Amsterdam, 23 april 2010
EMBARGO tot zondag 25 april 2010 19.00 uur
Tumor krijgt hulp van zijn omgeving
Het ondersteunende bindweefsel in een kankergezwel is essentieel voor de groei van de tumor. De - in principe normale - cellen in dat weefsel geven groeifactoren af die de tumorgroei stimuleren. Dit blijkt uit onderzoek van de groep van prof. dr. Jan Paul Medema van het Centrum voor Experimentele en Moleculaire Geneeskunde van het AMC. De resultaten worden zondag online gepubliceerd in een artikel in Nature Cell Biology. Op termijn leiden de bevindingen wellicht tot nieuwe behandelingen voor kanker.
Hoe groeit een kankergezwel precies? Het klassieke idee is dat ergens in het lichaam de deling van cellen ontspoort en er een gezwel ontstaat. Alle cellen in het gezwel zouden bijdragen aan de groei. Een aantal jaren geleden bleek echter, onder meer uit onderzoek van Medema, dat slechts een deel van de tumorcellen in het gezwel, de zogenoemde kankerstamcellen, de groei van de tumor voor hun rekening nemen. De meeste andere cellen in de tumor doen ogenschijnlijk niets; het lijken 'slapende' cellen.
Deze bevinding veranderde de ideeën over tumorgroei radicaal. Klopt de theorie dan hoeven immers alleen stamcellen te worden aangepakt om een kanker te genezen. Zo simpel is het echter niet, blijkt uit het nu gepubliceerde onderzoek van het AMC.
Daaruit blijkt dat het ondersteunende weefsel in een tumor (het stroma) de omliggende tumorcellen stimuleert via groeifactoren. Daarmee worden 'slapende' cellen in het gezwel als het ware weer tot leven gewekt en worden ze actief als kankerstamcel. De afstand tot het stroma is bepalend of een tumorcel een gevaarlijke kankerstamcel is of een 'slapend' bestaan leidt. 'Het onderzoek is gedaan in darmkankercellen, maar de conclusies lijken ook te gelden voor andere typen kanker', zegt Medema.
De resultaten van het onderzoek geven nieuwe inzichten in de werking van een tumor en de groeifactoren die voor zijn groei nodig zijn. Op termijn leidt dit wellicht tot nieuwe manieren om kanker te bestrijden. De groeifactoren kunnen worden geneutraliseerd met antilichamen. Daarmee worden al experimenten gedaan, maar de weg naar een goed medicijn is nog lang. Dezelfde groeifactoren hebben namelijk ook hun functie in gezond weefsel, dus het domweg uitschakelen van de groeifactor is waarschijnlijk een te grove methode, aldus Medema.
Het onderzoek is gefinancierd door KWF Kankerbestrijding en NWO-VICI en uitgevoerd in samenwerking met onderzoekers van de universiteit van Palermo,
Noot voor de redactie (
Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam