paula
Heiner Carow (DDR 1973)
105' kleur & zwart/wit
De film die het langst in de Oost-Duitse bioscopen heeft gedraaid. Was het omdat regisseur Heiner Carow liet zien wat niet mocht: een overspelige verhouding tussen alleenstaande moeder Paula en getrouwde ambtenaar Paul? De twee dreigen elkaar kwijt te raken, vinden elkaar tóch en eindigen als Het Legendarische Liefdesduo van Prenzlauer Berg. Een echte Oost-Duitse klassieker kortom, van muziek voorzien door de Oost-Duitse cultband Die Puhdys.
25 + 29 nov 19.00
Die Mauer
Jürgen Böttcher (DE 1990)
99' kleur & zwart-wit
Jürgen Böttcher, filmer en beeldend kunstenaar, legde de val van de Berlijnse Muur op 9 november 1989 vast en volgde de gebeurtenissen in de maanden daarna. Hij vermengde onder meer op de Muur geprojecteerde beelden - de Oost-Duitse politieman die over het prikkeldraad springt - met geluiden van sloop- en bouwmachines en opnamen van Berlijners en toeristen die stenen uit de Muur bikken. De Muur, gevangen in Geluid en Beeld.
9 nov (met inleiding van Egbert Jacobs, ambassadeur in Oost-Berlijn van 1989-90) + 11 nov 19.00
Die Mörder sind unter uns
Wolfgang Staudte (DE 1946)
88' zwart-wit
Voor zijn vertelling over de Wehrmacht-chirurg Dr. Mertens die niet kan leven met het verleden, putte regisseur Wolfgang Staudte gedeeltelijk uit eigen ervaringen. (Staudte was onder meer acteur in de nazi-propagandafilms Jud Süß en Legion Condor). Bij uitbreng was er lof voor zijn tekening van de getraumatiseerde Mertens en diens relatie met concentratiekampoverlevende Susanne (Hildegard Knef). Staudte was een van de eersten die op verdringingsmechanismen wees.
8 nov 19.00; 11 nov 21.45
Solo Sunny
Konrad Wolf (DDR 1980)
100' kleur
Popzangeres Solo Sunny toert door de DDR. De verdiensten zijn niet hoog en de aantrekkelijke Sunny moet zich voortdurend de verkeerde mannen van het lijf houden. Wanneer Sunny flopt als solozangeres stort haar wereld in. Konrad Wolfs laatste film won in 1980 de Fipresci-prijs van de internationale filmkritiek en was zeer geliefd onder de jongere bewoners van de DDR. Scenario van Wolfgang Kohlhaase.
5 + 8 t/m 10 nov 21.45; 6 nov 22.00
Spur der Steine
Frank Beyer (DDR 1966)
139' zwart-wit
Voorman in de bouw Hannes Balla en zijn mannen werken hard maar maken ook graag plezier. Wanneer Balla in een driehoeksverhouding belandt met Kati Klee, de aantrekkelijke jonge ingenieur die ook de geliefde is van partijsecretaris Wener Horrath, botst hij op de preutse socialistische moraal van de DDR. Spur der Steine kreeg na uitbreng ogenblikkelijk een vertoningsverbod. 'Vijandig tegenover staat en partij', luidde het oordeel.
19 + 23 nov 19.00; 25 nov 21.45
Sterne
Konrad Wolf (DDR/BG 1959)
Engels ondert. 92' zwart-wit
Regisseur Konrad Wolf koos een gedurfd - in de DDR-cinema komt de jodenvervolging als thema nauwelijks voor - onderwerp: de plotselinge liefde van een Duitse onderofficier voor een Griekse Jodin, op transport gesteld naar Auschwitz. Kan de man haar redden? Hoe verenigt hij deze liefde met zijn plicht als Duitse officier? Sterne kreeg in 1959 een Gouden Palm-nominatie en de Speciale Juryprijs van het Cannes-filmfestival.
18 + 22 nov 19.00
Und wenn sie nicht gestorben sind... Die Kinder von Golzow (Teil 1 + 2)
Winfried & Barbara Junge (DE 2006)
278' zwart-wit
Filmmakers Winfried en Barbara Junge bijna vijftig jaar lang achttien kinderen uit de DDR, geboren tussen 1953 en 1955. De Junges startten veertien dagen na het begin van de bouw van de Muur (1961) met de opnamen. Het idee kwam uit de koker van staatsfilmbedrijf DEFA: men wilde de eerste generatie echte DDR-socialisten vanaf de eerste schooldag volgen. Het oog viel op een klasje in Golzow, een dorp in de Oder-polder bij de Poolse grens. Het eindresultaat (twintig films, bijna vijftig uur in totaal) is een uniek, levendig tijdsdocument waarin niet alleen DDR-modelburgers aan het woord komen maar ook de 'Aussteiger'. Voormalige Golzower - nu allemaal 50+ - kijken terug op de DDR en op eerdere fragmenten van de documentaire.
14 nov 15.15; 1 dec 19.00
Und wenn sie nicht gestorben sind... dann leben sie noch Heute. Die Kinder von Golzow (Teil 3 + 4)
Winfried & Barbara Junge (DE 2008)
290' zwart-wit
Laatste delen van Die Kinder von Golzow. Aan het woord komen de politiek geëngageerde Ilona en Winfried en Jürgen, Petra en Christian. Zie deel 1 + 2.
15 nov 15.15; 2 dec 19.00