Uw brief
Datum 28 oktober 2009 2009Z16254
Betreft Kamervragen
Correspondentie uitsluitend
richten aan het retouradres
met vermelding van de datum
en het kenmerk van deze
brief.
Geachte voorzitter,
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit, de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) over
salmonella en campylobacter (2009Z16254).
Hoogachtend,
de Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Thieme over salmonella en
campylobacter.
(2009Z16254)
Vraag 1
Kent u het bericht "Stomach bugs may boost bowel disease risk: study"? 1)
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Is het waar dat er een verband is gevonden tussen humane besmetting met
salmonella of campylobacter en IBD (ziekte van Gumboro)?
Antwoord 2
Ja. Er is in een recente Deense studie1 en een RIVM-rapport2 verband gelegd
tussen een infectie met Salmonella of Campylobacter en Inflammatory Bowel
Disease (IBD).
Overigens heeft de ziekte van Gumboro, een virale pluimveeziekte die ook wel
Infectious Bursal Disease (IBD) genoemd wordt, niets te maken met
inflammatoire darmziekten bij de mens.
Verder is er een andere chronische darmafwijking bij de mens bekend, het
prikkelbare darmsyndroom (Irritable Bowel Syndrome IBS). De bijdrage van
Salmonella en Campylobacter infecties aan IBS ligt volgens recente schatting van
het RIVM hoger dan voor IBD.
Vraag 3
Kunt u aangeven hoe groot het aantal humane besmettingen met salmonella en
campylobacter was in 2008? Zo nee, waarom niet?
Vraag 4
Kunt u aangeven hoeveel mensen in 2008 zijn overleden aan de directe of
indirecte gevolgen van een besmetting met campylobacter of salmonella? Zo nee,
waarom niet?
Antwoord 3 en 4
In 2008 was het totaal aantal gevallen van gastro enteritis vanwege Salmonella
ruim 40.000. Hierbij waren naar schatting zo'n veertig sterfgevallen.
Voor Campylobacter was het aantal ziektegevallen ruim 75.000. De schatting van
het aantal sterfgevallen was ook veertig. De sterfgevallen betreffen nagenoeg
altijd mensen die al verzwakt zijn vanwege andere aandoeningen.
Bij deze cijfers moet worden bedacht dat blootstelling aan Campylobacter en
Salmonella niet alleen via voedsel loopt, maar via verschillende routes.
1 Gradel et al., Gastroenterology 2009;137:495-501
2 http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/330080001.html
Vraag 5
Bent u bereid een Nederlandse vervolgstudie te laten doen naar de chronische
gezondheidsschade die kan ontstaan uit salmonella en campylobacterbesmetting?
Zo ja, op welke termijn en op welke wijze? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 5
Het RIVM is reeds in overleg met het Universitair Medisch Centrum Utrecht over
het opzetten van een vervolgonderzoek naar het voorkomen van IBS na bacteriële
gastro-enteritis. Ik ben bereid de onderzoeksvoorstellen te beoordelen en zonodig
financieel te ondersteunen. Onderzoek naar een verband tussen IBD en bacteriële
gastro-enteritis is in Nederland niet goed mogelijk omdat wij niet, zoals in
Denemarken, een uniek persoonlijk identificatienummer kennen waarmee
patiënten in verschillende registratiesystemen kunnen worden gekoppeld. Ook lijkt
de bijdrage van de bacteriële infecties aan de totale incidentie van IBD te gering
te zijn om een dergelijk onderzoek te rechtvaardigen.
Vraag 6
Is het waar dat het Deense bedrijf Lantmännen Danpo de garantie geeft alleen
nog 100% salmonella- en campylobactervrije kipproducten te leveren 2)? Zo ja,
betekent dat dit het voor producenten mogelijk is salmonella- en
campylobactervrije producten te leveren? Zo nee, in welk opzicht is dit bericht
onjuist?
Antwoord 6
Lantmännen Danpo geeft een garantie dat al zijn producten met een zekerheid
van 99% vrij zijn van Salmonella. Voor Campylobacter geeft Danpo zo'n garantie
niet. Toch stelt Danpo dat het een met 99% zekerheid "Campylobacter-vrije" kip
op de markt kan brengen. Danpo zegt daarbij dat het moeilijk is om zo'n claim
echt waar te maken en dat het nog steeds veel onderzoek doet naar de
verspreiding van Campylobacter in de pluimveeketen. Daarom raadt Danpo
consumenten aan om het vlees toch goed te verhitten.
In tegenstelling tot vers vlees wil ik nog opmerken dat het voor vleesproducten
veel makkelijker is om een 100% Salmonella- of Campylobactervrij-garantie te
realiseren. Dat gebeurt door verhitten of andere behandelingen. De afzet van met
Salmonella of Campylobacter besmet vers vlees naar de vleesproductenindustrie
helpt dan ook te voorkomen dat mensen ziek worden van deze bacteriën.
Vraag 7
Is het waar dat het met lucht koelen van vleesproducten tot minder dan 4 graden
zorgt voor salmonella- en vleesvrije producten, zoals Lantmännen Danpo stelt? Zo
nee, waarom niet?
Antwoord 7
Koelen van pluimveevlees tot onder vier graden Celsius is belangrijk voor een
effectieve Salmonella- en Campylobacterbeheersing. Danpo claimt echter niet dat
het met koeling producten vrij maakt van ziekteverwekkers.
Wel stelt Danpo dat het een lage temperatuur hanteert bij het broeien waardoor
de natuurlijke afweer van het vlees tegen bacteriën in stand zou blijven.
Verder stelt Danpo dat luchtkoeling in plaats van waterkoeling beter is voor de
natuurlijke vochtbalans en dat daardoor minder vochtverlies optreedt bij het
bereiden.
Vraag 8
Kent u de conserveringsmethode van het pascaliseren van versproducten
(producten onder druk van 6000 bar plaatsen om zo pathogenen te doden en de
houdbaarheid te verlengen) en kan deze methode een verbod op het aanwezig
zijn van salmonella en campylobacter in versproducten rechtvaardigen? Zo ja, op
welke termijn wilt u een dergelijk verbod van kracht laten worden en welke
sancties stelt u op het overtreden van een dergelijk verbod? Zo nee, waarom niet?
Vraag 9
Kunt u aangeven in welke mate een conserveringsmethode, zoals gehanteerd door
Lantmännen Danpo, of bij pascalisatie de kostprijs van versproducten verhoogt?
Zo ja, kunt u een indicatie geven per categorie? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 8 en 9
Ja, de pascalisatie methode is mij bekend. Het is echter nog niet duidelijk of deze
methode ook geschikt is om de besmetting van kippenvlees met Salmonella en
Campylobacter terug te dringen. Daarnaast heeft de methode ook technologische
effecten zoals denatureren van eiwitten en enzymen, kristallisatie van lipiden en
kleurveranderingen. Daarom en vanwege de tamelijk hoge prijs is pascalisatie op
dit moment geen geschikte methode voor de aanpak van Salmonella en
Campylobacter besmetting van kip.
Vraag 10
Deelt u de mening dat consumenten recht hebben op voedingsproducten die
gegarandeerd vrij zijn van pathogenen als salmonella en campylobacter? Zo ja, op
welke termijn en op welke wijze wilt u een dergelijke garantie verplicht stellen aan
producenten? Zo nee, waarom niet?
Vraag 11
Zijn er andere dan economische redenen om de verplichting tot Campylobacter-
en Salmonellavrije producten niet per direct in te voeren? Zo ja, welke redenen
zijn dat dan? Zo neen, acht u economische redenen voldoende zwaarwegend om
risico's voor de volksgezondheid te laten ontstaan als gevolg van vermijdbare
campylobacter- en salmonellabesmettingen?
Antwoord 10 en 11
Absolute veiligheid kan helaas nooit geboden worden. Daarom is het niet mogelijk
om te garanderen dat voedingsproducten vrij zijn van pathogenen als Salmonella
en Campylobacter. Ons beleid is er echter op gericht om de besmetting met
Salmonella en Campylobacter terug te brengen tot een niveau dat de consument
voldoende beschermt.
Zo wordt eind 2010 in Europees verband een norm van kracht die de afwezigheid
eist van Salmonella in 25 gram pluimveevlees. In 2003 is al in Europees verband
besloten dat de norm voor afwezigheid in Salmonella in 25 gram pluimveevlees
eind 2010 van kracht wordt. Deze overgangsperiode is bedoeld om de
pluimveesector in staat te stellen aan deze norm te voldoen.
Voor Campylobacter wordt in het kader van een convenant tussen VWS en de
Nederlandse pluimveeslachterijen gezocht naar mogelijkheden om de besmetting
terug te dringen.
1) Reuters, 13 augustus 2009: "Stomach bugs may boost bowel disease risk:
study"
http://www.reuters.com/article/healthNews/idUSTRE57C4SQ20090813
2) Meat & Meal, 15 augustus 2009: "Danpo levert campylobacter-vrije kip"
http://www.meatandmeal.nl/nieuws/mensen-bedrijven/5507/danpo-levert-
campylobacter-vrije-kip-.html
Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag
De Voorzitter van de Tweede Kamer Bezoekadres:
Parnassusplein 5
der Staten-Generaal 2511 VX DEN HAAG
Postbus 20018 T 070 340 79 11
2500 EA DEN HAAG F 070 340 78 34
www.minvws.nl
Ons kenmerk
VGP-CB-U 2956283
1
---- --
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport