Persbericht 9 april 2010
Bevorderen concurrentie goed voor innovatie in Nederland
Meer concurrentie is goed voor innovatie en voor de productiviteit in
Nederland. Dat concludeert Henry van der Wiel op grond van de analyse
van Nederlandse data. Hij ontwikkelde daartoe een nieuw, nauwkeuriger
meetinstrument voor concurrentie: de winstelasticiteit. Van der Wiel
promoveert op woensdag 14 april aan de Universiteit van Tilburg.
De relatie tussen concurrentie en innovatie is niet eenduidig.
Concurrentie kan innovatie stimuleren, maar ook ontmoedigen. Volgens
de recentste wetenschappelijke inzichten kan het verband de vorm van
een omgekeerde U aannemen: tot een zeker niveau zet meer concurrentie
bedrijven aan tot innoveren maar bij (te) veel concurrentie investeren
bedrijven juist weer minder in innovatie.
Henry van der Wiel onderzocht het verband tussen concurrentie,
innovatie en productiviteit in Nederland. Meestal wordt aangenomen dat
afzonderlijk zowel een toename van concurrentie als een toename van
innovatie leiden tot meer productiviteit: een indicator voor welvaart.
Naar de wisselwerking tussen beide en de invloed daarvan op
productiviteit is nog maar weinig onderzoek gedaan.
Om te beginnen ontwikkelde hij daartoe een nieuw meetinstrument voor
concurrentie, omdat de bestaande te wensen over laten. De nieuwe
indicator, winstelasticiteit, stoelt op het idee dat een toename van
concurrentie doordat bedrijven sterker op elkaar gaan reageren ook het
verschil in winstgevendheid tussen efficiënte en inefficiënte
bedrijven vergroot. Traditionele indicatoren zoals de prijskostenmarge
pikken deze verandering in concurrentie niet altijd goed op, zo toont
Van der Wiel aan.
Marktwerking beter dan veel innovatiebeleid
Gebruikmakend van data van het Centraal Bureau voor de Statistiek laat
Van der Wiel vervolgens zien dat meer concurrentie in Nederland samen
gaat met meer innovatie en meer productiviteit. "Bevordering van de
marktwerking kan daarom een beter instrument zijn om bedrijven te
prikkelen productiever te worden dan allerlei bestaand
innovatiebeleid", aldus Van der Wiel.
Bovendien komt de onderzoeker met een alternatieve verklaring voor de
waarneming dat meer concurrentie samen gaat met minder innovatie.
Sterkere concurrentie leidt wel tot meer innovatie als over
bedrijfstakken heen wordt gekeken. Echter, binnen een bedrijfstak
innoveren bedrijven om de onderlinge concurrentie te verminderen,
doordat ze met hun nieuwe producten andere deelmarkten opzoeken.
Henry van der Wiel (1962) studeerde macro-economie aan de Erasmus
Universiteit Rotterdam. Sinds 1988 is hij als onderzoeker en
projectleider verbonden aan het Centraal Plan Bureau. Hij zit in
diverse nationale adviescommissies op het gebied van productiviteit,
innovatie en Nationale Rekeningen. Zijn promotieonderzoek voerde hij
uit bij het onderzoeksinstituut CentER van de Tilburgse Faculteit
Economie en Bedrijfswetenschappen.
Universiteit van Tilburg