Pensioenfonds PNO Media
Kwartaalbericht derde kwartaal 2009
20 november 2009
- 1 -
1. Hoofdpunten financiële positie
· De dekkingsgraad is per 30 september 2009 weer verder gestegen en uitgekomen op 100,9%. De laagste dekkingsgraad betrof die van eind februari 2009 (83,7%).
· De stijging van de dekkingsgraad wordt vooral veroorzaakt door het rendement op beleggingen.
· De daling van de rente heeft daarentegen een negatief effect gehad op de dekkingsgraad.
In het derde kwartaal van 2009 heeft het herstel dat in het vorige kwartaal is aangevangen zich verder voortgezet, waarmee de dekkingsgraad boven 100% is uitgekomen. Het gevolg hiervan is dat het fonds sinds 1 oktober weer waardeoverdrachten mocht uitvoeren. Daarnaast loopt PNO Media ruim voor op het herstelplan. Volgens dit plan zou de dekkingsgraad eind Q3 2009 minstens 88,4% moeten bedragen.
De stijging van de dekkingsgraad is vooral veroorzaakt door de goede prestaties van de aandelen. Het rendement van deze categorie kwam in het laatste kwartaal uit op 14,9%, waarmee het rendement tot en met het derde kwartaal uitkwam op 25,9%. Ook de stijging van de vastrentende waarden (+5,4%) heeft bijgedragen aan de positieve ontwikkeling van de dekkingsgraad.
De rente is gedaald in het derde kwartaal waardoor de verplichtingen zijn toegenomen. Dit negatieve effect op de dekkingsgraad wordt echter ruimschoots gecompenseerd door de ontwikkelingen bij beleggingen.
De dekkingsgraad is in negen maanden tijd gestegen met bijna 13 procentpunten vanaf een startdekkingsgraad van 88,1% aan het einde van 2008. Vergeleken met de dekkingsgraad van februari, de laagst gerapporteerde dekkingsgraad van dit jaar (83,7%), is de dekkingsgraad zelfs 17 procentpunten gestegen.
Op gebied van de derivaten zijn er geen aanpassingen geweest. Het renterisico is nog steeds voor ca. 50% afgedekt middels swaptions. Op aandelen zijn geen afschermingsmaatregelen getroffen.
3e kwartaal 2009 t/m Q3 Kapitaaldekkingsgraad op basis van marktrente (%) Aanvang periode 93,4 88,1 30 september 2009 100,9 100,9 Ontwikkeling veroorzaakt door (%):
Rendement beleggingen 8,4 14,3 Rendement aandelenderivaten 0,0 0,8 Rendement rentederivaten 0,6 -4,0 Rendement valutaderivaten 1,1 1,3 Rendement verplichtingen -2,2 2,4 Rendement overige 0,0 -0,2 Fondsrendement 7,9 14,6
- 2 -
2. Rendement beleggingen
rendement rendement
3e kwartaal 2009 t/m Q3 2009 Rendementen voor valuta-afdekking (%)
Aandelen 14,9 25,9 Vastrentende waarden 5,4 12,8 Alternatieven 2,6 -1,2 Rendement voor afdekking 8,4 14,3 Rendement na afdekking 10,1 11,6
Het herstel op de financiële markten dat in het tweede kwartaal van dit jaar is aangevangen heeft zich in het derde kwartaal stevig doorgezet. Door positieve rendementen op zowel aandelen, vastrentende waarden als alternatieve beleggingen heeft PNO Media in het derde kwartaal van 2009 een beleggingsrendement voor afdekking behaald van 8,4% en een rendement na afdekking van 10,1%. De afdekportefeuille bestaat uit een valutahedge op de belangrijkste buitenlandse valuta's en een rentehedge. Vanaf het begin van dit jaar is het rendement op de beleggingen 14,3% en het rendement na afdekking 11,6%.
De aandelenportefeuille behaalde over het derde kwartaal een positief rendement van 14,9%. In de categorie vastrentende waarden is mede door de aanzienlijke daling van de credit spreads, een rendement behaald van 5,4%. De alternatieve beleggingen laten als categorie een rendement van 2,6% zien. Hieronder vallen onder meer vastgoed welke een rendement van 4,7% behaalde, infrastructuur met een rendement van 1,8% en private equity met een rendement van -1,26%.
yieldcurve Europese staatsleningen
4,5%
4,0%
3,5%
3,0%
2,5%
2,0%
1,5%
1,0%
0,5%
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 20 30 31 december 2008 30 juni 2009 30-sep-09
De Europese 30-jarige swaprente is gedaald met circa 10 basispunten. Deze lange rente is voor het fonds belangrijk voor het bepalen van de waarde van de pensioenverplichtingen. Door de gedaalde rente zijn de verplichtingen gestegen.
- 3 -
De samenstelling van de beleggingsportefeuille per 30 september 2009 luidde als volgt (bedragen in miljoenen euro's):
marktwaarde % strategische samenstelling 30-9-2009 30-9-2009 Samenstelling portefeuille
Aandelen 978 36,4 36,0 Vastrentende waarden 1.128 41,9 39,0 Alternatieven 584 21,7 25,0
2.690 100,0 100,0 Aandelenderivaten 0 Rentederivaten 64 Valutaderivaten 42 Totaal beleggingen 2.796
In het derde kwartaal van 2009 heeft het fonds geen wijzigingen doorgevoerd in de strategische samenstelling van de beleggingsportefeuille naar categorieën.
De samenwerking met een tweetal managers, die beide een emerging markets portefeuille beheerden, is in juli 2009 beëindigd. Er is hiervoor een nieuwe manager aangenomen.
In september is het actieve mandaat voor Europese staatsobligaties omgezet in een passief mandaat. Het mandaat blijft onder beheer bij de huidige manager.
3. Klanten
De aantallen werkgevers en deelnemers per regeling luidden als volgt:
30-9-2009 31-12-2008 Werkgevers 380 375 waarvan in pensioenregeling PNO 1: middelloon 60-65 175 186 PNO 2: middelloon 65 64 60 PNO 3: middelloon 65 risicoregeling 138 129 Minimum producentenregeling 3 0 Deelnemers 14.915 15.573 waarvan in pensioenregeling PNO 1: middelloon 60-65 11.007 11.359 PNO 2: middelloon 65 1.416 1.624 PNO 3: middelloon 65 risicoregeling 2.429 2.590 Minimum 63 0 Producentenpensioenregeling A Gewezen deelnemers met premievrije rechten 14.370 13.186 Ingegane pensioenen 6.573 6.300
- 4 -
Het aantal aangesloten werkgevers heeft zich als volgt ontwikkeld:
3e kwartaal 2009 t/m Q3 2009 Beginstand 374 375 Aangesloten 9 25 Deelname beëindigd 3 20 Eindstand 380 380
Het aantal actieve deelnemers heeft zich als volgt ontwikkeld:
3e kwartaal 2009 t/m Q3 2009 Beginstand 14.914 15.573 Toegetreden 255 1.446 Uitdiensttreding met premievrije rechten -186 -1.870 Beëindiging zonder aanspraken -12 -52 Pensionering -50 -172 Overlijden -6 -10 Eindstand 14.915 14.915
Het aantal gewezen deelnemers met premievrije rechten heeft zich als volgt ontwikkeld:
3e kwartaal 2009 t/m Q3 2009 Beginstand 14.246 13.186 Herindiensttreding -56 -272 Uitdiensttreding 186 1.870 Inkomende waardeoverdracht 0 0 Afkoop en uitgaande waardeoverdracht -107 -501 Pensionering -19 -139 Overlijden 0 -24 Overig 120 250 Eindstand 14.370 14.370
Het aantal deelnemers met een ingegaan pensioen heeft zich als volgt ontwikkeld:
3e kwartaal 2009 t/m Q3 2009 Beginstand 6.447 6.300 Ingang ouderdomspensioen 69 311 Ingang overig pensioen 33 122 Overlijden en afloop -46 -170 Andere oorzaken 70 10 Eindstand 6.573 6.573
De toename van 'overig' bij deelnemers met premievrije rechten en de toename van 'andere oorzaken' bij deelnemers met een ingegaan pensioen wordt veroorzaakt door de toeslagen die worden toegekend op de pensioenen voor ex-medewerkers van een collectieve waardeoverdracht die vorig jaar heeft plaatsgevonden.
- 5 -
4. Personeelsaantallen
Het personeelsbestand van de gehele PNO-organisatie heeft zich in het derde kwartaal van 2009 als volgt ontwikkeld, omgerekend naar voltijd functies (FTE's):
3e kwartaal 2009 2e kwartaal 2009 Beginstand 79,2 76,9 In dienst getreden 0,0 2,0 Uit dienst getreden 3,0 0,0 Contractaanpassingen 0,0 0,3 Eindstand 76,2 79,2
Gemeten in aantallen medewerkers is het personeelsbestand in het derde kwartaal van 2009 gedaald van 86 naar 83 medewerkers. De daling van de personeelsaantallen heeft te maken met het onderbrengen van de ziektekosten-activiteiten bij ONVZ.
5. Uitvoeringskosten PNO Media
Werkelijk (W) Verwachting Begroting Werkelijk Verschil t/m Q3 2009 2009 2009 2008 V-B Personeelskosten 2.559 3.609 3.669 3.476 -60 Automatiseringskosten 322 465 514 355 -49 Huisvestingskosten 450 634 591 602 43 Communicatiekosten 185 428 375 151 53 Algemene kosten 1.097 1.441 1.388 1.149 53 Project Ontzaffen 203 353 0 0 353 Inrichten bestuursbureau 0 56 0 0 56 Raad van toezicht 0 30 0 0 30 Totale kosten pensioenuitvoering 4.816 7.016 6.537 5.733 479
Uit de bovenstaande tabel blijkt dat de totale uitvoeringskosten naar verwachting op dit moment 479k hoger uitkomen dan begroot. Dit wordt veroorzaakt doordat een deel van de gemaakte en verwachte kosten niet begroot was, zoals de projectkosten van `ontzaffen' en de inrichting van een bestuursbureau alsmede van een Raad van Toezicht.
Verder komen budgetoverschrijdingen voor op huisvesting door een hogere afrekening servicekosten 2008, op communicatie door extra, niet begrote kosten (zoals het uitbrengen van een extra jaarverslag `verantwoord beleggen') en actuariskosten door meer werkzaamheden jaarwerk en VTN-berekeningen.
De personeelskosten zijn lager dan begroot door meevallende sociale lasten.
- 6 -
6. Projecten
Oprichting uitvoeringsorganisatie
Wijzigingen in de Pensioenwet staan samenwerking tussen PNO Ziektekosten en PNO Media in de huidige vorm niet langer toe. Volgens de Pensioenwet mag PNO Media namelijk alleen pensioenproducten voeren. De wens bestaat om de mediasector een breder pakket aan diensten en producten te blijven aanbieden Om dit mogelijk te maken wordt vanaf 1 januari 2010 een aparte uitvoeringsorganisatie opgericht in de vorm van een coöperatie. Deze coöperatie verzorgt dan de uitvoering van de pensioenregelingen van PNO Media.
Nieuwe website PNO Media
Op dit moment wordt de nieuwe website gebouwd. De website wordt in een nieuw jasje gestoken. Ook krijgt de website enkele nieuwe functionaliteiten. Hierbij ligt het accent op het zoveel mogelijk begrijpelijk communiceren van informatie. In het derde kwartaal is de websitetekst voor het tabblad `ik bouw pensioen op' afgerond en uitgebreid getest. Aan de hand van de testbevindingen kunnen de overige drie tabbladen `ik ontvang pensioen', `ik ben werkgever' en `over PNO Media' versneld worden gebouwd. De teksten van deze drie tabbladen zijn al geschreven en daarnaast ook gedeeltelijk in het Engels vertaald. Met de nieuwe website wil het fonds het Keurmerk Drempelvrij behalen. Dit betekent dat de website toegankelijk moet zijn voor iedereen, inclusief mensen met een functiebeperking en senioren.
Lay out aanpassing Mijn PNO
In het derde kwartaal is een testversie gebouwd die op hoofdlijnen zo goed mogelijk aansluit op de `look and feel' en de navigatiestructuur van de nieuwe website van PNO Media. Deze layout is in het derde kwartaal verder getest en verfijnd.
7. Vergaderingen
In het derde kwartaal van 2009 hebben de onderstaande vergaderingen plaatsgevonden:
datum Orgaan onderwerp
2 juli 2009 dagelijks bestuur en directie bespreken actuele ontwikkelingen 9 juli 2009 bestuur vaststellen voorgenomen aanpassing herstelplan 2 september 2009 deelnemersraad adviseren over voorgenomen aanpassing herstelplan 9 september 2009 pensioencommissie bespreken actuele pensioenthema's 23 september 2009 beleggingsadviescommissie adviseren over kwartaalrapportage beleggingen, eerste indicatieve opzet invulling dynamische rentestrategie, evaluatie strategisch beleggingsbeleid en over ontwikkeling financiële markten 24 september 2009 dagelijks bestuur en directie bespreken actuele ontwikkelingen 25 september 2009 auditcommissie adviseren over kwartaalrapportages inzake uitvoering
- 7 -
8. Verklaring gehanteerde begrippen
benchmark
beleggingsindex waarmee het rendement van een beleggingsportefeuille wordt vergeleken
contant maken
berekenen van de huidige waarde van toekomstige geldstromen met een rente gebaseerd op de looptijd geldend voor elk bijbehorend toekomstig moment
FTK
Financieel Toetsingskader, samenhangend geheel van voorschriften dat DNB met ingang van
1 januari 2007 hanteert voor het toezicht op pensioenfondsen
fondsrendement
rendement van alle bezittingen en verplichtingen van het pensioenfonds
gewezen deelnemers
deelnemers die niet langer bij Pensioenfonds PNO Media pensioenrechten opbouwen
kans op onderdekking
kans dat binnen een korte termijn, meestal een jaar, de financiële positie onder de door de toezichthouder vastgestelde minimumgrens daalt
kapitaaldekkingsgraad
de financiële positie van een pensioenfonds kan worden weergegeven aan de hand van de kapitaaldekkingsgraad. Dat getal wordt berekend door de waarde van de beleggingen te delen door de waarde van de pensioenverplichtingen
kapitaaldekkingsgraad op basis van marktrente
onder het FTK dient de waarde van de pensioenverplichtingen te worden berekend door de pensioenuitkeringen contant te maken tegen de marktrente
kapitaalmarktrente
effectieve rente op tienjarige overheidsleningen
marktwaarde
waarde die bij overdracht tussen onafhankelijke partijen tot stand zou kunnen komen
private equity
beleggingen in aandelen in niet ter beurze genoteerde ondernemingen
rendement
het totaal van de directe beleggingsopbrengsten, de gerealiseerde waardemutaties en de ongerealiseerde waardemutaties gedeeld door het gemiddeld geïnvesteerd vermogen
renterisico
risico dat door een wijziging van de rente een waardevermindering optreedt
- 8 -
renteswap
overeenkomst om rentestromen in dezelfde valutasoort te ruilen zonder uitwisseling van de hoofdsommen
yieldcurve
de rentestand is afhankelijk van de looptijd waarvoor deze geldt; de lijn die rentestanden bij verschillende looptijden in een grafiek met elkaar verbindt wordt een yieldcurve genoemd
- 9 -