marktcijfers 2e half jaar 2009 NVM Agrarisch & Landelijk Vastgoed

26/01/2010 11:20

NVM Service B.V.

Wel aanbod, maar minder vraag

Prijzen stabiliseren, hier en daar een dalende lijn waar te nemen

Grondprijzen bevinden zich op hetzelfde niveau als het eerste half jaar 2009. Behalve in de (glas)tuinbouwsector, waar deze al tientallen procenten zijn gezakt. Er is een zekere stabiliteit op de markt gekomen. Er is wel aanbod maar weinig vraag. Vooral na de zomer was er sprake van een afnemende vraag. De verwachting is daarom dat de prijzen zullen gaan dalen.

Er zijn als vanouds grote regionale verschillen. In de melkveegebieden in het Noorden zijn de veehouders door de iets hogere melkprijs iets positiever gestemd. Maar men blijft toch bezorgd en is daarom erg voorzichtig met investeringen. Dit wordt ook veroorzaakt door een wat terughoudender opstelling van de banken. Deze blijken alleen te willen financieren als er sprake is van een zeer gezonde bedrijfsvoering en uitstekende financiële situatie.

Verder worden er in het oosten van Nederland meer initiatieven getoond in het kader van kavelruil. Daarbij gaat het om stoppende boeren én boeren die door willen maar grond te koop aanbieden voor kavelruil.

De vraag op de markt komt met name van melkveehouders. Echter, overal wordt last ondervonden van de gevolgen van de economische crisis. Stadsuitbreidingen liggen nagenoeg stil. Projectontwikkelaars houden de hand op de knip. Aankoop voor natuur door DLG gaat nog wel door, echter erg beperkt. Wel vinden er nog de nodige transacties plaats in het kader van wegen en infrastructuur. Zo is er in West-Brabant veel aan de hand: de EHS die afgesloten moet worden, aanleg Rijksweg A4, diverse rondwegen bij grotere plaatsen, natuurcompensatie en enkele steden met WVG.

De verschillen tussen bouw- en grasland worden in het hele land steeds kleiner. Minder gunstig gelegen percelen zijn moeilijk verkoopbaar.

Opmerkelijk is dat er hier en daar in het land belangstelling vanuit de beleggershoek wordt ondervonden.

Agrarische bedrijven

De markt voor complete bedrijven is heel divers. In het Noorden komt er meer vraag. Mooie bedrijven van 30 tot 60 hectare met een goede verkaveling en ruime gebouwen zijn daar goed verkoopbaar, mits er geen beperkingen zijn van natuurontwikkeling en er dus zicht is op uitbreidingsmogelijkheden. De vraag in het Westen is na de zomer iets afgenomen maar toch constant te noemen. Echter, er is niet veel aanbod. Dat neemt wel iets toe, maar de vraag daar is nu of het voor belangstellenden betaalbaar is. In het Zuiden is er weinig vraag en weinig aanbod, tenzij het om aanbod van varkensbedrijven gaat. Echter, daar is geen concrete belangstelling voor. Zo is in Noord-Limburg wel vraag vanuit de pluimveesector naar locaties en bestaande bedrijven voor uitbreiding. Maar daar is weer geen aanbod. Over het algemeen is de markt toch erg afwachtend. In het Oosten, maar ook in andere delen van het land gaat het vooral om vraag van verplaatsers voor natuur maar het aanbod van goed gelegen en goed verkavelde bedrijven is slecht. Komt er iets goed op de markt dan is het nog maar de vraag of gegadigden het kunnen betalen.

Melkquotum

De markt van melkquotum wordt gekenmerkt door oplopende prijzen. De prijs ligt nu rond de 23 eurocent per kg vet, terwijl deze in april nog rond de 16 eurocent lag. De prijzen liepen in de afgelopen periode heel gelijkmatig op, met weinig fluctuaties tussendoor.

In het jaar 2009 zijn er landelijk meer kilogrammen melkquotum verhandeld dan in 2008. Dat geldt ook voor de NVM-makelaars die bemiddelen in melkquotum waaronder de partners in het samenwerkingsverband De Melkstroom. De prijs van 23 eurocent wordt vrij hoog geacht en verwacht wordt dat, gelet op de opbrengstprijs van melk, dit niet zo kan blijven. Het valt ook niet uit te leggen. De prijzen staan dan ook onder druk.

Echter, de kopers van het afgelopen half jaar waren veelal van een andere categorie als voorheen. Kopers, die jaarlijks een partij quotum kochten, lieten het door de lage melkprijzen afweten. Maar vooral de grote groeiers kochten quotum om de nieuw gebouwde stal vol te krijgen. Verwacht wordt dat dit in 2010 zal doorzetten omdat de schaalvergroting ook doorgaat.

Overige productierechten

Over het algemeen is er weinig vraag en aanbod naar andere productierechten. Uitzondering vormt het bietenquotum in het noordoosten van Nederland waar veel vraag naar is met als gevolg hogere prijzen. Dit wordt ingegeven door de goede oogst en redelijke opbrengstprijzen en de relatief gemakkelijke teelt en gebrek aan goede alternatieven. In het oosten van Nederland loopt de ' handel' in varkensrechten vrij stabiel, maar lopen weer, terwijl het de afgelopen vijf maanden vrij rustig was. Prijzen tussen de 160 en 175 euro per ve. Overigens gaan toeslagrechten voor circa 2 keer de waarde, maar vindt niet tot zelden los van grond en/of bedrijf via de NVM-makelaars plaats.

Glastuinbouw

Er zijn nog steeds een klein aantal NVM-makelaars in het Westen van het land erg actief in de (glas)tuinbouwsector. Tuinland doet momenteel 60 á 65 euro per vierkante meter(m2). De marktsituatie is hier en daar schrijnend, het afgelopen jaar zijn de prijzen gezakt en de verwachting is dat daar waar transacties worden gedaan - bijvoorbeeld wegens familieomstandigheden - dit op een fors lager niveau plaatsvindt als anderhalf jaar geleden. In enkele gevallen is een prijscorrectie van 25 tot 35% merkbaar. Toch wordt er geen toenemende animo tot emigratie waargenomen. Wel ontstaan er ketensamenwerkingen met buitenlandse bedrijven wegens ofwel ' local-for-local-concept' ofwel voor jaarrond levering van producten.

Emigratie

Nu het melkquotum minder waard is geworden, loopt het voor emigratie niet hard van stapel. Hoewel het in het Noorden bij een beperkt aantal boeren wel leeft. Denemarken blijkt weer interessant te zijn door de gedaalde grondprijzen en goed aanbod van boerderijen. Ook Canada blijft interessant door de goede melkprijs. Nadeel is de hoge quotumkosten in Canada.

Landelijk Vastgoed

De agrarische NVM-makelaars spreken nogmaals hun vreugde uit over het initiatiefvoorstel van Ruud van Heugten, tot voor kort Tweede Kamerlid namens de CDA en nu gedeputeerde in de provincie Noord-Brabant over 'plattelandswoningen'. Zij zijn dan ook blij met de toezegging van minister Cramer tijdens de parlementaire behandeling om een en ander dit jaar nog uit te werken tot volledig wetsvoorstel. Dit zal veel duidelijkheid scheppen voor zowel betrokkenen als overheden. De makelaars lopen namelijk steeds vaker bij verkoop aan particulieren vast, omdat burgers niet in het landelijk gebied mogen wonen zolang er op een object een agrarische bestemming ligt. Bovendien is het dan vaak ook niet te financieren. Taxateurs van de belastingdienst blijken er overigens al in het Noorden op in te spelen door aan te geven dat een tweede bedrijfswoning nu meer waard wordt. Gemeenten in de rest van Nederland wachten echter nog af. Dus de NVM spreekt de hoop uit dat toezegging voor medio 2010 wordt waargemaakt. Een structurele oplossing is namelijk meer dan welkom.

De financiële crisis en de gevolgen op de woningmarkt zijn de oorzaak dat de vraag naar landelijk vastgoed afgenomen is. Kopers blijken de stap naar mooi en vrijstaand wonen pas te nemen als er sprake is van een positieve economische ontwikkeling. Dan passen de prijzen ook weer bij de vraag en willen belangstellenden zich ook wel inspannen voor bestemmingswijzigingen.

Dat geldt tevens voor projecten in het kader van ruimte-voor-ruimte. Hier en daar zijn wel zaken van de grond getild, maar gezien de lange trajecten en de huidige situatie haken mensen snel af. En mensen die er wel mee aan de slag zijn gegaan, zeggen achteraf dat als ze het van tevoren geweten hadden, ze er nooit aan begonnen waren. Gemeenten zijn verder vaak huiverig om een bouwblok toe te staan op de slooplocatie.

De NVM-makelaars hebben nog weinig ervaring met het toestaan van kleinschalige bedrijvigheid in Vrijkomende Agrarische Bebouwing. Buiten de zorgactiviteiten zijn er tevens weinig ideeën over invulling, noch bij particulieren noch bij gemeentevertegenwoordigers. Er is ook nog teveel onduidelijkheid over gezien diverse regelgeving. Maar in Noord-Brabant komen er nu toch steeds meer projecten van de grond, waarbij gemeenten locaties aanwijzen. Hier en daar wordt er zelfs al misbruik van gemaakt. Dat wil zeggen dat agrariërs er weinig tot niets mee opschieten of zelfs nadeel van ondervinden.





http://www.nvm.nl